Tap eða sigur? Ólína Þorvarðardóttir skrifar 10. maí 2013 07:00 Mótlæti getur verið dulbúin gæfa ef réttir lærdómar eru dregnir af því sem úrskeiðis fór. Tapi má snúa í sigur með eindrægni og heiðarleika, sé litið í eigin barm, veikleikarnir viðurkenndir og mistök bætt. Samfylkingin tapaði í nýafstöðnum kosningum nærri 2/3 hluta kjörfylgis síns frá árinu 2009. Sé litið til fylgiskannana undanfarin fjögur ár, má lengst af sjá eðlilega fylgisrýrnun flokks í erfiðum stjórnvaldsaðgerðum. Nálægt þriðjungur kjörfylgis var kominn á hreyfingu um mitt kjörtímabil, en von var um einhverja endurheimt á lokasprettinum. Það hefði verið eðlilegt. Þess í stað hrundi fylgið um annan þriðjung á síðustu vikum fyrir kosningar. Flokkurinn uppskar um 13% atkvæða, einungis hálfu ári eftir að Þjóðarpúls Gallups mældi fylgið í 22,5% (nóv. 2012). Nýleg greining á ástæðum þess að kjósendur hurfu frá Samfylkingunni sýnir að það var einkum óánægja með ?frammistöðu? flokksins í stefnumálum hans sem orsakaði fylgistapið undir það síðasta. Það er nöpur niðurstaða í ljósi þess árangurs sem náðist við endurreisn efnahagslífsins undanfarin fjögur ár. Fyrir atbeina stjórnarflokkanna sluppu Íslendingar svo vel frá hruninu að þeir virðast hafa gleymt því hvað við blasti þegar björgunarstarfið hófst. Í því óminni hefur þjóðin nú kosið yfir sig sömu flokkana og ollu hruninu 2008, og þar með hafnað efnahagsstefnunni sem bjargaði þjóðarbúinu frá þroti og lagði grunn að áframhaldandi uppbyggingu. Vera kann að ríkisstjórnin hafi færst of mikið í fang og á einhverjum sviðum skort yfirsýn eða stefnufestu. Tíð ráðherraskipti spilltu fyrir samlyndi á stjórnarheimilinu. Misráðnar ákvarðanir einstaka ráðherra, jafnvel mistök í embættisfærslu, grófu undan tiltrú almennings. Skuldamál heimilanna voru ekki tekin nægilega föstum tökum í upphafi þrátt fyrir fjölda ráðstafana. Ítrekað kastaðist í kekki milli ríkisstjórnarinnar og verkalýðshreyfingarinnar. Hagsmunaaðilar efndu til harðra átaka um veiðileyfagjald, breytingar á fiskveiðistjórnun og stjórnarskrána. Sá atgangur var háður á mörgum vígstöðvum samtímis og laskaði bæði menn og málefni. Grimm og hávær stjórnarandstaða hafði líka áhrif og spillti mjög ásýnd þingsins. Örlagaríkar vikur Örlagaríkastar urðu þó lokavikur þingsins, einkum þrennt: 1) Óvænt dómsniðurstaða Icesave-málsins þeytti Framsóknarflokknum á óverðskuldað flug en gróf undan trúverðugleika beggja stjórnarflokkanna. 2) Sú ákvörðun að setja ESB-viðræðurnar á ís fram yfir kosningar olli fylgismönnum Samfylkingarinnar sárum vonbrigðum og gróf undan trausti á heilindum stjórnarsamstarfsins. 3) Forystumenn stjórnarflokkanna gáfust upp við að ná fram þeim tveimur málum sem hæst hafði borið misserin á undan, þ.e. nýrri stjórnarskrá og breytingum á fiskveiðistjórnun sem svo margir bundu vonir við að myndu ná fram að ganga. Þegar þrjú mikilvæg stefnumál höfðu verið yfirgefin á örlagastundu brast eitthvað. Ný framboð urðu til um hin sömu mál með Samfylkingarfólki í lykilhlutverki. Sú ákvörðun nýs formanns Samfylkingarinnar að þvo hendur sínar af fortíðinni, skilja sig frá hinni ?óvinsælu ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur? til þess að skapa sér og flokknum nýja ásýnd varð heldur ekki happadrjúg. Þar rofnaði samheldnin sem fram að því hafði haldið flokknum á floti gegnum þykkt og þunnt. Við þetta má auðvitað bæta ýmsu sem úrskeiðis fór í sjálfri kosningabaráttunni. Það var t.d. vandræðalegt og vanhugsað þegar sett var ofan í við viðurkenndan fræðimann fyrir vinsamlegar ábendingar um málefnaáherslur Samfylkingarinnar í skuldamálum. Nær hefði verið að taka þá gagnrýni til greina. Óánægja með ?frammistöðu? flokksins orsakaði fylgistapið í kosningunum ef marka má fylgisgreiningu. Yfir slíkum tíðindum er ekki nóg að bera sig vel – af þeim þarf að læra. Forysta Samfylkingarinnar og flokksmenn allir verða að horfast í augu við að flokkurinn þarfnast endurreisnar. Flokkurinn þarf að taka til í sínum ranni: Skerpa áherslur, endurstilla stefnumið og byggja sig upp að nýju sem trúverðugt stjórnmálaafl með erindi. Til að það megi takast þarf Samfylkingin að tengjast grasrótinni og koma á endurnýjuðu jarðsambandi út í samfélagið. Heppnist það, er aldrei að vita nema kosningatapið 2013 geti orðið viðspyrna til nýrrar sóknar og framtíðarsigra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ólína Kjerúlf Þorvarðardóttir Mest lesið Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson Skoðun Skoðun Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Af hverju erum við að þessu? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Upplýsingaóreiða í boði orkugeirans og Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Úrskurðargrautur lögmanna Ómar R. Valdimarsson skrifar Skoðun Er vitlaust gefið í stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Hinn langi USArmur Ísraels Ingólfur Steinsson skrifar Skoðun Kveðja frá Heimssýn til landsfundar VG 2024 Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Þjóðaróperan á Alþingi í nær 70 ár Finnur Bjarnason,Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um Ölfusárbrú og veggjöld Haukur Arnþórsson skrifar Sjá meira
Mótlæti getur verið dulbúin gæfa ef réttir lærdómar eru dregnir af því sem úrskeiðis fór. Tapi má snúa í sigur með eindrægni og heiðarleika, sé litið í eigin barm, veikleikarnir viðurkenndir og mistök bætt. Samfylkingin tapaði í nýafstöðnum kosningum nærri 2/3 hluta kjörfylgis síns frá árinu 2009. Sé litið til fylgiskannana undanfarin fjögur ár, má lengst af sjá eðlilega fylgisrýrnun flokks í erfiðum stjórnvaldsaðgerðum. Nálægt þriðjungur kjörfylgis var kominn á hreyfingu um mitt kjörtímabil, en von var um einhverja endurheimt á lokasprettinum. Það hefði verið eðlilegt. Þess í stað hrundi fylgið um annan þriðjung á síðustu vikum fyrir kosningar. Flokkurinn uppskar um 13% atkvæða, einungis hálfu ári eftir að Þjóðarpúls Gallups mældi fylgið í 22,5% (nóv. 2012). Nýleg greining á ástæðum þess að kjósendur hurfu frá Samfylkingunni sýnir að það var einkum óánægja með ?frammistöðu? flokksins í stefnumálum hans sem orsakaði fylgistapið undir það síðasta. Það er nöpur niðurstaða í ljósi þess árangurs sem náðist við endurreisn efnahagslífsins undanfarin fjögur ár. Fyrir atbeina stjórnarflokkanna sluppu Íslendingar svo vel frá hruninu að þeir virðast hafa gleymt því hvað við blasti þegar björgunarstarfið hófst. Í því óminni hefur þjóðin nú kosið yfir sig sömu flokkana og ollu hruninu 2008, og þar með hafnað efnahagsstefnunni sem bjargaði þjóðarbúinu frá þroti og lagði grunn að áframhaldandi uppbyggingu. Vera kann að ríkisstjórnin hafi færst of mikið í fang og á einhverjum sviðum skort yfirsýn eða stefnufestu. Tíð ráðherraskipti spilltu fyrir samlyndi á stjórnarheimilinu. Misráðnar ákvarðanir einstaka ráðherra, jafnvel mistök í embættisfærslu, grófu undan tiltrú almennings. Skuldamál heimilanna voru ekki tekin nægilega föstum tökum í upphafi þrátt fyrir fjölda ráðstafana. Ítrekað kastaðist í kekki milli ríkisstjórnarinnar og verkalýðshreyfingarinnar. Hagsmunaaðilar efndu til harðra átaka um veiðileyfagjald, breytingar á fiskveiðistjórnun og stjórnarskrána. Sá atgangur var háður á mörgum vígstöðvum samtímis og laskaði bæði menn og málefni. Grimm og hávær stjórnarandstaða hafði líka áhrif og spillti mjög ásýnd þingsins. Örlagaríkar vikur Örlagaríkastar urðu þó lokavikur þingsins, einkum þrennt: 1) Óvænt dómsniðurstaða Icesave-málsins þeytti Framsóknarflokknum á óverðskuldað flug en gróf undan trúverðugleika beggja stjórnarflokkanna. 2) Sú ákvörðun að setja ESB-viðræðurnar á ís fram yfir kosningar olli fylgismönnum Samfylkingarinnar sárum vonbrigðum og gróf undan trausti á heilindum stjórnarsamstarfsins. 3) Forystumenn stjórnarflokkanna gáfust upp við að ná fram þeim tveimur málum sem hæst hafði borið misserin á undan, þ.e. nýrri stjórnarskrá og breytingum á fiskveiðistjórnun sem svo margir bundu vonir við að myndu ná fram að ganga. Þegar þrjú mikilvæg stefnumál höfðu verið yfirgefin á örlagastundu brast eitthvað. Ný framboð urðu til um hin sömu mál með Samfylkingarfólki í lykilhlutverki. Sú ákvörðun nýs formanns Samfylkingarinnar að þvo hendur sínar af fortíðinni, skilja sig frá hinni ?óvinsælu ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur? til þess að skapa sér og flokknum nýja ásýnd varð heldur ekki happadrjúg. Þar rofnaði samheldnin sem fram að því hafði haldið flokknum á floti gegnum þykkt og þunnt. Við þetta má auðvitað bæta ýmsu sem úrskeiðis fór í sjálfri kosningabaráttunni. Það var t.d. vandræðalegt og vanhugsað þegar sett var ofan í við viðurkenndan fræðimann fyrir vinsamlegar ábendingar um málefnaáherslur Samfylkingarinnar í skuldamálum. Nær hefði verið að taka þá gagnrýni til greina. Óánægja með ?frammistöðu? flokksins orsakaði fylgistapið í kosningunum ef marka má fylgisgreiningu. Yfir slíkum tíðindum er ekki nóg að bera sig vel – af þeim þarf að læra. Forysta Samfylkingarinnar og flokksmenn allir verða að horfast í augu við að flokkurinn þarfnast endurreisnar. Flokkurinn þarf að taka til í sínum ranni: Skerpa áherslur, endurstilla stefnumið og byggja sig upp að nýju sem trúverðugt stjórnmálaafl með erindi. Til að það megi takast þarf Samfylkingin að tengjast grasrótinni og koma á endurnýjuðu jarðsambandi út í samfélagið. Heppnist það, er aldrei að vita nema kosningatapið 2013 geti orðið viðspyrna til nýrrar sóknar og framtíðarsigra.
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun