Gamlir uppvakningar og ríkisfjármál Rósa Björk Brynjólfsdóttir skrifar 13. febrúar 2013 06:00 Þegar kosningar nálgast er mikilvægt að gera sér grein fyrir valkostunum. Í umræðunni um ríkisfjármál og tekjuöflun ríkissjóðs hefur stjórnarandstaðan gagnrýnt ríkisstjórnina stöðugt með elstu klisjum sem menn muna og reynst einstaklega hugmyndasnauð. Auðvitað er aldrei minnst á að við höfum vermt 16. sæti meðal OECD-landa hvað skattbyrði varðar en trónum ekki á toppnum eins og ætla mætti, né að skattbyrði hér er sú lægsta á Norðurlöndunum. Nei, klisjan um skattpíninguna er flutt aftur og aftur og svo eintóna að það glitti í langþráðan lit þegar annar varaformaður Sjálfstæðisflokksins skrifaði um ?skattkrumlu? ríkisstjórnarinnar fyrir skemmstu á heimasíðu flokksins og framkvæmdastýra borgarstjórnarflokks Sjálfstæðisflokksins skrifaði nýverið grein í Fréttablaðið um vonda skattastefnu ríkisstjórnarinnar með yfirskriftinni ?Skattland?.Nýjar hugmyndir? Það er í sjálfu sér ekki óeðlilegt að fólk og fyrirtæki vilji borga lægri skatta. En um leið skortir ekki hugmyndir um verkefni fyrir ríkissjóð eða umræðu um fjársveltar ríkisstofnanir og loforð um betri tíð með blóm í haga. Og stjórnarandstaðan, sem ætlar að gera allt það og líka lækka skatta, hvaða hugmyndir setur hún fram um tekjuöflun ríkissjóðs? Varavaraformaðurinn Kristján Þór Júlíusson segir að ríkissjóður eigi að afla tekna með því að lækka skatta og efla þannig atvinnulífið. Sama atvinnulíf og lognaðist nánast út af eftir ein verstu hagstjórnarmistök vestrænnar ríkisstjórnar síðari tíma þar sem Sjálfstæðisflokkurinn hélt um stjórn ríkisfjármála og réði umgjörð viðskipta- og efnahagslífsins um áratugaskeið. Í ljósi þess er ekki furða að Kristján og félagar tali mjög almennt um skattalækkanir. Skýri ekki hvernig á að hækka lægstu launin um leið og ríkissjóður á að missa spón úr nærri galtómum aski með lækkun skatta. Á markaðurinn kannski að sjá um lægstu launin? Það er auðvelt að lofa öllu fögru en hvar er raunsæið? Umræða um ríkissjóð og tekjuöflun hans verður að vera ábyrg. Án innantómra loforða og frjálslegra staðreynda. Því miður fylgja hvorki Kristján né Þórey Vilhjálmsdóttir, framkvæmdastýra borgarstjórnarflokks Sjálfstæðismanna, þessu. Hún fullyrðir ranglega í grein sinni að efsta tekjuskattsþrepið sé 58% þegar lífeyrissjóðsiðgjöld séu tekin með. Hið rétta er að lífeyrissjóðsiðgjöld eru, eins og vonandi allir launþegar vita, 4% og eru hvorki skattur eða álögur af hálfu ríkis eða sveitarfélaga. Efsta tekjuskattsþrepið er 46,22% af mánaðartekjum hærri en 739.509 en ekki 704.367 kr. eins og segir í grein hennar. Ef prósentutalan er hærri á að leita réttar síns. Þórey skrifar líka um þær fjölmörgu breytingar á skattkerfinu í tíð núverandi ríkisstjórnar sem ekki verið í þágu fjölskylda eða fyrirtækja í landinu. Þó á hún að vita að skattbyrði 60% heimila á landinu er nú lægri en á velmektarárum Sjálfstæðisflokksins á aðventu hrunsins. Eitt er að vera á móti skattbreytingum, annað að fullyrða að andstæðingurinn leggi fæð á allar fjölskyldur og öll fyrirtæki í landinu. Hvers konar málstað þarf að verja með svona tali? Það hafa verið gerðar breytingar á skattkerfinu en þær hafa gert skattkerfið réttlátara og endurúthlutað tekjum með sanngjarnari hætti en áður. Hin leiðin, sem félagar Þóreyjar hefðu farið og munu fara ef þau geta, er að draga frekar úr útgjöldum með enn sársaukafyllri niðurskurði í velferðar- og menntakerfinu. Eru annars aðrar hugmyndir á sveimi frá þeim?Jöfnuður í stað misskiptingar Það er einfaldlega rangt að halda því fram að breytingar á skattkerfinu hafi ekki verið í þágu fjölskyldna í landinu. Það er hagur allra heimila í landinu að ríkissjóður afli tekna með sanngjörnum hætti til að samfélag okkar virki sem skyldi. Og ég spyr á móti, var skattkerfið hér fyrir hrun í þágu allra fjölskyldna í landinu eða bara örfárra? Svarið er skýrt. Nýjar rannsóknir Stefáns Ólafssonar prófessors og Arnaldar Sölva Kristjánssonar, sérfræðings við HÍ, á þróun tekjuskiptingar hér á landi sýna ótvírætt að hún var ójafnari frá 1995 til 2007. Alþjóðlegur samanburður sýnir að umfang ójafnaðarins var hér óvenjumikill á alþjóðavísu frá 1995. Ójöfnuðurinn óx mest þegar allar tekjur eru meðtaldar (ráðstöfunartekjur eftir skatt) en einnig mikið þó fjármagnstekjum sé sleppt að hluta eða alveg. Skattastefna stjórnvalda á tímabilinu fyrir efnahagshrunið jók því ójöfnuð með umtalsverðum hætti. Íhugum andartak hverjir voru þá við völd. Hvers vegna ættum við skattborgarar að vilja færa skattkerfið aftur til þess tíma?Nýjar leiðir Á árinu 2008 til 2010 snerist þróunin við og tekjuskiptingin varð aftur mun jafnari. Að sjálfsögðu skiptir þar miklu að háar tekjur í bankakerfinu og í viðskiptalífinu drógust saman. En ekki skipta minna máli þær mikilvægu og réttlátu breytingar sem gerðar voru á skattkerfinu í tíð Steingríms J. Sigfússonar sem fjármálaráðherra. Þá var skattbyrðinni dreift hlutfallslega meira á þá tekjuhærri en áður og minnkuð á þá tekjulægri. Til viðbótar hefur bótakerfið verið markvisst notað í þágu fjölskyldna í landinu, samanber hækkun barnabóta. Þetta tvennt er dæmi um ábyrga stjórn ríkisfjármála í þágu okkar allra og að það skiptir máli hvernig tekna er aflað. En ekki síður hvernig þeim er ráðstafað og af hverjum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Rósa Björk Brynjólfsdóttir Mest lesið Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson Skoðun Veistu þitt skýjaspor? Hólmfríður Rut Einarsdóttir,Þóra Rut Jónsdóttir Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Af hverju erum við að þessu? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Upplýsingaóreiða í boði orkugeirans og Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Úrskurðargrautur lögmanna Ómar R. Valdimarsson skrifar Skoðun Er vitlaust gefið í stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Hinn langi USArmur Ísraels Ingólfur Steinsson skrifar Skoðun Kveðja frá Heimssýn til landsfundar VG 2024 Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Þjóðaróperan á Alþingi í nær 70 ár Finnur Bjarnason,Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um Ölfusárbrú og veggjöld Haukur Arnþórsson skrifar Sjá meira
Þegar kosningar nálgast er mikilvægt að gera sér grein fyrir valkostunum. Í umræðunni um ríkisfjármál og tekjuöflun ríkissjóðs hefur stjórnarandstaðan gagnrýnt ríkisstjórnina stöðugt með elstu klisjum sem menn muna og reynst einstaklega hugmyndasnauð. Auðvitað er aldrei minnst á að við höfum vermt 16. sæti meðal OECD-landa hvað skattbyrði varðar en trónum ekki á toppnum eins og ætla mætti, né að skattbyrði hér er sú lægsta á Norðurlöndunum. Nei, klisjan um skattpíninguna er flutt aftur og aftur og svo eintóna að það glitti í langþráðan lit þegar annar varaformaður Sjálfstæðisflokksins skrifaði um ?skattkrumlu? ríkisstjórnarinnar fyrir skemmstu á heimasíðu flokksins og framkvæmdastýra borgarstjórnarflokks Sjálfstæðisflokksins skrifaði nýverið grein í Fréttablaðið um vonda skattastefnu ríkisstjórnarinnar með yfirskriftinni ?Skattland?.Nýjar hugmyndir? Það er í sjálfu sér ekki óeðlilegt að fólk og fyrirtæki vilji borga lægri skatta. En um leið skortir ekki hugmyndir um verkefni fyrir ríkissjóð eða umræðu um fjársveltar ríkisstofnanir og loforð um betri tíð með blóm í haga. Og stjórnarandstaðan, sem ætlar að gera allt það og líka lækka skatta, hvaða hugmyndir setur hún fram um tekjuöflun ríkissjóðs? Varavaraformaðurinn Kristján Þór Júlíusson segir að ríkissjóður eigi að afla tekna með því að lækka skatta og efla þannig atvinnulífið. Sama atvinnulíf og lognaðist nánast út af eftir ein verstu hagstjórnarmistök vestrænnar ríkisstjórnar síðari tíma þar sem Sjálfstæðisflokkurinn hélt um stjórn ríkisfjármála og réði umgjörð viðskipta- og efnahagslífsins um áratugaskeið. Í ljósi þess er ekki furða að Kristján og félagar tali mjög almennt um skattalækkanir. Skýri ekki hvernig á að hækka lægstu launin um leið og ríkissjóður á að missa spón úr nærri galtómum aski með lækkun skatta. Á markaðurinn kannski að sjá um lægstu launin? Það er auðvelt að lofa öllu fögru en hvar er raunsæið? Umræða um ríkissjóð og tekjuöflun hans verður að vera ábyrg. Án innantómra loforða og frjálslegra staðreynda. Því miður fylgja hvorki Kristján né Þórey Vilhjálmsdóttir, framkvæmdastýra borgarstjórnarflokks Sjálfstæðismanna, þessu. Hún fullyrðir ranglega í grein sinni að efsta tekjuskattsþrepið sé 58% þegar lífeyrissjóðsiðgjöld séu tekin með. Hið rétta er að lífeyrissjóðsiðgjöld eru, eins og vonandi allir launþegar vita, 4% og eru hvorki skattur eða álögur af hálfu ríkis eða sveitarfélaga. Efsta tekjuskattsþrepið er 46,22% af mánaðartekjum hærri en 739.509 en ekki 704.367 kr. eins og segir í grein hennar. Ef prósentutalan er hærri á að leita réttar síns. Þórey skrifar líka um þær fjölmörgu breytingar á skattkerfinu í tíð núverandi ríkisstjórnar sem ekki verið í þágu fjölskylda eða fyrirtækja í landinu. Þó á hún að vita að skattbyrði 60% heimila á landinu er nú lægri en á velmektarárum Sjálfstæðisflokksins á aðventu hrunsins. Eitt er að vera á móti skattbreytingum, annað að fullyrða að andstæðingurinn leggi fæð á allar fjölskyldur og öll fyrirtæki í landinu. Hvers konar málstað þarf að verja með svona tali? Það hafa verið gerðar breytingar á skattkerfinu en þær hafa gert skattkerfið réttlátara og endurúthlutað tekjum með sanngjarnari hætti en áður. Hin leiðin, sem félagar Þóreyjar hefðu farið og munu fara ef þau geta, er að draga frekar úr útgjöldum með enn sársaukafyllri niðurskurði í velferðar- og menntakerfinu. Eru annars aðrar hugmyndir á sveimi frá þeim?Jöfnuður í stað misskiptingar Það er einfaldlega rangt að halda því fram að breytingar á skattkerfinu hafi ekki verið í þágu fjölskyldna í landinu. Það er hagur allra heimila í landinu að ríkissjóður afli tekna með sanngjörnum hætti til að samfélag okkar virki sem skyldi. Og ég spyr á móti, var skattkerfið hér fyrir hrun í þágu allra fjölskyldna í landinu eða bara örfárra? Svarið er skýrt. Nýjar rannsóknir Stefáns Ólafssonar prófessors og Arnaldar Sölva Kristjánssonar, sérfræðings við HÍ, á þróun tekjuskiptingar hér á landi sýna ótvírætt að hún var ójafnari frá 1995 til 2007. Alþjóðlegur samanburður sýnir að umfang ójafnaðarins var hér óvenjumikill á alþjóðavísu frá 1995. Ójöfnuðurinn óx mest þegar allar tekjur eru meðtaldar (ráðstöfunartekjur eftir skatt) en einnig mikið þó fjármagnstekjum sé sleppt að hluta eða alveg. Skattastefna stjórnvalda á tímabilinu fyrir efnahagshrunið jók því ójöfnuð með umtalsverðum hætti. Íhugum andartak hverjir voru þá við völd. Hvers vegna ættum við skattborgarar að vilja færa skattkerfið aftur til þess tíma?Nýjar leiðir Á árinu 2008 til 2010 snerist þróunin við og tekjuskiptingin varð aftur mun jafnari. Að sjálfsögðu skiptir þar miklu að háar tekjur í bankakerfinu og í viðskiptalífinu drógust saman. En ekki skipta minna máli þær mikilvægu og réttlátu breytingar sem gerðar voru á skattkerfinu í tíð Steingríms J. Sigfússonar sem fjármálaráðherra. Þá var skattbyrðinni dreift hlutfallslega meira á þá tekjuhærri en áður og minnkuð á þá tekjulægri. Til viðbótar hefur bótakerfið verið markvisst notað í þágu fjölskyldna í landinu, samanber hækkun barnabóta. Þetta tvennt er dæmi um ábyrga stjórn ríkisfjármála í þágu okkar allra og að það skiptir máli hvernig tekna er aflað. En ekki síður hvernig þeim er ráðstafað og af hverjum.
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun