Það geta ekki allir lesið þetta 27. október 2011 06:00 Sú staðreynd að 23% drengja og 9% stúlkna geti ekki lesið sér til gagns 15 ára sýnir svo ekki verður um villst að aðgerða er þörf í lestrarkennslu á Íslandi. Sá sem getur ekki lesið sér til gagns stendur illa að vígi í langflestum námsgreinum. Skýrsla um námsárangur drengja sem starfshópur Reykjavíkurborgar vann leiddi í ljós grafalvarlega stöðu í lestrarkunnáttu íslenskra barna og unglinga. Tölurnar eru sláandi, sérstaklega þær sem sýna þann fjölda drengja sem getur ekki lesið sér til gagns. Þótt undarlegt megi virðast eru þessar niðurstöður ekki nýjar af nálinni. Þessi mikli munur hefur verið til staðar frá fyrstu PISAkönnuninni árið 2000. Það gengur því ekki lengur að skýra út stöðuna með afsökunum á borð við að árgangar séu ólíkir eða að skólakerfið hafi verið í breytingaferli. Það er kominn tími til að bretta upp ermar og hækka hlutfall unglinga sem geta lesið sér til gagns og ánægju, eins og aðalnámskrá kveður á um. Verkefni yfirvaldaRáðuneyti menntamála er æðsta stjórn menntamála. Í 10 ár hafa legið fyrir greiningar um lestrarvandann, sem er vafalítið undirrót mikils brottfalls í framhaldsskólum og ýmissa félagslegra vandamála. Svandís Svavarsdóttir, sitjandi menntamálaráðherra, sagði í umræðum um skýrsluna á Alþingi að ráðuneytið hefði „óskað eftir því við Námsmatsstofnun að fá sambærilega greiningu unna fyrir alla grunnskóla í landinu“. Þetta er óþarfi enda tími greininga löngu liðinn. Staðan liggur fyrir. Ráðuneytið verður að setja af stað markvissar aðgerðir til að fjölga verulega unglingum sem lesa sér til gagns, aðgerðir sem eru mælanlegar, vel skilgreindar og auðframkvæmanlegar í stað fleiri umræðufunda eða óskýrra skilaboða. Slíkar aðgerðir eru til og hafa skilað árangri. Næst skal nefna sveitarfélögin. Reykjavíkurborg hefur samþykkt allar tíu tillögur starfshópsins. Tillögurnar miða m.a. að markvissari eftirfylgni barna sem sem glíma við lestrarerfiðleika. Í dag eru mælingar í 2., 4., 7., og 10. bekk ekki nýttar til að tryggja að börn sem mælast slök í lestri nái sér upp úr hjólförunum. Hægt er að sjá strax í öðrum bekk hverjir þurfa aðstoð, en með inngripum þarf að tryggja að þeir hafi bætt sig í fjórða bekk og geti í síðasta lagi lesið sér til gagns í sjöunda bekk. Einnig var samþykkt að búa til fyrirlestra fyrir kennara á tölvutæku formi sem fjalla um tölvuheim ungmenna. Við verðum öll að skilja betur þann síbreytilega heim sem börnin okkar búa við og sækja fast í. Um 60-70% kennara telja sig þurfa mikla starfsþróun í færni í upplýsingatækni við kennslu en of lítil þekking á síbreytilegum tölvuheimi hefur áhrif á hugmyndir okkar um áhuga barna. Bókasöfn og bókakostur eru svo lykilþáttur í auknum árangri og ber að varast niðurskurð þar. Heldur ætti að hvetja börn til að heimsækja bókasöfnin, en 33% drengja og 67% stúlkna 18 ára og yngri eiga bókasafnsskírteini í Reykjavík. Verkefni skóla og foreldraAllir skólar í Reykjavík fá sérstaka kynjagreiningu á stöðu sinni út frá árangri. Þeir skólar sem dragast aftur úr geta með þessum upplýsingum breytt vinnubrögðum, fengið stuðning og bætt stöðu nemenda sinna út frá sinni stefnu. Skólar geta t.d. sett fleiri klukkustundir í lestur, unnið meira með hljóðfræði og aukið þjálfun líkt og Hermundur Sigmundsson, prófessor í sálfræði, bendir á. Að auki þarf skólafólk að ræða niðurstöður í samhengi við breytingar sl. ára frá stýrðum kennsluháttum í aukið uppgötvunarnám. Foreldrar eru mikilvægasti hlekkurinn í lífi og árangri barna sinna. Best er að lesa fyrir börnin, lesa með þeim, ræða um hvað þau lesa og vera góð fyrirmynd. Setja þarf markmið í lestri með börnunum og fá stuðning hjá kennurum um hvað sé raunhæft. Foreldrar verða að fá ítarlegri upplýsingar um stöðu barna sinna. Mikilvægt er að gagnrýna ekki hvaða efni börn velja því ánægja af lestri er einn mikilvægasti áhrifaþátturinn í árangri. Andrés Önd, Skúli skelfir, íþróttasíður eða texti á netinu, allt dugar ef það vekur áhuga og hjálpar barni að kynnast töfraheimi bóka. Hafa þarf í huga að börn sem eiga erfitt með lestur bóka eiga erfitt með lestur alls texta, líka texta í tölvu. Ráðherra grípi boltannSem formaður starfshópsins skora ég á menntamálaráðherra að grípa boltann. Menntamálaráðherra verður að leiða sókn gegn lélegri lestrarkunnáttu. Lestrarkunnátta er algjört grundvallaratriði, illa læs einstaklingur á erfitt uppdráttar í námi og möguleikar hans á vinnumarkaði takmarkast. Við verðum að ráðast í skýrar aðgerðir með mælanlegum markmiðum sem fjölgar þeim sem lesa sér til gagns og ánægju. Mikilvægast af öllu er að umræðan sofni ekki, eina ferðina enn, og að við vöknum ekki við næstu skýrslu sem sýnir óbreytta eða versnandi stöðu. Sýnum í verki að við viljum áfram vera í fremstu röð sem bókmenntaþjóð þar sem slagorð um læsi Íslendinga eru ekki einungis orðin tóm. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðanir Þorbjörg Helga Vigfúsdóttir Mest lesið Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson Skoðun Skoðun Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Af hverju erum við að þessu? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Upplýsingaóreiða í boði orkugeirans og Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Úrskurðargrautur lögmanna Ómar R. Valdimarsson skrifar Skoðun Er vitlaust gefið í stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Hinn langi USArmur Ísraels Ingólfur Steinsson skrifar Skoðun Kveðja frá Heimssýn til landsfundar VG 2024 Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Þjóðaróperan á Alþingi í nær 70 ár Finnur Bjarnason,Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um Ölfusárbrú og veggjöld Haukur Arnþórsson skrifar Sjá meira
Sú staðreynd að 23% drengja og 9% stúlkna geti ekki lesið sér til gagns 15 ára sýnir svo ekki verður um villst að aðgerða er þörf í lestrarkennslu á Íslandi. Sá sem getur ekki lesið sér til gagns stendur illa að vígi í langflestum námsgreinum. Skýrsla um námsárangur drengja sem starfshópur Reykjavíkurborgar vann leiddi í ljós grafalvarlega stöðu í lestrarkunnáttu íslenskra barna og unglinga. Tölurnar eru sláandi, sérstaklega þær sem sýna þann fjölda drengja sem getur ekki lesið sér til gagns. Þótt undarlegt megi virðast eru þessar niðurstöður ekki nýjar af nálinni. Þessi mikli munur hefur verið til staðar frá fyrstu PISAkönnuninni árið 2000. Það gengur því ekki lengur að skýra út stöðuna með afsökunum á borð við að árgangar séu ólíkir eða að skólakerfið hafi verið í breytingaferli. Það er kominn tími til að bretta upp ermar og hækka hlutfall unglinga sem geta lesið sér til gagns og ánægju, eins og aðalnámskrá kveður á um. Verkefni yfirvaldaRáðuneyti menntamála er æðsta stjórn menntamála. Í 10 ár hafa legið fyrir greiningar um lestrarvandann, sem er vafalítið undirrót mikils brottfalls í framhaldsskólum og ýmissa félagslegra vandamála. Svandís Svavarsdóttir, sitjandi menntamálaráðherra, sagði í umræðum um skýrsluna á Alþingi að ráðuneytið hefði „óskað eftir því við Námsmatsstofnun að fá sambærilega greiningu unna fyrir alla grunnskóla í landinu“. Þetta er óþarfi enda tími greininga löngu liðinn. Staðan liggur fyrir. Ráðuneytið verður að setja af stað markvissar aðgerðir til að fjölga verulega unglingum sem lesa sér til gagns, aðgerðir sem eru mælanlegar, vel skilgreindar og auðframkvæmanlegar í stað fleiri umræðufunda eða óskýrra skilaboða. Slíkar aðgerðir eru til og hafa skilað árangri. Næst skal nefna sveitarfélögin. Reykjavíkurborg hefur samþykkt allar tíu tillögur starfshópsins. Tillögurnar miða m.a. að markvissari eftirfylgni barna sem sem glíma við lestrarerfiðleika. Í dag eru mælingar í 2., 4., 7., og 10. bekk ekki nýttar til að tryggja að börn sem mælast slök í lestri nái sér upp úr hjólförunum. Hægt er að sjá strax í öðrum bekk hverjir þurfa aðstoð, en með inngripum þarf að tryggja að þeir hafi bætt sig í fjórða bekk og geti í síðasta lagi lesið sér til gagns í sjöunda bekk. Einnig var samþykkt að búa til fyrirlestra fyrir kennara á tölvutæku formi sem fjalla um tölvuheim ungmenna. Við verðum öll að skilja betur þann síbreytilega heim sem börnin okkar búa við og sækja fast í. Um 60-70% kennara telja sig þurfa mikla starfsþróun í færni í upplýsingatækni við kennslu en of lítil þekking á síbreytilegum tölvuheimi hefur áhrif á hugmyndir okkar um áhuga barna. Bókasöfn og bókakostur eru svo lykilþáttur í auknum árangri og ber að varast niðurskurð þar. Heldur ætti að hvetja börn til að heimsækja bókasöfnin, en 33% drengja og 67% stúlkna 18 ára og yngri eiga bókasafnsskírteini í Reykjavík. Verkefni skóla og foreldraAllir skólar í Reykjavík fá sérstaka kynjagreiningu á stöðu sinni út frá árangri. Þeir skólar sem dragast aftur úr geta með þessum upplýsingum breytt vinnubrögðum, fengið stuðning og bætt stöðu nemenda sinna út frá sinni stefnu. Skólar geta t.d. sett fleiri klukkustundir í lestur, unnið meira með hljóðfræði og aukið þjálfun líkt og Hermundur Sigmundsson, prófessor í sálfræði, bendir á. Að auki þarf skólafólk að ræða niðurstöður í samhengi við breytingar sl. ára frá stýrðum kennsluháttum í aukið uppgötvunarnám. Foreldrar eru mikilvægasti hlekkurinn í lífi og árangri barna sinna. Best er að lesa fyrir börnin, lesa með þeim, ræða um hvað þau lesa og vera góð fyrirmynd. Setja þarf markmið í lestri með börnunum og fá stuðning hjá kennurum um hvað sé raunhæft. Foreldrar verða að fá ítarlegri upplýsingar um stöðu barna sinna. Mikilvægt er að gagnrýna ekki hvaða efni börn velja því ánægja af lestri er einn mikilvægasti áhrifaþátturinn í árangri. Andrés Önd, Skúli skelfir, íþróttasíður eða texti á netinu, allt dugar ef það vekur áhuga og hjálpar barni að kynnast töfraheimi bóka. Hafa þarf í huga að börn sem eiga erfitt með lestur bóka eiga erfitt með lestur alls texta, líka texta í tölvu. Ráðherra grípi boltannSem formaður starfshópsins skora ég á menntamálaráðherra að grípa boltann. Menntamálaráðherra verður að leiða sókn gegn lélegri lestrarkunnáttu. Lestrarkunnátta er algjört grundvallaratriði, illa læs einstaklingur á erfitt uppdráttar í námi og möguleikar hans á vinnumarkaði takmarkast. Við verðum að ráðast í skýrar aðgerðir með mælanlegum markmiðum sem fjölgar þeim sem lesa sér til gagns og ánægju. Mikilvægast af öllu er að umræðan sofni ekki, eina ferðina enn, og að við vöknum ekki við næstu skýrslu sem sýnir óbreytta eða versnandi stöðu. Sýnum í verki að við viljum áfram vera í fremstu röð sem bókmenntaþjóð þar sem slagorð um læsi Íslendinga eru ekki einungis orðin tóm.
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun