Vörustjórnun Blóðrás fyrirtækja 13. júní 2007 03:00 Birgðastýring er mikilvægur liður í rekstri fyrirtækja enda getur þar skilið á milli feigs og ófeigs. Markaðurinn/Pjetur Þó að öllu jöfnu fari lítið fyrir hugtakinu vörustjórnun er það mikilvægt fyrir fyrirtæki, ef ekki lífsnauðsynlegur hluti af rekstri þeirra. Lítið hefur farið fyrir vörustjórnun í íslensku viðskiptalífi. Einungis þrír Íslendingar flagga doktorsgráðu í þessum geira. Tveir þeirra skipulögðu árlega ráðstefnu á sviði vörustjórnunar (www.nofoma.org) í síðustu viku, þeir dr. Árni Halldórsson, dósent við háskólann í Southampton í Bretlandi og stundakennari við Háskólann í Reykjavík, og dr. Gunnar Stefánsson, dósent við verkfræðideild Háskóla Íslands og stundakennari við Chalmers-háskólann í Gautaborg í Svíþjóð. Sá þriðji heitir Sveinn Viðar Guðmundsson og starfar í Toulouse í Frakklandi og hefur meðal annars unnið að ráðgjafastörfum fyrir flugvélasmiðjur Airbus í Evrópu. Nofoma-ráðstefnan var haldin í samvinnu HR og HÍ og kynntar voru tæplega 100 ritrýndar greinar eftir fræðimenn frá ýmsum háskólum Norðurlandanna ásamt fræðimönnum frá Kanada, Bandaríkjunum, Portúgal, Austurríki, Bretlandi og Þýskalandi.Vöru hvað...?Með vörustjórnun er átt við stjórnun á flæði birgða og upplýsinga. Hugtakið er nokkuð víðtækt enda getur það átt við allt frá kaupum fyrirtækja af öllum stærðum og gerðum á vöru frá birgjum til dreifingar vörunnar með sem hagkvæmustum hætti. Að sama skapi getur hugtakið sömuleiðis náð til stjórnunar á hjálparsendingum frá einu landi með sem skjótustum og skilvirkustum hætti til þeirra sem eru í nauð. Þótt vörustjórnun hafi ekki verið ofarlega í hugum fólks upp á síðkastið er hún ævaforn og, líkt og svo margt annað sem þarf að ganga með sem skilvirkustum og árangursríkustum hætti, upprunnið í hernaði. Talið er að sögu vörustjórnunar megi rekja allt til daga Grikkja og Rómverja en í þá daga voru uppi sérstakir herforingjar, logistikas, sem höfðu þann starfa einan að sjá um birgðastýringu á fjármagni og fæðu handa hermönnum á meðan á stríði stóð.Mikilvægi stjórnunar sem þessarar í hernaði hefur síst minnkað eftir því sem nær nútímanum hefur dregið. Það kom vel í ljós í seinni heimsstyrjöldinni. Tafir á afhendingu stríðstóla gátu haft alvarlegar afleiðingar enda skiptu þar mannslíf máli. Með góðri vörustjórnun tókst því að koma í veg fyrir óþarfa mannfall úr röðum hermanna.vörustjórnun í nýjum hæðumBrautargengi vörustjórnunar óx mjög í kjölfar heimsstyrjaldarinnar og festi rætur í viðskiptalífinu á sjötta og sjöunda áratug síðustu aldar. Upp frá því hefur það þróast talsvert, ekki síst vegna tilkomu betri samgangna í lofti sem á láði og alþjóðavæðingarinnar sem hefur orðið til þess að þrýst er á fyrirtæki að þau leiti allra leiða til að lækka kostnað eða heyra ella sögunni til.Efalítið á alþjóðavæðingin og þróun í upplýsingatækni stóran þátt í sívaxandi mikilvægi vörustjórnunar. Þörfin fyrir lækkandi rekstrarkostnað hefur kallað á flutning á framleiðslu fyrirtækja til staða og landa þar sem vinnuafl er ódýrara. Það hefur aftur kallað á viðamikla skipulagningu og skilvirkari afgreiðslu. Þetta fer þó allt eftir stærð fyrirtækjanna og umfangi þeirra.Algengasta merking vörustjórnunar í nútímanum er komin langt út fyrir herfræðilegan þankagang og einskorðast nær eingöngu við rekstur fyrirtækja. Þar er það líka alltumlykjandi enda fyrirtækjum beinlínis lífsnauðsynlegt að halda utan um vöru með öllum hætti, bæði til að ná henni í hús og koma henni sem fyrst á áfangastað með sem ódýrustum hætti, hvort sem það er neytandi eða þriðji aðili (þ.e. annað fyrirtæki eða verslun) sem tekur á móti henni. Þá má nýta vörustjórnun með góðum árangri til að hindra ónauðsynleg afföll af vöru á lager og halda utan um veltuhraða og birgðahald svo eitthvað sé nefnt. Allir þessir þættir geta sparað fyrirtækjum drjúgan skildinginn.Margvísleg vörustjórnunarkerfi og -tól eru til og fara þau allt eftir stærð og umfangi fyrirtækja, fjölda birgja sem þau tengjast og þeim fyrirtækjum sem eiga í viðskiptum. Síðari ár hafa fjölmörg fyrirtæki endurskoðað stefnu sína innan vörustjórnunar, sem hefur leitt til þess að sum hver skilgreina stjórnsvið hennar sem „stjórnun aðfangakeðjunnar"; orsakir vandamála og leiðir til árangurs er ekki að finna einungis innan veggja eigin fyrirtækis, heldur þarf oft að vinna náið með útvöldum birgjum og viðskiptavinum til þess að komast skrefi framar en keppinauturinn. Undir smásjánni Mest lesið Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Viðskipti innlent Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Viðskipti innlent Daði og Hrefna nýir deildarstjórar hjá Veitum Viðskipti innlent Ráðinn framkvæmdastjóri Marel Fish Viðskipti innlent „Okkur langar til að búa til nýja tegund af bjórmenningu“ Atvinnulíf Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Viðskipti innlent Skipti máli fyrir rekstur iðnfyrirtækja að lækka vexti og verðbólgu Viðskipti innlent Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Viðskipti innlent Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Viðskipti innlent Stöðluðu húsin frá Límtré Vírneti hafa slegið í gegn Samstarf Fleiri fréttir Ráðinn framkvæmdastjóri Marel Fish Daði og Hrefna nýir deildarstjórar hjá Veitum Skipti máli fyrir rekstur iðnfyrirtækja að lækka vexti og verðbólgu Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Akademias tekur yfir rekstur Avia Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Lyfjastofnun Evrópu tekur umsókn Alvotech til umsagnar Spá auknu atvinnuleysi og hagvexti Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Misboðið hvernig staðið var að uppsögnum hjá nýjum eiganda Engin tilkynning um hópuppsögn í október Horyn nýr forstjóri kísilverksmiðjunnar á Bakka Breytt skipurit og nýir stjórnendur hjá Sýn Viðræðum slitið um samruna Samkaupa, Heimkaupa og Orkunnar Hagnaður Arion banka eykst um tæpa tvo milljarða Auknar líkur á annarri vaxtalækkun Bein útsending: Haustfundur Landsvirkjunar Ráðnir forstöðumenn hjá OK Reikna með tæplega þrjátíu milljarða minni fjárfestingu í Carbfix Verðbólga hjaðnar en kílómetragjaldið verður tekið inn í mælingu Ragnar, Pálmar og Haraldur til Verna Skellt í lás í Sambíóinu í Keflavík í kvöld Samkeppniseftirlitið í sáttaviðræðum við Festi Hlutdeildarlán dugðu fyrir 61 íbúð 97 brautskráðust frá HR Fundurinn virðist ekki hafa aukið trú fjárfesta Furðulegt að gjaldtaka taki ekki mið af styrkleika Fjögur erlend fyrirtæki keppa um rekstur Fríhafnarinnar Sjá meira
Þó að öllu jöfnu fari lítið fyrir hugtakinu vörustjórnun er það mikilvægt fyrir fyrirtæki, ef ekki lífsnauðsynlegur hluti af rekstri þeirra. Lítið hefur farið fyrir vörustjórnun í íslensku viðskiptalífi. Einungis þrír Íslendingar flagga doktorsgráðu í þessum geira. Tveir þeirra skipulögðu árlega ráðstefnu á sviði vörustjórnunar (www.nofoma.org) í síðustu viku, þeir dr. Árni Halldórsson, dósent við háskólann í Southampton í Bretlandi og stundakennari við Háskólann í Reykjavík, og dr. Gunnar Stefánsson, dósent við verkfræðideild Háskóla Íslands og stundakennari við Chalmers-háskólann í Gautaborg í Svíþjóð. Sá þriðji heitir Sveinn Viðar Guðmundsson og starfar í Toulouse í Frakklandi og hefur meðal annars unnið að ráðgjafastörfum fyrir flugvélasmiðjur Airbus í Evrópu. Nofoma-ráðstefnan var haldin í samvinnu HR og HÍ og kynntar voru tæplega 100 ritrýndar greinar eftir fræðimenn frá ýmsum háskólum Norðurlandanna ásamt fræðimönnum frá Kanada, Bandaríkjunum, Portúgal, Austurríki, Bretlandi og Þýskalandi.Vöru hvað...?Með vörustjórnun er átt við stjórnun á flæði birgða og upplýsinga. Hugtakið er nokkuð víðtækt enda getur það átt við allt frá kaupum fyrirtækja af öllum stærðum og gerðum á vöru frá birgjum til dreifingar vörunnar með sem hagkvæmustum hætti. Að sama skapi getur hugtakið sömuleiðis náð til stjórnunar á hjálparsendingum frá einu landi með sem skjótustum og skilvirkustum hætti til þeirra sem eru í nauð. Þótt vörustjórnun hafi ekki verið ofarlega í hugum fólks upp á síðkastið er hún ævaforn og, líkt og svo margt annað sem þarf að ganga með sem skilvirkustum og árangursríkustum hætti, upprunnið í hernaði. Talið er að sögu vörustjórnunar megi rekja allt til daga Grikkja og Rómverja en í þá daga voru uppi sérstakir herforingjar, logistikas, sem höfðu þann starfa einan að sjá um birgðastýringu á fjármagni og fæðu handa hermönnum á meðan á stríði stóð.Mikilvægi stjórnunar sem þessarar í hernaði hefur síst minnkað eftir því sem nær nútímanum hefur dregið. Það kom vel í ljós í seinni heimsstyrjöldinni. Tafir á afhendingu stríðstóla gátu haft alvarlegar afleiðingar enda skiptu þar mannslíf máli. Með góðri vörustjórnun tókst því að koma í veg fyrir óþarfa mannfall úr röðum hermanna.vörustjórnun í nýjum hæðumBrautargengi vörustjórnunar óx mjög í kjölfar heimsstyrjaldarinnar og festi rætur í viðskiptalífinu á sjötta og sjöunda áratug síðustu aldar. Upp frá því hefur það þróast talsvert, ekki síst vegna tilkomu betri samgangna í lofti sem á láði og alþjóðavæðingarinnar sem hefur orðið til þess að þrýst er á fyrirtæki að þau leiti allra leiða til að lækka kostnað eða heyra ella sögunni til.Efalítið á alþjóðavæðingin og þróun í upplýsingatækni stóran þátt í sívaxandi mikilvægi vörustjórnunar. Þörfin fyrir lækkandi rekstrarkostnað hefur kallað á flutning á framleiðslu fyrirtækja til staða og landa þar sem vinnuafl er ódýrara. Það hefur aftur kallað á viðamikla skipulagningu og skilvirkari afgreiðslu. Þetta fer þó allt eftir stærð fyrirtækjanna og umfangi þeirra.Algengasta merking vörustjórnunar í nútímanum er komin langt út fyrir herfræðilegan þankagang og einskorðast nær eingöngu við rekstur fyrirtækja. Þar er það líka alltumlykjandi enda fyrirtækjum beinlínis lífsnauðsynlegt að halda utan um vöru með öllum hætti, bæði til að ná henni í hús og koma henni sem fyrst á áfangastað með sem ódýrustum hætti, hvort sem það er neytandi eða þriðji aðili (þ.e. annað fyrirtæki eða verslun) sem tekur á móti henni. Þá má nýta vörustjórnun með góðum árangri til að hindra ónauðsynleg afföll af vöru á lager og halda utan um veltuhraða og birgðahald svo eitthvað sé nefnt. Allir þessir þættir geta sparað fyrirtækjum drjúgan skildinginn.Margvísleg vörustjórnunarkerfi og -tól eru til og fara þau allt eftir stærð og umfangi fyrirtækja, fjölda birgja sem þau tengjast og þeim fyrirtækjum sem eiga í viðskiptum. Síðari ár hafa fjölmörg fyrirtæki endurskoðað stefnu sína innan vörustjórnunar, sem hefur leitt til þess að sum hver skilgreina stjórnsvið hennar sem „stjórnun aðfangakeðjunnar"; orsakir vandamála og leiðir til árangurs er ekki að finna einungis innan veggja eigin fyrirtækis, heldur þarf oft að vinna náið með útvöldum birgjum og viðskiptavinum til þess að komast skrefi framar en keppinauturinn.
Undir smásjánni Mest lesið Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Viðskipti innlent Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Viðskipti innlent Daði og Hrefna nýir deildarstjórar hjá Veitum Viðskipti innlent Ráðinn framkvæmdastjóri Marel Fish Viðskipti innlent „Okkur langar til að búa til nýja tegund af bjórmenningu“ Atvinnulíf Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Viðskipti innlent Skipti máli fyrir rekstur iðnfyrirtækja að lækka vexti og verðbólgu Viðskipti innlent Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Viðskipti innlent Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Viðskipti innlent Stöðluðu húsin frá Límtré Vírneti hafa slegið í gegn Samstarf Fleiri fréttir Ráðinn framkvæmdastjóri Marel Fish Daði og Hrefna nýir deildarstjórar hjá Veitum Skipti máli fyrir rekstur iðnfyrirtækja að lækka vexti og verðbólgu Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Akademias tekur yfir rekstur Avia Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Lyfjastofnun Evrópu tekur umsókn Alvotech til umsagnar Spá auknu atvinnuleysi og hagvexti Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Misboðið hvernig staðið var að uppsögnum hjá nýjum eiganda Engin tilkynning um hópuppsögn í október Horyn nýr forstjóri kísilverksmiðjunnar á Bakka Breytt skipurit og nýir stjórnendur hjá Sýn Viðræðum slitið um samruna Samkaupa, Heimkaupa og Orkunnar Hagnaður Arion banka eykst um tæpa tvo milljarða Auknar líkur á annarri vaxtalækkun Bein útsending: Haustfundur Landsvirkjunar Ráðnir forstöðumenn hjá OK Reikna með tæplega þrjátíu milljarða minni fjárfestingu í Carbfix Verðbólga hjaðnar en kílómetragjaldið verður tekið inn í mælingu Ragnar, Pálmar og Haraldur til Verna Skellt í lás í Sambíóinu í Keflavík í kvöld Samkeppniseftirlitið í sáttaviðræðum við Festi Hlutdeildarlán dugðu fyrir 61 íbúð 97 brautskráðust frá HR Fundurinn virðist ekki hafa aukið trú fjárfesta Furðulegt að gjaldtaka taki ekki mið af styrkleika Fjögur erlend fyrirtæki keppa um rekstur Fríhafnarinnar Sjá meira