Í baráttu gegn vímuefnavánni 20. september 2006 04:15 Frá vogi Þórarinn fór í gegnum starfsferla á Vogi með blaðamanni. Fólk úr öllum stéttum leitar sér hjálpar á meðferðarstofnunni til þess reyna að koma lífi sínu á réttan kjöl. MYND/Heiða Þórarinn Tyrfingsson, yfirlæknir á Vogi, kallaði eftir því í Fréttablaðinu á dögunum að stjórnvöld reyndu að taka á vímuefnavandanum með trúverðugum hætti. Forvarnarstarf hefur verið eflt nokkuð á síðustu árum en vímuefnaneysla, og þá sérstaklega neysla áfengis, hefur aukist mikið síðastliðinn áratug. Aðeins lítill hluti fólks sem þjáist vegna fylgikvilla vímuefnaneyslu leitar sér hjálpar á meðferðarsjúkrahúsum eða öðrum heilbrigðisstofnunum. Þessi veruleiki gerir það að verkum að einungis lítill hluti vandans, sem virðist vera rótfast samfélagsmein, kemst upp á yfirborðið. Sá hluti vandans, sem starfsfólk heilbrigðisstofnana vinnur daglega við að uppræta, er átakanlegur og erfiður viðureignar.Neysla áfengis aukist umtalsvertÍ umræðu um vímuefnavanda gleymist oft sú staðreynd, að áfengi er sá vímugjafi sem flesta dregur til dauða og dýrast er fyrir samfélagið að berjast gegn. Að því leytinu til finna heilbrigðisstofnanir fyrir því með skýrum hætti að neysla á hreinu áfengi hefur aukist um meira en 35 prósent frá því árið 1993 hér á landi, eins og greint var frá í Fréttablaðinu fyrir skömmu. Neyslan hefur farið úr 4,6 lítrum af hreinu áfengi á alla Íslendinga yfir fimmtán ára aldri árið 1993, í rúma sjö lítra árið 2005. Miðað við þessar tölur drekkum við ekki lengur minnst allra Norðurlandaþjóða og „er ekki lengur marktækur munur á drykkju okkar og Svía, Norðmanna og Færeyinga ef marka má tölurnar frá Hagstofunni“, eins og segir orðrétt í ársskýrslu SÁÁ. Finnar og Danir drekka mest allra Norðurlandaþjóða en áfengisneysla þeirra er um tvöfalt meiri en hjá Íslendingum. Þverskurður af vímuefnavandanumÍ vettvangsferð sem blaðamaður fór í á dögunum á meðferðarsjúkrahúsið á Vogi, undir leiðsögn Þórarins Tyrfingssonar, blasti við þverskurður af djúpstæðu samfélagsvandamáli. Fólk á öllum aldri, úr öllum stéttum samfélagsins, var þar saman komið til að taka á vímuefnafíkninni og reyna að leggja grunn að betra lífi. Rannsóknir á áfengissjúklingum og vímuefnafíklum hafa leitt í ljós að sjúkdómar, sem rekja má til vímuefnaneyslu, eru algengir og alvarlegir. „Sjúkdómarnir eru þrálátir og valda áralangri óvirkni og fötlun. Ef bati fæst ekki, deyja flestir úr fylgikvillum á aldrinum 45 til 65 ára. Þrátt fyrir þetta eru læknar seinir til að greina þessa sjúkdóma og þeirra er sjaldnast getið sem orsakaþátta í dauðsföllum, slysum og fylgikvillum,“ segir orðrétt í skýrslu SÁÁ. Andleg líðan sjúklings og aðstandendaEinn alvarlegasti fylgifiskur óhóflegrar vímuefnaneyslu er andleg vanlíðan sjúklings og hans nánustu. Hrikaleg dæmi eru til um hvernig fíkniefnaneysla fjölskyldumeðlims hefur grafið undan trausti, samheldni og venjubundnu lífi fjölskyldunnar. Því fylgir andleg þjáning fjölskyldunnar, sem óhjákvæmilega gengur í gegnum neyslulífernið með þeim sem á í hlut. Til þess að forða fjölskyldum frá því að upplifa þær hörmungar sem fylgja vímuefnavandanum hefur forvarnarstarf verið aukið umtalsvert á síðustu árum. Það gerir gagn og sýna rannsóknir að neysla ungmenna hefur minnkað. Þrátt fyrir þær niðurstöður „sýna allar upplýsingar sem teknar eru saman að vandinn er að aukast“, eins og Þórarinn lét hafa eftir sér í Fréttablaðinu er hann óskaði eftir hugarfarsbreytingu hjá stjórnvöldum vegna vímuefnavandans. „Það þýðir ekki að bregðast við vandanum með því að lækka kostnað við meðferðir í sífellu“, sagði Þórarinn á dögunum er hann gagnrýndi heilbrigðisráðuneytið sérstaklega. Áhersla á forvarnirStjórnvöld leggja megináherslu á að efla forvarnarstarf þegar kemur að opinberum aðgerðum gegn vímuefnaneyslu. Í einföldu máli byggist hugsjónin við slíka aðferðarfræði á því grundvallaratriði að beina ungmennum frá því að lenda í klóm fíkniefna. Einhugur ríkir um það, meðal sérfræðinga á sviði vímuefna, að þessi stefna sé skynsamleg. Henni hefur verið framfylgt í skólum, ýmsum félagasamtökum og ekki síst í íþróttafélögunum. Þau hafa um árabil lagt áherslu á uppeldislegt gildi íþróttastarfs og þá staðreynd að skýr fylgni er á milli þess að ungmenni leiðist síður út í að neyta vímuefna og þess að taka þátt í íþróttastarfi. Umdeilt hefur verið um árabil hversu mikið fé hið opinbera þarf að leggja til reksturs meðferðarstofnana og hafa þær raddir heyrst reglulega, að þær séu fjársveltar. Forseti Íslands, Ólafur Ragnar Grímsson, lýsti á dögunum yfir stríði á hendur fíkniefnum um leið og hann fjallaði ítarlega um þá vá sem vímuefnavandinn er í nútíma samfélögum. Undir orð forsetans hafa fjölmargir tekið og reyna með því að skapa samstöðu í erfiðri baráttu. Óraunhæft er að uppræta vímuefnavandann innan fyrir fram ákveðinna tímamarka, það hefur margsannast. En sú viðleitni allra að trúa því að líf án vandans sé betra og til þess að fallið að bæta og lengja líf fólks er sá drifkraftur sem þarf að mati viðmælenda Fréttablaðsins að vera kjarninn í þeirri hugarfarsbreytingu sem Þórarinn kallaði eftir í Fréttablaðinu. Innlent Mest lesið Erlendur ferðamaður fannst látinn við Stuðlagil Innlent Ökumaðurinn liðlega tvítugur Innlent Bein útsending: „Óveður aldarinnar“ skellur á Flórída Erlent Öllum sundlaugum á höfuðborgarsvæðinu lokað Innlent Sagðist nýlega hafa rætt við löngu látna konu sína Innlent Gætu ekki flúið þótt þau vildu Erlent Sprautan umdeilda sem fólk er tilbúið að borga fyrir út ævina Innlent Báðu um paramynd og augnabliki síðar var veskið horfið Innlent Engu um að kenna nema „handónýtu kerfi“ Innlent Mikið um dýrðir í Íslandsboðinu í konungshöllinni Innlent Fleiri fréttir Foreldrar í Laugalækjarskóla uggandi yfir mögulegu verkfalli Heimilislæknar upplifi stundum pressu á að skrifa lyfin út Stefna á að opna sundlaugar í Reykjavík í fyrramálið Ísland í mannréttindaráð Sameinuðu þjóðanna Vísa á bug kenningu um að stjórnarsamstarfið tóri á styrkveitingum Undraverður bati með háþrýstimeðferð Þurfa ekki að greiða vegna viðskiptavina sem borguðu ekki fyrir bílastæði Kvíðin í aðdraganda hamfara og spenna í þingheimi Hagstofan biðst velvirðingar og tekur talnaefnið úr birtingu The Guardian fjallar um túrismann sem gleypi íslenska tónleikastaði Erlendur ferðamaður fannst látinn við Stuðlagil Öllum sundlaugum á höfuðborgarsvæðinu lokað Hlaut lífshættulega áverka vegna stunguárásar Árekstur á Eyrarbakkavegi Ríkisstarfsmenn ofmetnir um fimm þúsund Báðu um paramynd og augnabliki síðar var veskið horfið Bilun gæti valdið heitavatnsleysi víðar Hæstánægð með Höllu „Við sjáum afleiðingar þess að vinna ekki fyrir ofan fossinn“ Telur að Óli Björn líti svo á að VG hafi kastað stríðshanskanum Stjórnarsamstarfi efnislega lokið? Vongóð um að Ísland fái sæti í mannréttindaráðinu Ökumaðurinn liðlega tvítugur Réðst á fyrrverandi kærustur og aðstoðarslökkviliðsstjóra Telja óstaðbundin störf of kostnaðarsöm Kom skemmtilega á óvart að hitta Margréti Danadrottningu Ríkisstjórnin á valdi „minnsta og veikasta“ flokksins Nú má keyra á nagladekkjum í borginni Sigríður Hrönn Elíasdóttir er látin Enn eitt barnið sem dettur ofan í holu Sjá meira
Þórarinn Tyrfingsson, yfirlæknir á Vogi, kallaði eftir því í Fréttablaðinu á dögunum að stjórnvöld reyndu að taka á vímuefnavandanum með trúverðugum hætti. Forvarnarstarf hefur verið eflt nokkuð á síðustu árum en vímuefnaneysla, og þá sérstaklega neysla áfengis, hefur aukist mikið síðastliðinn áratug. Aðeins lítill hluti fólks sem þjáist vegna fylgikvilla vímuefnaneyslu leitar sér hjálpar á meðferðarsjúkrahúsum eða öðrum heilbrigðisstofnunum. Þessi veruleiki gerir það að verkum að einungis lítill hluti vandans, sem virðist vera rótfast samfélagsmein, kemst upp á yfirborðið. Sá hluti vandans, sem starfsfólk heilbrigðisstofnana vinnur daglega við að uppræta, er átakanlegur og erfiður viðureignar.Neysla áfengis aukist umtalsvertÍ umræðu um vímuefnavanda gleymist oft sú staðreynd, að áfengi er sá vímugjafi sem flesta dregur til dauða og dýrast er fyrir samfélagið að berjast gegn. Að því leytinu til finna heilbrigðisstofnanir fyrir því með skýrum hætti að neysla á hreinu áfengi hefur aukist um meira en 35 prósent frá því árið 1993 hér á landi, eins og greint var frá í Fréttablaðinu fyrir skömmu. Neyslan hefur farið úr 4,6 lítrum af hreinu áfengi á alla Íslendinga yfir fimmtán ára aldri árið 1993, í rúma sjö lítra árið 2005. Miðað við þessar tölur drekkum við ekki lengur minnst allra Norðurlandaþjóða og „er ekki lengur marktækur munur á drykkju okkar og Svía, Norðmanna og Færeyinga ef marka má tölurnar frá Hagstofunni“, eins og segir orðrétt í ársskýrslu SÁÁ. Finnar og Danir drekka mest allra Norðurlandaþjóða en áfengisneysla þeirra er um tvöfalt meiri en hjá Íslendingum. Þverskurður af vímuefnavandanumÍ vettvangsferð sem blaðamaður fór í á dögunum á meðferðarsjúkrahúsið á Vogi, undir leiðsögn Þórarins Tyrfingssonar, blasti við þverskurður af djúpstæðu samfélagsvandamáli. Fólk á öllum aldri, úr öllum stéttum samfélagsins, var þar saman komið til að taka á vímuefnafíkninni og reyna að leggja grunn að betra lífi. Rannsóknir á áfengissjúklingum og vímuefnafíklum hafa leitt í ljós að sjúkdómar, sem rekja má til vímuefnaneyslu, eru algengir og alvarlegir. „Sjúkdómarnir eru þrálátir og valda áralangri óvirkni og fötlun. Ef bati fæst ekki, deyja flestir úr fylgikvillum á aldrinum 45 til 65 ára. Þrátt fyrir þetta eru læknar seinir til að greina þessa sjúkdóma og þeirra er sjaldnast getið sem orsakaþátta í dauðsföllum, slysum og fylgikvillum,“ segir orðrétt í skýrslu SÁÁ. Andleg líðan sjúklings og aðstandendaEinn alvarlegasti fylgifiskur óhóflegrar vímuefnaneyslu er andleg vanlíðan sjúklings og hans nánustu. Hrikaleg dæmi eru til um hvernig fíkniefnaneysla fjölskyldumeðlims hefur grafið undan trausti, samheldni og venjubundnu lífi fjölskyldunnar. Því fylgir andleg þjáning fjölskyldunnar, sem óhjákvæmilega gengur í gegnum neyslulífernið með þeim sem á í hlut. Til þess að forða fjölskyldum frá því að upplifa þær hörmungar sem fylgja vímuefnavandanum hefur forvarnarstarf verið aukið umtalsvert á síðustu árum. Það gerir gagn og sýna rannsóknir að neysla ungmenna hefur minnkað. Þrátt fyrir þær niðurstöður „sýna allar upplýsingar sem teknar eru saman að vandinn er að aukast“, eins og Þórarinn lét hafa eftir sér í Fréttablaðinu er hann óskaði eftir hugarfarsbreytingu hjá stjórnvöldum vegna vímuefnavandans. „Það þýðir ekki að bregðast við vandanum með því að lækka kostnað við meðferðir í sífellu“, sagði Þórarinn á dögunum er hann gagnrýndi heilbrigðisráðuneytið sérstaklega. Áhersla á forvarnirStjórnvöld leggja megináherslu á að efla forvarnarstarf þegar kemur að opinberum aðgerðum gegn vímuefnaneyslu. Í einföldu máli byggist hugsjónin við slíka aðferðarfræði á því grundvallaratriði að beina ungmennum frá því að lenda í klóm fíkniefna. Einhugur ríkir um það, meðal sérfræðinga á sviði vímuefna, að þessi stefna sé skynsamleg. Henni hefur verið framfylgt í skólum, ýmsum félagasamtökum og ekki síst í íþróttafélögunum. Þau hafa um árabil lagt áherslu á uppeldislegt gildi íþróttastarfs og þá staðreynd að skýr fylgni er á milli þess að ungmenni leiðist síður út í að neyta vímuefna og þess að taka þátt í íþróttastarfi. Umdeilt hefur verið um árabil hversu mikið fé hið opinbera þarf að leggja til reksturs meðferðarstofnana og hafa þær raddir heyrst reglulega, að þær séu fjársveltar. Forseti Íslands, Ólafur Ragnar Grímsson, lýsti á dögunum yfir stríði á hendur fíkniefnum um leið og hann fjallaði ítarlega um þá vá sem vímuefnavandinn er í nútíma samfélögum. Undir orð forsetans hafa fjölmargir tekið og reyna með því að skapa samstöðu í erfiðri baráttu. Óraunhæft er að uppræta vímuefnavandann innan fyrir fram ákveðinna tímamarka, það hefur margsannast. En sú viðleitni allra að trúa því að líf án vandans sé betra og til þess að fallið að bæta og lengja líf fólks er sá drifkraftur sem þarf að mati viðmælenda Fréttablaðsins að vera kjarninn í þeirri hugarfarsbreytingu sem Þórarinn kallaði eftir í Fréttablaðinu.
Innlent Mest lesið Erlendur ferðamaður fannst látinn við Stuðlagil Innlent Ökumaðurinn liðlega tvítugur Innlent Bein útsending: „Óveður aldarinnar“ skellur á Flórída Erlent Öllum sundlaugum á höfuðborgarsvæðinu lokað Innlent Sagðist nýlega hafa rætt við löngu látna konu sína Innlent Gætu ekki flúið þótt þau vildu Erlent Sprautan umdeilda sem fólk er tilbúið að borga fyrir út ævina Innlent Báðu um paramynd og augnabliki síðar var veskið horfið Innlent Engu um að kenna nema „handónýtu kerfi“ Innlent Mikið um dýrðir í Íslandsboðinu í konungshöllinni Innlent Fleiri fréttir Foreldrar í Laugalækjarskóla uggandi yfir mögulegu verkfalli Heimilislæknar upplifi stundum pressu á að skrifa lyfin út Stefna á að opna sundlaugar í Reykjavík í fyrramálið Ísland í mannréttindaráð Sameinuðu þjóðanna Vísa á bug kenningu um að stjórnarsamstarfið tóri á styrkveitingum Undraverður bati með háþrýstimeðferð Þurfa ekki að greiða vegna viðskiptavina sem borguðu ekki fyrir bílastæði Kvíðin í aðdraganda hamfara og spenna í þingheimi Hagstofan biðst velvirðingar og tekur talnaefnið úr birtingu The Guardian fjallar um túrismann sem gleypi íslenska tónleikastaði Erlendur ferðamaður fannst látinn við Stuðlagil Öllum sundlaugum á höfuðborgarsvæðinu lokað Hlaut lífshættulega áverka vegna stunguárásar Árekstur á Eyrarbakkavegi Ríkisstarfsmenn ofmetnir um fimm þúsund Báðu um paramynd og augnabliki síðar var veskið horfið Bilun gæti valdið heitavatnsleysi víðar Hæstánægð með Höllu „Við sjáum afleiðingar þess að vinna ekki fyrir ofan fossinn“ Telur að Óli Björn líti svo á að VG hafi kastað stríðshanskanum Stjórnarsamstarfi efnislega lokið? Vongóð um að Ísland fái sæti í mannréttindaráðinu Ökumaðurinn liðlega tvítugur Réðst á fyrrverandi kærustur og aðstoðarslökkviliðsstjóra Telja óstaðbundin störf of kostnaðarsöm Kom skemmtilega á óvart að hitta Margréti Danadrottningu Ríkisstjórnin á valdi „minnsta og veikasta“ flokksins Nú má keyra á nagladekkjum í borginni Sigríður Hrönn Elíasdóttir er látin Enn eitt barnið sem dettur ofan í holu Sjá meira