Eru Vaðlaheiðargöngin mistök?

Enn liggur vinna við borun Vaðlaheiðarganga niðri vegna þess vatnsflaums sem stöðvaði vinnuna við göngin um miðjan apríl. Ekki var það í fyrsta sinn sem vinna stöðvast við göngin en áður hafði heitt vatn stöðvað vinnuna vestanmegin í göngunum. Líklegt má telja að vatnsflaumur þessi fresti vígslu ganganna en að auki hlýst af honum nokkur viðbótarkostnaður sem gert gæti hagkvæmni þessarar framkvæmdar erfiðari. En er þessi framkvæmd hagkvæm?

Eru forsendur réttar?

Margar úrtöluraddir hafa heyrst um þessa framkvæmd og bent á að þjóðhagslegur hagur af henni verði harla lítill. Með göngunum spara ökumenn sér 16 kílómetra akstur sem tekur 9 mínútur. Á þeirri leið um Víkurskarð myndi bíll sem eyðir 10 lítrum á hverja 100 kílómetra eyða innan við 2 lítrum og því sparast ekki nema um 400 krónur með því að velja göngin umfram núverandi veg.

Hætt er þó við því að gangagjaldið verði hærra, líklega tvöfalt eða þrefalt hærri og munu þá margir vegfarendur velja áfram að aka skarðið. Með því verða göngin seint greidd niður. Svo má einnig velta því fyrir sér hvort ánægjulegra sé ekki að aka þá fallegu leið sem liggur um Víkurskarðið í stað þess að aka um dimm göng. Einnig hefur verið bent á að mikil óvissa ríki enn um áætlaðan heildarkostnað og þar sem hann virðist nú rjúka upp mun það ekki hjálpa til við að gera framkvæmdina hagkvæma.

Umferðarmagn minna en spáð var

Þá er einnig bent á að spá um umferðaraukningu sé ofmetin. Í spá um umferðarmagn þegar ákvörðun um framkvæmdina var tekin var gert ráð fyrir að 1.632 bílar á dag færu um Víkurskarð árið 2014. Staðreyndin er hinsvegar sú að í ár stefnir í um 1.230 bíla umferð á dag og hefur hún samt aukist frá því í fyrra.

Þarna munar um 25% og þess lægri tekjur ef göngin væri opin nú. Líklega myndi 25% tekjuskerðing margra fyrirtækja valda þeim miklum vanda. Þessi vandi lendir þó líklega á ríkinu þar sem öll lán sem tekin hafa verið vegna  framkvæmdarinnar eru ríkistryggð.

Farartálmi fáa daga á ári

Vissulega getur Víkuskarð verið farartálmi á vetrarmánuðum og nokkra daga á ári lokast fyrir umferð um það. Þá er kostur að hafa göng sem sneiða hjá þessum tálma og margir fegnir að komast leiðar sinnar. Þessir dagar eru þó fáir á hverju ári og oftast nær teljandi á fingrum annarrar handar.

Því má velta því fyrir sér hvort að því fjármagni sem veitt verður í þessi göng hefði ekki verið betur varið í þá síversnandi vegi sem við Íslendingar búum nú við. Einnig hefði mátt klára að malbika hringveginn í staðinn og sneiða af ansi margar einbreiðar brýr á honum. Er þessi framkvæmd kannski ein sterkasta birtingarmynd þess kjördæmapots sem alltof lengi hefur viðgengist hér á landi?