Heitir rassar og hárlaus höfuð Sif Sigmarsdóttir skrifar 22. maí 2013 06:00 Eftirfarandi viðbrögð hefur skemmtikraftur líklega aldrei þurft að heyra eftir að viðskiptavinur spyr hann hvað hann rukki fyrir vinnu sína: „Hva, þú getur nú gert þetta ódýrt fyrir okkur, við erum aðeins nokkrir aumingjans frímúrarar að halda árshátíð og okkur vantar bara einhvern til að segja örfáa brandara milli kuflatískusýningarinnar og kynningarinnar á nýja leynilega handabandinu okkar.“ Eða: „Hva, þú getur nú gert þetta ódýrt fyrir okkur, við erum bara nokkrar húsmæður úr Vesturbænum að halda Tupperware-partí; nokkrir brandarar geta varla kostað jafnmikið og plastbox með loftþéttu loki.“ Svo virðist hins vegar sem sumum þyki það boðleg krafa að skemmtikraftar og listamenn svo gott sem gefi vinnu sína þegar kemur að einum þjóðfélagshóp. Skemmtikrafturinn Sverrir Þór Sverrisson, betur þekktur sem Sveppi, sagði frá því í þættinum Grínistar hringborðsins á Rás 2 fyrir nokkrum vikum að hann væri yfirleitt til í að skemmta hverjum sem er hvar sem er fyrir utan það að hann forðaðist barnaafmæli „eins og heitan eldinn“. Hann furðaði sig á því að þegar kæmi að slíkum samkomum virtist viðkvæði foreldranna yfirleitt eitthvað í þessa veru: „Hva, þú getur nú gert þetta ódýrt – þetta er bara fyrir börnin.“ „Designer“ bollakökur og heimalagaður hummus Mér varð hugsað til frásagnar Sveppa þegar ég hætti mér um helgina inn í barnavöruverslun. Ég hafði upphaflega talið að viðhorf foreldranna sem fannst skemmtikrafturinn vel geta haft ofan af fyrir litla Jóni eða litlu Gunnu fyrir klink stafaði af nísku. En þegar afgreiðslumaður tók að ota að mér barnakerru sem kostaði meira en bíllinn minn rann upp fyrir mér ljós. Það er ótrúlegt hverju bíræfnir sölumenn geta prangað inn á foreldra. Með því að spila á óöryggi þeirra eins og fjórhentir píanóleikarar með tíu putta á hverri tekst þeim að telja skynsamasta fólki trú um að ekkert barn muni vaxa farsællega úr grasi og eiga velgengni að fagna í lífinu án þess að því sé skeint með tauþurrkum hituðum í þar til gerðum tuskuhitara, það sé baðað upp úr vatni sem mælt er með sérstökum baðhitamæli og hárlaust höfuðið sé greitt daglega með bursta úr geitahárum. Að markaður sé fyrir vörur sem þessar sýnir að foreldrar eru svo sannarlega ekki nískir þegar kemur að litlu prinsunum, prinsessunum, gullmolunum eða augasteinunum. En ef það er ekki níska sem veldur því að foreldrum finnst að Sveppi geti vel sagt brandara fyrir slikk innan um „designer“ bollakökur, glútenlausar súkkulaðitertur og heimalagaðan hummus í Georg Jensen skálum, hvað er það þá?Pixlaður Súper Maríó Árið 2009 birtist í Morgunblaðinu viðtal við Þorgrím Þráinsson, einn helsta barna- og unglingabókahöfund landsins. Þar greindi Þorgrímur frá því að á þeim 20 árum sem hann hafði sótt um starfslaun listamanna í launasjóð rithöfunda hefði hann 19 sinnum fengið neitun. Ég leyfi mér að fullyrða að síðan þá hafi aðeins nei-unum fjölgað. Þarna liggur hundurinn grafinn. Ástæða þess að fólki finnst Sveppi geta skemmt börnunum fyrir mun lægra verð en þeim fullorðnu er sú landlæga trú að þegar kemur að barna- og unglingamenningu þurfi ekkert að vera að vanda of mikið til verksins; það megi bara kasta í krakkana einhverju hálfbökuðu fóðri og þeir láti sér það vel líka. Hvers vegna ætti Sveppi að rukka fullt verð þegar hann þarf ekki að vanda sig jafnmikið og ef áhorfendur hans væru fullorðið fólk með fágaðan smekk? Hvers vegna að sóa listamannalaunum í Þorgrím Þráinsson þegar það er einfaldlega hægt að henda í krakkana einhverri af gömlu bókunum hans? Fyrir mánuði var Dagur bókarinnar haldinn hátíðlegur. Í tilefni hans var gefinn út bæklingurinn Lestur er lykill sem fjallar um mikilvægi lestrar fyrir þroska og framtíð barna. Að gefa út bækling er fínt mál. Til að börn og unglingar nenni að lesa þarf hins vegar að gefa út bækur. Nýjar bækur, vandaðar bækur, ögrandi bækur, skemmtilegar bækur. Hvaða foreldri myndi kaupa handa lífrænt öldum augasteininum sínum leikjatölvuna Nintendo ES frá árinu 1985 þar sem aðeins er hægt að spila pixlaðan Súper Maríó Bros?Allir heimsins bæklingar „Besta leiðin til að vekja athygli á bókum er með verðlaunum,“ sagði Dan Franklin, útgáfustjóri bresku bókaútgáfunnar Jonathan Cape sem gefur út höfunda á borð við Ian McEwan og Julian Barnes, í tilefni þess að í Bretlandi var verið að koma á fót nýjum bókmenntaverðlaunum sem kallast Folio-verðlaunin. „Bók getur fengið góða dóma en ekki selst í mörgum eintökum. Að vinna til verðlauna er hins vegar eins og að klífa upp hæsta stigann í Snákaspilinu.“ Ef sú lotning sem barna- og unglingabókmenntum er sýnd á tyllidögum á borð við Dag bókarinnar ætti sér einhverja stoð í raunveruleika hinna þrjú hundruð sextíu og fjögurra daga ársins væri löngu farið að veita Íslensku bókmenntaverðlaunin í flokki barna- og unglingabóka. Að verðlauna barnabækur með slíkum hætti myndi auka veg bókmenntagreinarinnar – og áhuga á henni – meira en allir heimsins bæklingar. Ég vil því beina eftirfarandi spurningu til Félags íslenskra bókaútgefenda sem stendur að verðlaununum: Er nokkuð því til fyrirstöðu að flokki barna- og unglingabókmennta verði bætt við Íslensku bókmenntaverðlaunin strax í ár? Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sif Sigmarsdóttir Mest lesið Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Almageddon? Eyþór Kristleifsson Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson Skoðun Skoðun Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun Eru sumir heppnari en aðrir? Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar Skoðun Sjálfstætt fólk Kristín Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Arfur stjórnmálanna 2024 Elvar Eyvindsson skrifar Skoðun Kjósum rétt(indi) fyrir fatlað fólk! Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Frelsi er allra, ekki fárra útvaldra Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Menntun og tækifæri: Hvað veljum við fyrir Ísland? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Eyðimerkurganga kosningabaráttunnar? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Kjóstu meiri árangur Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða hlekkur ert þú í keðjunni? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Laxeldið verður ekki stöðvað Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Þroskamerki þjóðar Tómas Torfason skrifar Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Var stytting náms til stúdentsprófs í þágu ungmenna? Sigurður E. Sigurjónsson skrifar Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson skrifar Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sjálfstæðar konur? Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Fullveldinu er fórnað með aðild að Evrópusambandinu Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Endurhugsum dæmið, endurnýtum textíl Guðbjörg Rut Pálmadóttir skrifar Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Um kosningar, gulrætur og verðbólgu Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson skrifar Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson skrifar Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson skrifar Sjá meira
Eftirfarandi viðbrögð hefur skemmtikraftur líklega aldrei þurft að heyra eftir að viðskiptavinur spyr hann hvað hann rukki fyrir vinnu sína: „Hva, þú getur nú gert þetta ódýrt fyrir okkur, við erum aðeins nokkrir aumingjans frímúrarar að halda árshátíð og okkur vantar bara einhvern til að segja örfáa brandara milli kuflatískusýningarinnar og kynningarinnar á nýja leynilega handabandinu okkar.“ Eða: „Hva, þú getur nú gert þetta ódýrt fyrir okkur, við erum bara nokkrar húsmæður úr Vesturbænum að halda Tupperware-partí; nokkrir brandarar geta varla kostað jafnmikið og plastbox með loftþéttu loki.“ Svo virðist hins vegar sem sumum þyki það boðleg krafa að skemmtikraftar og listamenn svo gott sem gefi vinnu sína þegar kemur að einum þjóðfélagshóp. Skemmtikrafturinn Sverrir Þór Sverrisson, betur þekktur sem Sveppi, sagði frá því í þættinum Grínistar hringborðsins á Rás 2 fyrir nokkrum vikum að hann væri yfirleitt til í að skemmta hverjum sem er hvar sem er fyrir utan það að hann forðaðist barnaafmæli „eins og heitan eldinn“. Hann furðaði sig á því að þegar kæmi að slíkum samkomum virtist viðkvæði foreldranna yfirleitt eitthvað í þessa veru: „Hva, þú getur nú gert þetta ódýrt – þetta er bara fyrir börnin.“ „Designer“ bollakökur og heimalagaður hummus Mér varð hugsað til frásagnar Sveppa þegar ég hætti mér um helgina inn í barnavöruverslun. Ég hafði upphaflega talið að viðhorf foreldranna sem fannst skemmtikrafturinn vel geta haft ofan af fyrir litla Jóni eða litlu Gunnu fyrir klink stafaði af nísku. En þegar afgreiðslumaður tók að ota að mér barnakerru sem kostaði meira en bíllinn minn rann upp fyrir mér ljós. Það er ótrúlegt hverju bíræfnir sölumenn geta prangað inn á foreldra. Með því að spila á óöryggi þeirra eins og fjórhentir píanóleikarar með tíu putta á hverri tekst þeim að telja skynsamasta fólki trú um að ekkert barn muni vaxa farsællega úr grasi og eiga velgengni að fagna í lífinu án þess að því sé skeint með tauþurrkum hituðum í þar til gerðum tuskuhitara, það sé baðað upp úr vatni sem mælt er með sérstökum baðhitamæli og hárlaust höfuðið sé greitt daglega með bursta úr geitahárum. Að markaður sé fyrir vörur sem þessar sýnir að foreldrar eru svo sannarlega ekki nískir þegar kemur að litlu prinsunum, prinsessunum, gullmolunum eða augasteinunum. En ef það er ekki níska sem veldur því að foreldrum finnst að Sveppi geti vel sagt brandara fyrir slikk innan um „designer“ bollakökur, glútenlausar súkkulaðitertur og heimalagaðan hummus í Georg Jensen skálum, hvað er það þá?Pixlaður Súper Maríó Árið 2009 birtist í Morgunblaðinu viðtal við Þorgrím Þráinsson, einn helsta barna- og unglingabókahöfund landsins. Þar greindi Þorgrímur frá því að á þeim 20 árum sem hann hafði sótt um starfslaun listamanna í launasjóð rithöfunda hefði hann 19 sinnum fengið neitun. Ég leyfi mér að fullyrða að síðan þá hafi aðeins nei-unum fjölgað. Þarna liggur hundurinn grafinn. Ástæða þess að fólki finnst Sveppi geta skemmt börnunum fyrir mun lægra verð en þeim fullorðnu er sú landlæga trú að þegar kemur að barna- og unglingamenningu þurfi ekkert að vera að vanda of mikið til verksins; það megi bara kasta í krakkana einhverju hálfbökuðu fóðri og þeir láti sér það vel líka. Hvers vegna ætti Sveppi að rukka fullt verð þegar hann þarf ekki að vanda sig jafnmikið og ef áhorfendur hans væru fullorðið fólk með fágaðan smekk? Hvers vegna að sóa listamannalaunum í Þorgrím Þráinsson þegar það er einfaldlega hægt að henda í krakkana einhverri af gömlu bókunum hans? Fyrir mánuði var Dagur bókarinnar haldinn hátíðlegur. Í tilefni hans var gefinn út bæklingurinn Lestur er lykill sem fjallar um mikilvægi lestrar fyrir þroska og framtíð barna. Að gefa út bækling er fínt mál. Til að börn og unglingar nenni að lesa þarf hins vegar að gefa út bækur. Nýjar bækur, vandaðar bækur, ögrandi bækur, skemmtilegar bækur. Hvaða foreldri myndi kaupa handa lífrænt öldum augasteininum sínum leikjatölvuna Nintendo ES frá árinu 1985 þar sem aðeins er hægt að spila pixlaðan Súper Maríó Bros?Allir heimsins bæklingar „Besta leiðin til að vekja athygli á bókum er með verðlaunum,“ sagði Dan Franklin, útgáfustjóri bresku bókaútgáfunnar Jonathan Cape sem gefur út höfunda á borð við Ian McEwan og Julian Barnes, í tilefni þess að í Bretlandi var verið að koma á fót nýjum bókmenntaverðlaunum sem kallast Folio-verðlaunin. „Bók getur fengið góða dóma en ekki selst í mörgum eintökum. Að vinna til verðlauna er hins vegar eins og að klífa upp hæsta stigann í Snákaspilinu.“ Ef sú lotning sem barna- og unglingabókmenntum er sýnd á tyllidögum á borð við Dag bókarinnar ætti sér einhverja stoð í raunveruleika hinna þrjú hundruð sextíu og fjögurra daga ársins væri löngu farið að veita Íslensku bókmenntaverðlaunin í flokki barna- og unglingabóka. Að verðlauna barnabækur með slíkum hætti myndi auka veg bókmenntagreinarinnar – og áhuga á henni – meira en allir heimsins bæklingar. Ég vil því beina eftirfarandi spurningu til Félags íslenskra bókaútgefenda sem stendur að verðlaununum: Er nokkuð því til fyrirstöðu að flokki barna- og unglingabókmennta verði bætt við Íslensku bókmenntaverðlaunin strax í ár?
Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar
Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar
Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar