Viðskipti innlent

Íslensk list aldrei meira metin

Jóhann Ágúst Hansen listaverkasali.
Jóhann Ágúst Hansen listaverkasali.

Íslenski listaverkamarkaðurinn hefur velt hærri upphæðum það sem af er ári en allt árið í fyrra. Nemur veltan á uppboðum fram að þessu rúmum 146 milljónum íslenskra króna, samanborið við 112 milljónir allt árið í fyrra. Þetta sýnir íslenska listaverkavísitalan sem fyrirtækið Hansen og synir ehf. heldur utan um. Tímabilið sem notað er til útreikninga vísitölunnar er frá 1985, þegar vísitalan var sett á gildið 100. Gildi hennar í dag er 333 og hefur hún því hækkað um 233 prósent frá þeim tíma.

Hækkun hennar það sem af er ári nemur 93 prósentum. Tvö uppboð til viðbótar eru á döfinni fyrir jól; hjá Gallerí Fold og Arnason & Andonov. Því mun enn bætast við veltuna.

Hansen og synir er í eigu Jóhanns Ágústs Hansen, listaverkasala í Gallerí Fold. Vísitalan er unnin upp úr gagnagrunni sem settur var saman á Bifröst sumarið 2006. Var það misserisverkefni fimm viðskiptafræðinemenda, þeirra á meðal Jóhanns, að skrá öll verk sem hafa verið boðin upp á almennum uppboðum á Íslandi frá 1956 til nútímans. Þetta voru rúmlega fimmtán þúsund listaverk eftir yfir þúsund íslenska höfunda. Síðan hefur Jóhann haldið utan um vísitöluna og uppfært gagnagrunninn. Verk sem seljast manna á milli, í galleríum og erlendis eru ekki tekin inn í vísitöluna.

Talsverðar sveiflur í verði

Lítil fylgni hefur verið milli listaverkavísitölunnar og neysluverðsvísitölunnar sem Hagstofan heldur utan um og mælir breytingar á almennu verðlagi. „Mun meiri sveiflur hafa verið í listaverkavísitölunni,“ segir Jóhann en bætir við að vísbendingar séu þó um að listaverkasalan fylgi almennum efnahag að einhverju leyti. „Þegar árar betur kaupir fólk listaverk og dregur úr því þegar harðnar í ári. En það er ekki beint samhengi milli vísitalnanna tveggja.“

Frá árinu 2005 hefur meðalverð seldra listaverka á uppboðum rokið upp. Í fyrra var meðalverð verka seldra á uppboðum 178.911 krónur. Það sem af er þessu ári er meðalverðið 345.361 krónur. Verkum í sölu fjölgaði líka töluvert í fyrra. „Með hækkandi verði koma fleiri verk í sölu, það helst dálítið í hendur. Umfangið á listaverkamarkaðnum hefur því aukist bæði í fjölda verka og krónutölu.“

Mikill gangur erlendis

Verð á íslenskum verkum seldum á uppboðum erlendis hefur einnig hækkað verulega á þessu ári. Verk hafa selst fyrir upphæðir sem aldrei hafa sést áður. Olíuverkið Hvítasunnudagur eftir Kjarval var slegið á rúmar fimmtán milljónir króna á uppboði hjá Bruun Rasmussen í Danmörku í upphafi þessa árs. Kaupandi þess verks var íslenskur fjárfestir. Til Íslands komið, eftir greiðslu allra gjalda í Danmörku og virðisaukaskatts, kostar verkið kaupandann nær 25 milljónir króna. Langdýrasta íslenska verkið sem selst hefur eftir íslenskan listamann frá upphafi er hins vegar Fivefold Eye Ólafs Elíassonar. Verkið, sem er skúlptúr úr stáli, fór á sem nemur áttatíu milljónum íslenskra króna fyrr í þessum mánuði.

Jóhann segir langalgengast að þau íslensku verk sem best seljast á erlendum uppboðum fari til Íslendinga. Undantekningin sé verk þeirra Ólafs Elíassonar og Errós. „Lítið hefur selst eftir Ólaf sem hefur verið flutt hingað. Einhverjir Íslendingar hafa þó verið að kaupa ljósmyndaseríur hans og ódýrari myndir. Aftur á móti kemur afskaplega lítið af verkum eftir Erró hingað til lands. Þau sem hingað hafa komið í gegnum galleríin hafa heldur ekki selst á mjög háu verði. Það virðist vera tregða með hans verk hér. Á sama tíma hafa þau verið seld á mjög háu verði erlendis.“

Ísland eltir erlenda verðþróun

Ellefu verk sem selst hafa á íslenskum uppboðum í ár komast á topp tuttugu listann yfir dýrustu verkin frá upphafi. Þar eru verk eftir Ásgrím Jónsson, Þorvald Skúlason, Þórarin B. Þorláksson, Jón Stefánsson, Kjarval, Kristján Davíðsson, Gunnlaug Blöndal og Nínu Tryggvadóttur. Lítið framboð hefur verið erlendis á verkum eftir þá listamenn sem selst hafa hvað dýrustu verði hér á landi. Verk eftir þá Svavar Guðnason og Kjarval eru þó undantekning á þeirri reglu. Á þessu ári hefur á sjöunda tug verka eftir Svavar selst á erlendri grundu. „Ein ástæðan fyrir þessari miklu hreyfingu á verkum eftir Svavar nú er að stór safnari í Danmörku, sem átti mikið af verkum eftir hann, hefur verið að losa um safnið sitt. Þá hefur Svavar verið vinsæll hjá ákveðnum efnameiri einstaklingum hérna heima, sem hefur ýtt undir framboðið.“

Verðþróun á mörkuðum erlendis virðist að mörgu leyti stjórna verðmyndun hér á landi. „Verkin hér togast upp þegar þau hækka erlendis. Strax í kjölfarið á því að íslensk verk hafa selst dýru verði í útlöndum hefur verð verka rokið upp hérna. Og ekki endilega bara verk eftir sama listamann heldur einnig aðra. Strax eftir söluna á Hvítasunnudegi Kjarvals seldist til að mynda verk eftir Ásgrím á 8,9 milljónir hér heima. Það er hæsta verð sem fengist hefur fyrir íslenskt verk á uppboði hér.“






Fleiri fréttir

Sjá meira


×