Ósnortin landsvæði ein mestu verðmæti sem við eigum Kristín Linda Árnadóttir skrifar 18. júlí 2012 06:00 Íkönnun sem gerð var fyrir Ferðamálastofu sögðu um 62% svarenda að náttúran og landið hefði verið kveikjan að þeirri hugmynd að heimsækja Ísland. Um 80% sögðu að náttúran hefði haft áhrif á þá ákvörðun að heimsækja landið. Á Íslandi eru 108 friðlýst svæði og hefur Umhverfisstofnun umsjón með langflestum þeirra. Sum eru friðlýst til að vernda dýralíf eða plöntur, frá fuglum til skordýra, frá blómum til skóga. Önnur eru friðlýst til að tryggja aðgang almennings að ósnortinni náttúru. Sum eru svo viðkvæm, eins og til dæmis Surtsey, að þangað fá aðeins örfáir að fara og sum eru jafnvel alfarið lokuð, þar á meðal viðkvæmir hellar. Í ofangreindri könnun var spurt um vinsælustu svæðin á Íslandi. Af tólf vinsælustu svæðunum eru sjö friðlýst svæði. Það er alveg ljóst að aukinn fjöldi ferðamanna til landsins eykur mjög á álag á þessum sem og öðrum friðlýstum svæðum á Íslandi. Haustið 2010 greindi Umhverfisstofnun álag á friðlýstum svæðum og lentu tíu svæði á rauðum lista. Þau voru í verulegri hættu á því að verða fyrir skemmdum sem gætu haft áhrif á verndargildi þeirra. Þá voru önnur tíu svæði á mörkum þess að lenda á rauða listanum. Við þessu var brugðist með auknum fjárveitingum og var 2011 stærsta framkvæmdaár á friðlýstum svæðum í manna minnum. Á þessu ári verða einnig miklar framkvæmdir til að tryggja að svæðin ráði við álag vegna aukins ferðamannastraums. Við vinnum nú að því að endurmeta stöðuna á svæðunum. Mörg friðlýst svæði þola illa ágang. Sum þeirra eru afar viðkvæm og má lítið út af bregða til þess að þar verði óbætanlegt tjón. Í dag eru sex heilsársstarfsmenn hjá Umhverfisstofnun sem sinna öllum þessum friðlýstu svæðum víðs vegar um landið en við erum með átta starfsstöðvar. Þess má geta í framhjáhlaupi að við auglýsum nær öll störf hjá okkur án staðsetningar, nema þau sem fylgja tilteknum friðlýstum svæðum. Yfir sumartímann bætast við landverðir sem vinna í um 190 starfsvikur. Undanfarin ár höfum við unnið með nýja nálgun svæðalandvörslu þar sem landverðir hafa umsjón með nokkrum friðlýstum svæðum á tilteknu landsvæði. Við teljum að það þurfi að fjölga heilsárslandvörðum til þess að uppfylla lágmarksumsjón með öllum friðlýstum svæðum á landinu. Brýnast er að tryggja aukna landvörslu á Friðlandi að Fjallabaki og á Gullfosssvæðinu. Vel hefur gengið undanfarið að friðlýsa ný svæði og voru t.d. sjö ný svæði friðlýst í fyrra og tvö nú þegar á þessu ári og stefnir í að fimm til viðbótar bætist við fyrir áramót. Fjölmörg svæði á þó enn eftir að friðlýsa og ber þar helst að nefna þau sem er að finna á náttúruverndaráætlunum. Friðlýsingar eru samstarfsverkefni og kalla á samvinnu margra aðila, s.s. landeigenda, sveitarfélaga og hagsmunasamtaka sem og ríkisins. Á undanförnum árum hefur aukist mjög skilningur og áhugi á því að nýta friðlýsingar sem tækifæri til uppbyggingar og styrkingar sveitarfélaga og landsvæða. Friðlýsing er mikil viðurkenning og yfirleitt fylgir henni tækifæri í sjálfbærri ferðaþjónustu, útivist og heilsueflingu. Mörg stór verkefni eru þó enn ókláruð í þessum efnum og eins og í öðru er fjármagn mikilvægur þáttur í því hvernig málum miðar. Mest umræða er oft um þau svæði þar sem deilt er um hvort nýta eigi með öðrum hætti eða vernda og þá gleymast önnur svæði sem meiri sátt er um, en skipta ekki síður máli. Þar fyrir utan þurfum við í auknum mæli að horfa til vistkerfa og hver staða þeirra er, sem og líffræðilegrar fjölbreytni. Ein mestu verðmæti sem við eigum eru ósnortin landsvæði en þeim hefur fækkað gríðarlega á jörðinni síðastliðin eitt hundrað ár og fækkar enn. Í því ljósi er mikilvægt að við reynum eftir fremsta megni að skipuleggja nýjar framkvæmdir á þeim svæðum sem þegar hefur verið raskað og forðast í lengstu lög að hrófla við þeim sem eru ósnortin. Athygli vekur að yfir 75% ferðamanna sem spurðir voru í könnun Ferðamálastofu gáfu aðstöðu á friðlýstum svæðum einkunn á bilinu 8-10. Einnig var spurt um almennt ástand á ferðamannastöðum og gáfu tæplega 85% ferðamanna einkunnina á bilinu 8-10. Í ferðaþjónustureikningum 2009-2011 frá Hagstofu Íslands kemur fram að heildarferðaneysla innanlands árið 2009 var rúmlega 184 milljarðar eða sem svarar 12,3% af vergri landsframleiðslu og fer sú tala hækkandi. Það er því ljóst að náttúra landsins skapar í dag umtalsverðar tekjur sem rétt er að renni í að tryggja að hún geti áfram staðið undir því nafni sem íslensk náttúra hefur getið sér um allan heim. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kristín Linda Árnadóttir Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Afkastadrifin menntun og verðgildi nemenda Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Ég er deildarstjóri í leikskóla Helga Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Sjá meira
Íkönnun sem gerð var fyrir Ferðamálastofu sögðu um 62% svarenda að náttúran og landið hefði verið kveikjan að þeirri hugmynd að heimsækja Ísland. Um 80% sögðu að náttúran hefði haft áhrif á þá ákvörðun að heimsækja landið. Á Íslandi eru 108 friðlýst svæði og hefur Umhverfisstofnun umsjón með langflestum þeirra. Sum eru friðlýst til að vernda dýralíf eða plöntur, frá fuglum til skordýra, frá blómum til skóga. Önnur eru friðlýst til að tryggja aðgang almennings að ósnortinni náttúru. Sum eru svo viðkvæm, eins og til dæmis Surtsey, að þangað fá aðeins örfáir að fara og sum eru jafnvel alfarið lokuð, þar á meðal viðkvæmir hellar. Í ofangreindri könnun var spurt um vinsælustu svæðin á Íslandi. Af tólf vinsælustu svæðunum eru sjö friðlýst svæði. Það er alveg ljóst að aukinn fjöldi ferðamanna til landsins eykur mjög á álag á þessum sem og öðrum friðlýstum svæðum á Íslandi. Haustið 2010 greindi Umhverfisstofnun álag á friðlýstum svæðum og lentu tíu svæði á rauðum lista. Þau voru í verulegri hættu á því að verða fyrir skemmdum sem gætu haft áhrif á verndargildi þeirra. Þá voru önnur tíu svæði á mörkum þess að lenda á rauða listanum. Við þessu var brugðist með auknum fjárveitingum og var 2011 stærsta framkvæmdaár á friðlýstum svæðum í manna minnum. Á þessu ári verða einnig miklar framkvæmdir til að tryggja að svæðin ráði við álag vegna aukins ferðamannastraums. Við vinnum nú að því að endurmeta stöðuna á svæðunum. Mörg friðlýst svæði þola illa ágang. Sum þeirra eru afar viðkvæm og má lítið út af bregða til þess að þar verði óbætanlegt tjón. Í dag eru sex heilsársstarfsmenn hjá Umhverfisstofnun sem sinna öllum þessum friðlýstu svæðum víðs vegar um landið en við erum með átta starfsstöðvar. Þess má geta í framhjáhlaupi að við auglýsum nær öll störf hjá okkur án staðsetningar, nema þau sem fylgja tilteknum friðlýstum svæðum. Yfir sumartímann bætast við landverðir sem vinna í um 190 starfsvikur. Undanfarin ár höfum við unnið með nýja nálgun svæðalandvörslu þar sem landverðir hafa umsjón með nokkrum friðlýstum svæðum á tilteknu landsvæði. Við teljum að það þurfi að fjölga heilsárslandvörðum til þess að uppfylla lágmarksumsjón með öllum friðlýstum svæðum á landinu. Brýnast er að tryggja aukna landvörslu á Friðlandi að Fjallabaki og á Gullfosssvæðinu. Vel hefur gengið undanfarið að friðlýsa ný svæði og voru t.d. sjö ný svæði friðlýst í fyrra og tvö nú þegar á þessu ári og stefnir í að fimm til viðbótar bætist við fyrir áramót. Fjölmörg svæði á þó enn eftir að friðlýsa og ber þar helst að nefna þau sem er að finna á náttúruverndaráætlunum. Friðlýsingar eru samstarfsverkefni og kalla á samvinnu margra aðila, s.s. landeigenda, sveitarfélaga og hagsmunasamtaka sem og ríkisins. Á undanförnum árum hefur aukist mjög skilningur og áhugi á því að nýta friðlýsingar sem tækifæri til uppbyggingar og styrkingar sveitarfélaga og landsvæða. Friðlýsing er mikil viðurkenning og yfirleitt fylgir henni tækifæri í sjálfbærri ferðaþjónustu, útivist og heilsueflingu. Mörg stór verkefni eru þó enn ókláruð í þessum efnum og eins og í öðru er fjármagn mikilvægur þáttur í því hvernig málum miðar. Mest umræða er oft um þau svæði þar sem deilt er um hvort nýta eigi með öðrum hætti eða vernda og þá gleymast önnur svæði sem meiri sátt er um, en skipta ekki síður máli. Þar fyrir utan þurfum við í auknum mæli að horfa til vistkerfa og hver staða þeirra er, sem og líffræðilegrar fjölbreytni. Ein mestu verðmæti sem við eigum eru ósnortin landsvæði en þeim hefur fækkað gríðarlega á jörðinni síðastliðin eitt hundrað ár og fækkar enn. Í því ljósi er mikilvægt að við reynum eftir fremsta megni að skipuleggja nýjar framkvæmdir á þeim svæðum sem þegar hefur verið raskað og forðast í lengstu lög að hrófla við þeim sem eru ósnortin. Athygli vekur að yfir 75% ferðamanna sem spurðir voru í könnun Ferðamálastofu gáfu aðstöðu á friðlýstum svæðum einkunn á bilinu 8-10. Einnig var spurt um almennt ástand á ferðamannastöðum og gáfu tæplega 85% ferðamanna einkunnina á bilinu 8-10. Í ferðaþjónustureikningum 2009-2011 frá Hagstofu Íslands kemur fram að heildarferðaneysla innanlands árið 2009 var rúmlega 184 milljarðar eða sem svarar 12,3% af vergri landsframleiðslu og fer sú tala hækkandi. Það er því ljóst að náttúra landsins skapar í dag umtalsverðar tekjur sem rétt er að renni í að tryggja að hún geti áfram staðið undir því nafni sem íslensk náttúra hefur getið sér um allan heim.
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun
Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun