60 eða 600 þúsund tonn? Álfheiður Ingadóttir skrifar 23. nóvember 2006 00:01 Norsk Hydro hefur tilkynnt að nú vilji fyrirtækið koma aftur til fyrirheitna landsins Íslands og reisa hér 600 þúsund tonna álver. Í fyrsta áfanga, segja þeir, myndu 250-300 þúsund tonn duga. Í utandagskrárumræðum á alþingi þriðjudaginn 13. nóvember vakti ég athygli á áformum um byggingu álvers í Þorlákshöfn. Þar hefur Arctus efh. fengið 150 hektara lóð undir 60 þúsund tonna álver og áltæknigarð norðan Suðurstrandarvegar. Það er reyndar ekki mjög sannfærandi að segjast ætla að reisa 60 þúsund tonna álver, sem alls ekki er talin hagkvæm stærð eins og sést best af áformum Norsk Hydro og fyrirætlunum um önnur ný álver og stækkun álvera á landinu. Þannig þykja 250 þúsund tonn lágmark í fyrsta áfanga í Helguvík og Húsavík og í Straumsvík og Hvalfirði ætla menn að stækka í 460 þúsund og 300 þúsund tonn. Fjarðaál í Reyðarfirði verður 346 þúsund tonn. 60 þúsund tonna álver þarf um 120 MW af orku, en Ólafur Áki Ragnarsson, sveitarstjóri Ölfuss, segir hins vegar að til verkefnisins þurfi 300 MW og að sú orka verði tilbúin til afhendingar á árinu 2011 eða 2012, eftir fimm eða sex ár. En hvar á að taka þessa orku? Í bæklingnum „Suðurland tækifæranna", sem sveitarfélagið Ölfus hefur gefið út, eru á bls. 8 taldir upp þeir virkjunarkostir sem til greina koma: Markarfljót 105 MW, Skaftárvirkjun 140 MW, Kerlingarfjöll 75 MW, Torfajökull 700 MW og Krýsuvíkursvæðið 300 MW. Samtals yfir 1400 MW sem gætu dugað til framleiðslu á 6-700 þúsund tonnum af áli á ári. Hvaða heimild hefur sveitarfélagið Ölfus til þess að falbjóða Kerlingarfjöll eða Langasjó? Eða Markarfljót sem lenti neðst á öllum listum rammaáætlunar í flokkun vatnsaflsvirkjana vegna gríðarlegra umhverfisáhrifa? Eiga Þorlákshafnarbúar kannski Langasjó og Kerlingarfjöll? Nei, þessar náttúruperlur eigum við Íslendingar sameiginlega og berum ábyrgð á þeim gagnvart komandi kynslóðum og öllum heiminum. 200-300 manna vinnustaður hér eða þar getur aldrei réttlætt eyðileggingu þeirra. Á „Suðurlandi tækifæranna" hafa verið reistar stærstu virkjanir landsins. Þar hafa menn framleitt orku til nota í stóriðju á Suðvesturhorninu og inn á landsnetið fyrir almenningsveitur um land allt. Sunnlendingar sjálfir hafa fyrst og fremst nýtt raforku og jarðhita til þess að fullvinna afurðir úr landbúnaði í t.d. Sláturfélagi Suðurlands, Mjólkurbúi Flóamanna, kartöfluframleiðslu í Þykkvabæ og grænmetisræktun upp um allar sveitir. Þetta er sú fullvinnsla sem hefur einkennt atvinnulíf á Suðurlandi og það er dapurlegt ef forsvarsmenn blómlegra byggða til sjávar og sveita eru nú slegnir álblindu og sjá ekkert betra framundan en álbræðslu og fullvinnslu á áli. En það er að nokkru leyti skiljanlegt. Á Iðnþingi 2005 stærði þáverandi iðnaðarráðherra sig af því að nú hillti undir að álframleiðsla á landinu þrefaldaðist. „Það hefur tekið heil 50 ár að ná þessum árangri og endurspeglast hann hvað best í því að nú hafa sex heimsþekkt álfyrirtæki sýnt áhuga á að fjárfesta í nýjum álverum á Íslandi á næstu árum." (Úr ræðu Valgerðar Sverrisdóttur iðnaðar- og viðskiptaráðherra á Iðnþingi 2005). Sveitarstjórnin í Ölfusi er einfaldlega að bregðast við þessari brýningu stjórnvalda um framhaldslíf stóriðjustefnunnar. Jón Sigurðsson iðnaðarráðherra sagði í utandagskrárumræðum á Alþingi að ráðuneytið ætti enga aðild að álveri í Þorlákshöfn, það væri á vegum annarra í samræmi við að „tímabili virkrar stóriðjustefnu" væri lokið. Iðnaðarráðherra varpaði þannig frá sér ábyrgð á nýrri stóriðju yfir á sveitarfélög og orkufyrirtæki. Það eru nýju fötin Framsóknar. Sveitarstjórnir í litlum og meðalstórum sveitarfélögum, sem venjulega eiga nóg með að reka leikskólann og skólann í plássinu, eiga nú að setjast að samningaborði með erlendum stórfyrirtækjum um ný álver. Stjórnvöld eru stikkfrí. „Tímabili virkrar stóriðjustefnu er lokið" - eða hvað? Það á bara eftir að ræsa á Reyðarfirði, það á bara eftir að byggja á Húsavík, það á bara eftir að byggja í Helguvík, það á bara eftir að stækka í Straumsvík, það á bara eftir að stækka í Hvalfirði og svo á bara eftir að reisa svo sem eins og eitt álver við Þorlákshöfn. Og svo kannski eitt fyrir Norsk Hydro. Iðnaðarráðherra hefur sagt í fjölmiðlum að Norsk Hydro hafi ekki talað við sig um 600 þúsund tonna álver og 1000 - 1200 MW orkuöflun sem til þarf, ekki frekar en um áform um byggingu álvers við Þorlákshöfn. Hann og aðrir stjórnarliðar, Árni Mathiesen og Guðlaugur Þór Þórðarson, sögðu þar sakleysislega könnun á ferð; viðskiptahugmynd á frumstigi sem ætti lítið erindi á alþingi. Þetta er rangt. Álversáform í Þorlákshöfn er ekki afmarkað lítið mál, heldur hluti af stóriðjustefnunni sem er brýnt að líta á heildstætt: Áhrif hennar á náttúruna, á efnahagsmálin og á atvinnulífið, það þenslufyllerí sem menn eru í og ætla greinilega að halda áfram. Nú stendur til að fá sér einn stróriðjuafrétt-ara á Suðurlandi, drekkja Langasjó, Kerlingarfjöllum og Markarfljóti. Stóriðjustefnan er sprelllifandi sem aldrei fyrr. Eitt af þeim „heimsþekktu fyrirtækjum" sem fyrrverandi iðnaðarráðherra nefndi á Iðnþingi 2005 og sýnt höfðu áhuga á byggja ný álver á Íslandi er Rusal, en Rusal átti 80% í Atlantsáli sem á sínum tíma reyndi að reisa álver á Húsavík. En af hverju að nefna þetta fyrirtæki, sem menn keppast um að sverja af sér? Jú, vegna þess að hin 20% í Atlantsáli átti Jón Hjaltalín Magnússon verkfræðingur, en hann á einmitt hlut í og er talsmaður Arctec, sem nú hefur fengið úthlutað lóð undir álver við Þorlákshöfn. Fram hefur komið að Arctec ehf. er í samvinnu við erlend stórfyrirtæki í áliðnaði, m.a. í Bandaríkjunum og Asíu. En hverjir eiga Arctec? Við því hafa engin svör fengist. En kannski það sé falt, vilji Norsk Hydro kaupa. Höfundur er varaþingmaður VG. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðanir Skoðun Mest lesið Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Er vitlaust gefið í stjórnmálum? Reynir Böðvarsson Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson Skoðun Skoðun Skoðun Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Af hverju erum við að þessu? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Upplýsingaóreiða í boði orkugeirans og Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Úrskurðargrautur lögmanna Ómar R. Valdimarsson skrifar Skoðun Er vitlaust gefið í stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Hinn langi USArmur Ísraels Ingólfur Steinsson skrifar Skoðun Kveðja frá Heimssýn til landsfundar VG 2024 Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Þjóðaróperan á Alþingi í nær 70 ár Finnur Bjarnason,Þórunn Sigurðardóttir skrifar Sjá meira
Norsk Hydro hefur tilkynnt að nú vilji fyrirtækið koma aftur til fyrirheitna landsins Íslands og reisa hér 600 þúsund tonna álver. Í fyrsta áfanga, segja þeir, myndu 250-300 þúsund tonn duga. Í utandagskrárumræðum á alþingi þriðjudaginn 13. nóvember vakti ég athygli á áformum um byggingu álvers í Þorlákshöfn. Þar hefur Arctus efh. fengið 150 hektara lóð undir 60 þúsund tonna álver og áltæknigarð norðan Suðurstrandarvegar. Það er reyndar ekki mjög sannfærandi að segjast ætla að reisa 60 þúsund tonna álver, sem alls ekki er talin hagkvæm stærð eins og sést best af áformum Norsk Hydro og fyrirætlunum um önnur ný álver og stækkun álvera á landinu. Þannig þykja 250 þúsund tonn lágmark í fyrsta áfanga í Helguvík og Húsavík og í Straumsvík og Hvalfirði ætla menn að stækka í 460 þúsund og 300 þúsund tonn. Fjarðaál í Reyðarfirði verður 346 þúsund tonn. 60 þúsund tonna álver þarf um 120 MW af orku, en Ólafur Áki Ragnarsson, sveitarstjóri Ölfuss, segir hins vegar að til verkefnisins þurfi 300 MW og að sú orka verði tilbúin til afhendingar á árinu 2011 eða 2012, eftir fimm eða sex ár. En hvar á að taka þessa orku? Í bæklingnum „Suðurland tækifæranna", sem sveitarfélagið Ölfus hefur gefið út, eru á bls. 8 taldir upp þeir virkjunarkostir sem til greina koma: Markarfljót 105 MW, Skaftárvirkjun 140 MW, Kerlingarfjöll 75 MW, Torfajökull 700 MW og Krýsuvíkursvæðið 300 MW. Samtals yfir 1400 MW sem gætu dugað til framleiðslu á 6-700 þúsund tonnum af áli á ári. Hvaða heimild hefur sveitarfélagið Ölfus til þess að falbjóða Kerlingarfjöll eða Langasjó? Eða Markarfljót sem lenti neðst á öllum listum rammaáætlunar í flokkun vatnsaflsvirkjana vegna gríðarlegra umhverfisáhrifa? Eiga Þorlákshafnarbúar kannski Langasjó og Kerlingarfjöll? Nei, þessar náttúruperlur eigum við Íslendingar sameiginlega og berum ábyrgð á þeim gagnvart komandi kynslóðum og öllum heiminum. 200-300 manna vinnustaður hér eða þar getur aldrei réttlætt eyðileggingu þeirra. Á „Suðurlandi tækifæranna" hafa verið reistar stærstu virkjanir landsins. Þar hafa menn framleitt orku til nota í stóriðju á Suðvesturhorninu og inn á landsnetið fyrir almenningsveitur um land allt. Sunnlendingar sjálfir hafa fyrst og fremst nýtt raforku og jarðhita til þess að fullvinna afurðir úr landbúnaði í t.d. Sláturfélagi Suðurlands, Mjólkurbúi Flóamanna, kartöfluframleiðslu í Þykkvabæ og grænmetisræktun upp um allar sveitir. Þetta er sú fullvinnsla sem hefur einkennt atvinnulíf á Suðurlandi og það er dapurlegt ef forsvarsmenn blómlegra byggða til sjávar og sveita eru nú slegnir álblindu og sjá ekkert betra framundan en álbræðslu og fullvinnslu á áli. En það er að nokkru leyti skiljanlegt. Á Iðnþingi 2005 stærði þáverandi iðnaðarráðherra sig af því að nú hillti undir að álframleiðsla á landinu þrefaldaðist. „Það hefur tekið heil 50 ár að ná þessum árangri og endurspeglast hann hvað best í því að nú hafa sex heimsþekkt álfyrirtæki sýnt áhuga á að fjárfesta í nýjum álverum á Íslandi á næstu árum." (Úr ræðu Valgerðar Sverrisdóttur iðnaðar- og viðskiptaráðherra á Iðnþingi 2005). Sveitarstjórnin í Ölfusi er einfaldlega að bregðast við þessari brýningu stjórnvalda um framhaldslíf stóriðjustefnunnar. Jón Sigurðsson iðnaðarráðherra sagði í utandagskrárumræðum á Alþingi að ráðuneytið ætti enga aðild að álveri í Þorlákshöfn, það væri á vegum annarra í samræmi við að „tímabili virkrar stóriðjustefnu" væri lokið. Iðnaðarráðherra varpaði þannig frá sér ábyrgð á nýrri stóriðju yfir á sveitarfélög og orkufyrirtæki. Það eru nýju fötin Framsóknar. Sveitarstjórnir í litlum og meðalstórum sveitarfélögum, sem venjulega eiga nóg með að reka leikskólann og skólann í plássinu, eiga nú að setjast að samningaborði með erlendum stórfyrirtækjum um ný álver. Stjórnvöld eru stikkfrí. „Tímabili virkrar stóriðjustefnu er lokið" - eða hvað? Það á bara eftir að ræsa á Reyðarfirði, það á bara eftir að byggja á Húsavík, það á bara eftir að byggja í Helguvík, það á bara eftir að stækka í Straumsvík, það á bara eftir að stækka í Hvalfirði og svo á bara eftir að reisa svo sem eins og eitt álver við Þorlákshöfn. Og svo kannski eitt fyrir Norsk Hydro. Iðnaðarráðherra hefur sagt í fjölmiðlum að Norsk Hydro hafi ekki talað við sig um 600 þúsund tonna álver og 1000 - 1200 MW orkuöflun sem til þarf, ekki frekar en um áform um byggingu álvers við Þorlákshöfn. Hann og aðrir stjórnarliðar, Árni Mathiesen og Guðlaugur Þór Þórðarson, sögðu þar sakleysislega könnun á ferð; viðskiptahugmynd á frumstigi sem ætti lítið erindi á alþingi. Þetta er rangt. Álversáform í Þorlákshöfn er ekki afmarkað lítið mál, heldur hluti af stóriðjustefnunni sem er brýnt að líta á heildstætt: Áhrif hennar á náttúruna, á efnahagsmálin og á atvinnulífið, það þenslufyllerí sem menn eru í og ætla greinilega að halda áfram. Nú stendur til að fá sér einn stróriðjuafrétt-ara á Suðurlandi, drekkja Langasjó, Kerlingarfjöllum og Markarfljóti. Stóriðjustefnan er sprelllifandi sem aldrei fyrr. Eitt af þeim „heimsþekktu fyrirtækjum" sem fyrrverandi iðnaðarráðherra nefndi á Iðnþingi 2005 og sýnt höfðu áhuga á byggja ný álver á Íslandi er Rusal, en Rusal átti 80% í Atlantsáli sem á sínum tíma reyndi að reisa álver á Húsavík. En af hverju að nefna þetta fyrirtæki, sem menn keppast um að sverja af sér? Jú, vegna þess að hin 20% í Atlantsáli átti Jón Hjaltalín Magnússon verkfræðingur, en hann á einmitt hlut í og er talsmaður Arctec, sem nú hefur fengið úthlutað lóð undir álver við Þorlákshöfn. Fram hefur komið að Arctec ehf. er í samvinnu við erlend stórfyrirtæki í áliðnaði, m.a. í Bandaríkjunum og Asíu. En hverjir eiga Arctec? Við því hafa engin svör fengist. En kannski það sé falt, vilji Norsk Hydro kaupa. Höfundur er varaþingmaður VG.
Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar
Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun