Lagabreytingar nauðsynlegar 5. september 2007 00:01 Hildur Dungal forstjóri Útlending-astofnunar MYND/GVA Með aukinni alþjóðavæðingu íslenskra fyrirtækja hefur gríðarleg breyting orðið á eðli viðskiptavinahópar Útlendingastofnunar. Umsóknum frá fyrirtækjum sem þurfa á erlendum sérfræðingum að halda hefur fjölgað verulega á síðustu árum. Útlendingar utan Evrópska efnahagssvæðisins þurfa að sækja um dvalar- og atvinnuleyfi og uppfylla tölverðar skjalakröfur. Afgreiðslutíminn hjá Útlendingastofnun er yfirleitt þrír mánuðir að lágmarki. Ferlið við að ráða erlendan sérfræðing getur því tekið fyrirtæki rúmlega fimm mánuði, að allri skjalavinnu meðtalinni. „Þegar fyrirtæki skortir sérfræðing er þolinmæðin nánast engin,“ segir Hildur Dungal, forstjóri Útlendingastofnunar. „Þetta er mjög skiljanlegt enda geta fyrirtæki auðveldlega misst þann sérfræðing sem þau þurfa á meðan þau bíða eftir afgreiðslu atvinnu- og dvalarleyfis.“ Útlendingastofnun hefur reynt að koma til móts við fyrirtæki sem þarfnast erlendra sérfræðinga. Hún hefur þó takmörkuð úrræði til að bregðast við breyttum kröfum. „Til þess að geta brugðist sem best við þarf lagabreytingar. Við fáum sautján þúsund umsóknir um dvalarleyfi á ári og það er ekkert í lögunum sem segir að sérfræðingar eigi að fá forgang á aðra. Eini forgangurinn sem er í gildi er fyrir EES-borgara.“ Hildur segir að umsóknum erlendra sérfræðinga hafi fjölgað verulega frá síðasta ári. Ástandið sem nú ríkir sé því nýtt, ekki bara fyrir stjórnsýsluna heldur ekki síður fyrir atvinnulífið. Allir séu að feta sig áfram á ótroðnum slóðum. „Það er greinilegt að þarfir atvinnulífsins eru að breytast. Það er ekki svo langt síðan útlendingar voru fengnir til starfa því fleiri hendur skorti til að vinna ákveðið verk. Nú er verið að krækja í hugvit sem ekki fæst hér á landi.“ Á undanförnum árum hafa mörg Evrópulönd brugðist við samkeppninni um hugvit með því að gera breytingar á útlendingalögum. Það er stefna stjórnvalda í þessum löndum að laða hugvit til landsins. Bretar eru til að mynda búnir að taka í gegn allt ferlið í útlendingamálum. Norðurlöndin hafa sett ákveðin viðmið í launum. Ef fólk hefur laun yfir ákveðnu marki getur það nokkuð auðveldlega komið þangað til að vinna. Víða hefur líka verið komið upp kerfi þar sem sérfræðingum, sem geta sýnt fram á að þeir búi yfir sérstakri þekkingu, er gert kleift að koma til annarra landa án þess að vera komnir með atvinnuleyfi fyrir fram. Hildur segir hugsunina hér allt of lengi hafa snúist um að skapa hagkvæmt skattaumhverfi til að mæta breyttum þörfum atvinnulífsins. Hins vegar hafi sýnt sig að það sé ekki nóg. „Við megum ekki gleyma að það eru fleiri stjórntæki til í stjórnsýslunni sem geta stutt við svona stefnu.“ Hildur nefnir að aðkoma stofnana hjá stjórnsýslunni í útlendingamálum hafi verið sú sama í fjölda ára. „Núverandi skipulag dugði þegar til landsins voru að koma upp í hundrað einstaklingar á ári. En ekki lengur. Aðkoma mismunandi stjórnvalda tekur mið af veruleika sem er ekki til staðar lengur,“ segir Hildur. Hún telur að almennt séu ráðherrar opnir fyrir breytingum, enda séu þessi mál farin að snerta mun fleiri ráðuneyti en þau gerðu áður. Þetta sé ekki lengur málaflokkur eins ráðuneytis heldur hagsmunamál flestra. Undir smásjánni Úttekt Mest lesið Hækka verðtryggða vexti og útskýra hvers vegna Viðskipti innlent Dagatalsmenningin: Rosa töff að vera með yfirbókaða dagskrá Atvinnulíf Vogue og forsetafrúin kveiktu strax en íslenski vinnumarkaðurinn með hindranir Atvinnulíf Ný útgáfa af konungi jeppans kominn til landsins Samstarf Reykskynjara vantar of víða – Eldvarnarátak stendur nú yfir Samstarf Lækka innlánsvexti um heilt prósentustig Viðskipti innlent Kerecis fólk fjárfestir í flugi Viðskipti innlent Vilja þvinga Google til að selja Chrome Viðskipti erlent Bjarni ráðinn framkvæmdastjóri vinds og jarðvarma hjá Landsvirkjun Viðskipti innlent Gæðin að batna og nóg af klementínum eftir helgi Neytendur Fleiri fréttir Kerecis fólk fjárfestir í flugi Hækka verðtryggða vexti og útskýra hvers vegna Bjarni ráðinn framkvæmdastjóri vinds og jarðvarma hjá Landsvirkjun Lækka innlánsvexti um heilt prósentustig Opna verslanir í Kringlunni á ný Nýtt veitingasvæði rís í Smáralind Kristján ráðinn til Advania Bein útsending: Raforkuöryggi, fyrir hverja? „Grindavíkuráhrifin“ að fjara út Vilja afnema álag á útsvar í Árborg á næsta ári Rekstur fríhafnarinnar seldur úr landi Vaxtalækkun gleðitíðindi en vextir ennþá „allt of háir“ Rannveig kveður: 124 fundir og „aldrei lognmolla“ Skýr merki um að verðbólga sé að hjaðna Ráðin framkvæmdastjórar hjá Sóltúni Krefst þess að Sorpa stofni hlutafélag Vaxtaákvörðun peningastefnunefndar rökstudd Tilkynnir um breytta vexti nokkrum mínútum eftir stýrivaxtalækkun Stýrivextir halda áfram að lækka Útboð SÍ stöðvað og Intuens fagnar sigri Samtökin '78 selja slotið Allir spá lægri vöxtum Grindvíkingar geta nú gerst „hollvinir“ seldra húsa sinna Samkaup koma inn á bókamarkaðinn með látum Rúnar nýr framkvæmdastjóri hjá Stólpum Gámum Bein útsending: Tillögur um tækifæri til viðskipta með kolefniseiningar Bein útsending: Grænt Ísland til framtíðar – Hver er leiðin áfram? Trausti nýr forstjóri og fimmtíu sagt upp hjá Controlant Uppsagnir hjá Controlant Guðmundi falið að bera ábyrgð á hugverkum Carbfix Sjá meira
Með aukinni alþjóðavæðingu íslenskra fyrirtækja hefur gríðarleg breyting orðið á eðli viðskiptavinahópar Útlendingastofnunar. Umsóknum frá fyrirtækjum sem þurfa á erlendum sérfræðingum að halda hefur fjölgað verulega á síðustu árum. Útlendingar utan Evrópska efnahagssvæðisins þurfa að sækja um dvalar- og atvinnuleyfi og uppfylla tölverðar skjalakröfur. Afgreiðslutíminn hjá Útlendingastofnun er yfirleitt þrír mánuðir að lágmarki. Ferlið við að ráða erlendan sérfræðing getur því tekið fyrirtæki rúmlega fimm mánuði, að allri skjalavinnu meðtalinni. „Þegar fyrirtæki skortir sérfræðing er þolinmæðin nánast engin,“ segir Hildur Dungal, forstjóri Útlendingastofnunar. „Þetta er mjög skiljanlegt enda geta fyrirtæki auðveldlega misst þann sérfræðing sem þau þurfa á meðan þau bíða eftir afgreiðslu atvinnu- og dvalarleyfis.“ Útlendingastofnun hefur reynt að koma til móts við fyrirtæki sem þarfnast erlendra sérfræðinga. Hún hefur þó takmörkuð úrræði til að bregðast við breyttum kröfum. „Til þess að geta brugðist sem best við þarf lagabreytingar. Við fáum sautján þúsund umsóknir um dvalarleyfi á ári og það er ekkert í lögunum sem segir að sérfræðingar eigi að fá forgang á aðra. Eini forgangurinn sem er í gildi er fyrir EES-borgara.“ Hildur segir að umsóknum erlendra sérfræðinga hafi fjölgað verulega frá síðasta ári. Ástandið sem nú ríkir sé því nýtt, ekki bara fyrir stjórnsýsluna heldur ekki síður fyrir atvinnulífið. Allir séu að feta sig áfram á ótroðnum slóðum. „Það er greinilegt að þarfir atvinnulífsins eru að breytast. Það er ekki svo langt síðan útlendingar voru fengnir til starfa því fleiri hendur skorti til að vinna ákveðið verk. Nú er verið að krækja í hugvit sem ekki fæst hér á landi.“ Á undanförnum árum hafa mörg Evrópulönd brugðist við samkeppninni um hugvit með því að gera breytingar á útlendingalögum. Það er stefna stjórnvalda í þessum löndum að laða hugvit til landsins. Bretar eru til að mynda búnir að taka í gegn allt ferlið í útlendingamálum. Norðurlöndin hafa sett ákveðin viðmið í launum. Ef fólk hefur laun yfir ákveðnu marki getur það nokkuð auðveldlega komið þangað til að vinna. Víða hefur líka verið komið upp kerfi þar sem sérfræðingum, sem geta sýnt fram á að þeir búi yfir sérstakri þekkingu, er gert kleift að koma til annarra landa án þess að vera komnir með atvinnuleyfi fyrir fram. Hildur segir hugsunina hér allt of lengi hafa snúist um að skapa hagkvæmt skattaumhverfi til að mæta breyttum þörfum atvinnulífsins. Hins vegar hafi sýnt sig að það sé ekki nóg. „Við megum ekki gleyma að það eru fleiri stjórntæki til í stjórnsýslunni sem geta stutt við svona stefnu.“ Hildur nefnir að aðkoma stofnana hjá stjórnsýslunni í útlendingamálum hafi verið sú sama í fjölda ára. „Núverandi skipulag dugði þegar til landsins voru að koma upp í hundrað einstaklingar á ári. En ekki lengur. Aðkoma mismunandi stjórnvalda tekur mið af veruleika sem er ekki til staðar lengur,“ segir Hildur. Hún telur að almennt séu ráðherrar opnir fyrir breytingum, enda séu þessi mál farin að snerta mun fleiri ráðuneyti en þau gerðu áður. Þetta sé ekki lengur málaflokkur eins ráðuneytis heldur hagsmunamál flestra.
Undir smásjánni Úttekt Mest lesið Hækka verðtryggða vexti og útskýra hvers vegna Viðskipti innlent Dagatalsmenningin: Rosa töff að vera með yfirbókaða dagskrá Atvinnulíf Vogue og forsetafrúin kveiktu strax en íslenski vinnumarkaðurinn með hindranir Atvinnulíf Ný útgáfa af konungi jeppans kominn til landsins Samstarf Reykskynjara vantar of víða – Eldvarnarátak stendur nú yfir Samstarf Lækka innlánsvexti um heilt prósentustig Viðskipti innlent Kerecis fólk fjárfestir í flugi Viðskipti innlent Vilja þvinga Google til að selja Chrome Viðskipti erlent Bjarni ráðinn framkvæmdastjóri vinds og jarðvarma hjá Landsvirkjun Viðskipti innlent Gæðin að batna og nóg af klementínum eftir helgi Neytendur Fleiri fréttir Kerecis fólk fjárfestir í flugi Hækka verðtryggða vexti og útskýra hvers vegna Bjarni ráðinn framkvæmdastjóri vinds og jarðvarma hjá Landsvirkjun Lækka innlánsvexti um heilt prósentustig Opna verslanir í Kringlunni á ný Nýtt veitingasvæði rís í Smáralind Kristján ráðinn til Advania Bein útsending: Raforkuöryggi, fyrir hverja? „Grindavíkuráhrifin“ að fjara út Vilja afnema álag á útsvar í Árborg á næsta ári Rekstur fríhafnarinnar seldur úr landi Vaxtalækkun gleðitíðindi en vextir ennþá „allt of háir“ Rannveig kveður: 124 fundir og „aldrei lognmolla“ Skýr merki um að verðbólga sé að hjaðna Ráðin framkvæmdastjórar hjá Sóltúni Krefst þess að Sorpa stofni hlutafélag Vaxtaákvörðun peningastefnunefndar rökstudd Tilkynnir um breytta vexti nokkrum mínútum eftir stýrivaxtalækkun Stýrivextir halda áfram að lækka Útboð SÍ stöðvað og Intuens fagnar sigri Samtökin '78 selja slotið Allir spá lægri vöxtum Grindvíkingar geta nú gerst „hollvinir“ seldra húsa sinna Samkaup koma inn á bókamarkaðinn með látum Rúnar nýr framkvæmdastjóri hjá Stólpum Gámum Bein útsending: Tillögur um tækifæri til viðskipta með kolefniseiningar Bein útsending: Grænt Ísland til framtíðar – Hver er leiðin áfram? Trausti nýr forstjóri og fimmtíu sagt upp hjá Controlant Uppsagnir hjá Controlant Guðmundi falið að bera ábyrgð á hugverkum Carbfix Sjá meira