Að hindra framgang jarðýtunnar Guðmundur Andri Thorsson skrifar 3. febrúar 2014 07:00 Við eigum að aka út í kant þegar heyrist babú-babú. Við eigum að aka eftir bendingum umferðarlögreglunnar, stöðva á rauðu ljósi og umfram allt: gefa stefnuljós áður en við beygjum. Við eigum ekki að stela hvert frá öðru eða svíkja fé hvert af öðru og ekki að drepa fleiri en við treystum okkur til að borða sjálf, eins og Halldór Laxness orðaði það einhvern tímann. Við eigum að vera löghlýðin. Við gerum það hins vegar ekki fyrir lögreglumennina eða yfirvöldin í landinu heldur fyrir hvert annað og fyrir samfélagið við hvert annað; við þurfum að geta treyst hvert öðru, svona upp að vissu marki. Við búum ekki í lögregluríki þar sem geðþótti ræður aðgerðum og höfum alla jafnan ekki ástæðu til annars en að hlýða fyrirmælum laganna varða; það er í þágu samfélagsins að það sé gert og einstaklinganna sem njóta verndar laganna á ótal sviðum, hvort sem það er fatlaða fólkið sem nýtur sérstakra stæða þar sem öðrum er bannað eða almennir vegfarendur sem eru í lífshættu þegar stútur er undir stýri. Samfélagið hefur trúað lögreglumönnum fyrir gríðarlegu valdi. Þeim er falið ákaflega mikilsvert starf þar sem reynir á eiginleika á borð við sanngirni, visku, réttsýni, sálarstyrk, innri ró, þolinmæði og umfram allt virðingu fyrir öðru fólki og hvers kyns þankagangi, sem kann að virðast framandi eða ankannalegur. Ætli við hugsum ekki flest eitthvað á þessa leið, nema þá kannski helst þau okkar sem hyggja á lögbrot eða eru andvíg samfélaginu. Eitthvað sérstakt þarf til að hinn almenni borgari óhlýðnist skipunum lögreglunnar – eitthvað alveg sérstakt.Nímenningarnir nýju Af hverju óhlýðnast fólk lögreglunni? Frægt var það í Búsáhaldabyltingunni þegar mótmælendur tóku sér stöðu milli lögreglunnar og manna sem notfærðu sér upplausnarástandið til að hafa í frammi skefjalaust ofbeldi gagnvart lögreglumönnum, meðal annars með því að kasta mannasaur í lögreglumenn. Mótmælendurnir sem þarna mynduðu vegg til að verja lögregluna höfðu sjálfir óhlýðnast ýmsum fyrirmælum – en ætli við sjáum ekki flest muninn á þessum tveimur ólíku hópum mótmælenda. Annars vegar fólk sem hafði ekki aðrar leiðir til að tjá reiði sína í garð stjórnvalda sem leitt höfðu hrun yfir land og þjóð – hins vegar bullur og ofbeldismenn. Á endanum sættu níu manns ákærðum eftir atburði kringum þinghúsið, en það reyndust ekki vera ofbeldismennirnir heldur mótmælendur sem vildu fá að komast á áhorfendapalla Alþingis og töldu sig hafa rétt til veru þar. Lengi vel var þetta fólk einu sakborningarnir í kjölfar Hrunsins sem auðræðið leiddi yfir land og þjóð. Og nú hafa fundist nýir níumenningar sem taldir eru ógna landsfriði, lögum og reglu og valdstjórninni. Búið er að ákæra níu manns fyrir að hindra framgang jarðýtunnar í Gálgahrauni. Þau eru ákærð fyrir kyrrstöðu, aðgerðarleysi, að standa ekki upp þegar þeim var sagt að standa upp. Þetta fólk vildi bíða eftir úrskurði réttmætra yfirvalda um það hvort vegalagning gegnum hraunið væri lögleg eður ei. Það taldi sig nauðbeygt til að óhlýðnast lögreglunni svo að tryggt yrði að ekki yrði óafturkræft rask í Gálgahrauni, sem svo reyndist ef til vill ólöglegt. Tekið var til þess hversu harkalega lögreglumenn gengu fram við aðgerðir sínar. Heyrst hefur um fruntaskap, leiðinlegt orðbragð og sýnilega andúð lögreglumanna á þessu fólki sem þarna lagði töluvert á sig til verndar svæði sem það hafði myndað sterk tilfinningatengsl við, enda var þarna um íbúa Álftaness og nágrennis að ræða.Neyðarréttur Af hverju óhlýðnast fólk lögreglunni? Þetta fólk sem hér er ákært – þetta er venjulegt fólk svona eins og það hugtak getur haft einhverja merkingu; engir breskir flugumenn þarna á snærum leyniþjónustu eða mótmælamálaliðar, bara kórstjórnendur og píanókennarar á eftirlaunum, listafólk, lögmenn, gamlir stjórnmálamenn, náttúrufræðingar; raunverulegt fólk með raunverulegar áhyggjur af raunverulegu umhverfi. Af hverju taka grandvarir Álftnesingar, sem aldrei hafa komist í kast við lögin, sig upp á köldum og vindasömum degi til þess að setjast niður úti í hrauni til þess að horfast í augu við æðandi jarðýtur og skaprauna önugum löggum? Það er meira en að segja það fyrir flestalla að standa í slíku. Ástæðan er þessi: Þetta fólk taldi sig þurfa að grípa til neyðarréttar sem borgararnir hafa þegar þeir hafa rökstudda ástæðu til að ætla að yfirvöld fari fram með offorsi. Mótmæli eru iðulega eina úrræði hins valdalausa borgara til þess að koma á framfæri vilja sínum og varnaðarorðum þegar honum sýnist stefna í óefni. Lögreglumenn verða að virða þennan rétt og haga störfum sínum í samræmi við það. Rétturinn til mótmæla er heilagur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Andri Thorsson Mest lesið Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Almageddon? Eyþór Kristleifsson Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Svartir föstudagar í boði íslenskra stjórnvalda Haukur Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun Eru sumir heppnari en aðrir? Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar Skoðun Sjálfstætt fólk Kristín Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Arfur stjórnmálanna 2024 Elvar Eyvindsson skrifar Skoðun Kjósum rétt(indi) fyrir fatlað fólk! Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Frelsi er allra, ekki fárra útvaldra Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Menntun og tækifæri: Hvað veljum við fyrir Ísland? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Eyðimerkurganga kosningabaráttunnar? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Kjóstu meiri árangur Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða hlekkur ert þú í keðjunni? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Laxeldið verður ekki stöðvað Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Þroskamerki þjóðar Tómas Torfason skrifar Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Var stytting náms til stúdentsprófs í þágu ungmenna? Sigurður E. Sigurjónsson skrifar Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson skrifar Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sjálfstæðar konur? Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Fullveldinu er fórnað með aðild að Evrópusambandinu Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Endurhugsum dæmið, endurnýtum textíl Guðbjörg Rut Pálmadóttir skrifar Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Um kosningar, gulrætur og verðbólgu Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson skrifar Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson skrifar Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson skrifar Sjá meira
Við eigum að aka út í kant þegar heyrist babú-babú. Við eigum að aka eftir bendingum umferðarlögreglunnar, stöðva á rauðu ljósi og umfram allt: gefa stefnuljós áður en við beygjum. Við eigum ekki að stela hvert frá öðru eða svíkja fé hvert af öðru og ekki að drepa fleiri en við treystum okkur til að borða sjálf, eins og Halldór Laxness orðaði það einhvern tímann. Við eigum að vera löghlýðin. Við gerum það hins vegar ekki fyrir lögreglumennina eða yfirvöldin í landinu heldur fyrir hvert annað og fyrir samfélagið við hvert annað; við þurfum að geta treyst hvert öðru, svona upp að vissu marki. Við búum ekki í lögregluríki þar sem geðþótti ræður aðgerðum og höfum alla jafnan ekki ástæðu til annars en að hlýða fyrirmælum laganna varða; það er í þágu samfélagsins að það sé gert og einstaklinganna sem njóta verndar laganna á ótal sviðum, hvort sem það er fatlaða fólkið sem nýtur sérstakra stæða þar sem öðrum er bannað eða almennir vegfarendur sem eru í lífshættu þegar stútur er undir stýri. Samfélagið hefur trúað lögreglumönnum fyrir gríðarlegu valdi. Þeim er falið ákaflega mikilsvert starf þar sem reynir á eiginleika á borð við sanngirni, visku, réttsýni, sálarstyrk, innri ró, þolinmæði og umfram allt virðingu fyrir öðru fólki og hvers kyns þankagangi, sem kann að virðast framandi eða ankannalegur. Ætli við hugsum ekki flest eitthvað á þessa leið, nema þá kannski helst þau okkar sem hyggja á lögbrot eða eru andvíg samfélaginu. Eitthvað sérstakt þarf til að hinn almenni borgari óhlýðnist skipunum lögreglunnar – eitthvað alveg sérstakt.Nímenningarnir nýju Af hverju óhlýðnast fólk lögreglunni? Frægt var það í Búsáhaldabyltingunni þegar mótmælendur tóku sér stöðu milli lögreglunnar og manna sem notfærðu sér upplausnarástandið til að hafa í frammi skefjalaust ofbeldi gagnvart lögreglumönnum, meðal annars með því að kasta mannasaur í lögreglumenn. Mótmælendurnir sem þarna mynduðu vegg til að verja lögregluna höfðu sjálfir óhlýðnast ýmsum fyrirmælum – en ætli við sjáum ekki flest muninn á þessum tveimur ólíku hópum mótmælenda. Annars vegar fólk sem hafði ekki aðrar leiðir til að tjá reiði sína í garð stjórnvalda sem leitt höfðu hrun yfir land og þjóð – hins vegar bullur og ofbeldismenn. Á endanum sættu níu manns ákærðum eftir atburði kringum þinghúsið, en það reyndust ekki vera ofbeldismennirnir heldur mótmælendur sem vildu fá að komast á áhorfendapalla Alþingis og töldu sig hafa rétt til veru þar. Lengi vel var þetta fólk einu sakborningarnir í kjölfar Hrunsins sem auðræðið leiddi yfir land og þjóð. Og nú hafa fundist nýir níumenningar sem taldir eru ógna landsfriði, lögum og reglu og valdstjórninni. Búið er að ákæra níu manns fyrir að hindra framgang jarðýtunnar í Gálgahrauni. Þau eru ákærð fyrir kyrrstöðu, aðgerðarleysi, að standa ekki upp þegar þeim var sagt að standa upp. Þetta fólk vildi bíða eftir úrskurði réttmætra yfirvalda um það hvort vegalagning gegnum hraunið væri lögleg eður ei. Það taldi sig nauðbeygt til að óhlýðnast lögreglunni svo að tryggt yrði að ekki yrði óafturkræft rask í Gálgahrauni, sem svo reyndist ef til vill ólöglegt. Tekið var til þess hversu harkalega lögreglumenn gengu fram við aðgerðir sínar. Heyrst hefur um fruntaskap, leiðinlegt orðbragð og sýnilega andúð lögreglumanna á þessu fólki sem þarna lagði töluvert á sig til verndar svæði sem það hafði myndað sterk tilfinningatengsl við, enda var þarna um íbúa Álftaness og nágrennis að ræða.Neyðarréttur Af hverju óhlýðnast fólk lögreglunni? Þetta fólk sem hér er ákært – þetta er venjulegt fólk svona eins og það hugtak getur haft einhverja merkingu; engir breskir flugumenn þarna á snærum leyniþjónustu eða mótmælamálaliðar, bara kórstjórnendur og píanókennarar á eftirlaunum, listafólk, lögmenn, gamlir stjórnmálamenn, náttúrufræðingar; raunverulegt fólk með raunverulegar áhyggjur af raunverulegu umhverfi. Af hverju taka grandvarir Álftnesingar, sem aldrei hafa komist í kast við lögin, sig upp á köldum og vindasömum degi til þess að setjast niður úti í hrauni til þess að horfast í augu við æðandi jarðýtur og skaprauna önugum löggum? Það er meira en að segja það fyrir flestalla að standa í slíku. Ástæðan er þessi: Þetta fólk taldi sig þurfa að grípa til neyðarréttar sem borgararnir hafa þegar þeir hafa rökstudda ástæðu til að ætla að yfirvöld fari fram með offorsi. Mótmæli eru iðulega eina úrræði hins valdalausa borgara til þess að koma á framfæri vilja sínum og varnaðarorðum þegar honum sýnist stefna í óefni. Lögreglumenn verða að virða þennan rétt og haga störfum sínum í samræmi við það. Rétturinn til mótmæla er heilagur.
Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar
Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar
Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar