Pískur sem þróaðist í hættulegustu samsæriskenningu síðari tíma Oddur Ævar Gunnarsson skrifar 14. október 2024 14:31 Í lok árs 2017 og byrjun 2018 hófu fylgjendur QAnon að mæta á kosningafundi Donalds Trump sem gaf þeim undir fótinn án þess að styðja þá beint. Joe Raedle/Getty Images QAnon-kenningin hófst sem pískur í myrkustu kimum internetsins og hefur þróast í eina umdeildustu og hættulegustu samsæriskenningu síðari tíma. Kenningin á rætur að rekja til ógnvekjandi sögusagna um barnaníðinga og djöfladýrkendur sem stjórna heiminum en afleiðingarnar urðu blóðugri en margir gátu ímyndað sér þegar fylgjendur hreyfingarinnar brutust inn í bandaríska þinghúsið þann 6. janúar 2021 í misheppnaðri tilraun til valdaráns. Í nýjasta þætti Skuggavaldsins fjalla prófessorarnir Hulda Þórisdóttir og Eiríkur Bergmann um forsöguna að QAnon, hvernig samsæriskenningin varð til og hvernig hún þróaðist frá undirheimum netmiðlanna yfir í virka pólitíska hreyfingu. „QAnon er í senn samsæriskenning og pólitísk hreyfing,“ útskýrir Eiríkur. „Hún er til í mörgum útgáfum en ein meginútgáfa hennar gengur út á að leynilegur hópur frægs fólks, stjórnmálamanna og viðskiptaleiðtoga stundi barnaníð og djöfladýrkun. Hópurinn stjórni í raun heiminum en Donald Trump berjist gegn honum og því sé afar mikilvægt að hann nái kjöri sem forseti.“ Uppruninn rekinn til níunda áratugarins En saga QAnon nær mun lengra aftur en margir átta sig á. Hulda rifjar upp hvernig rekja megi upprunann allt aftur til haturs í garð Clinton-hjónanna sem hófst strax á níunda áratugnum. Þá voru Bill og Hillary Clinton vænd um að hafa staðið að baki fjölmörgum morðum á pólitískum andstæðingum sem staðið hafi í vegi meintrar skefjalausrar valdagræðgi þeirra. Þrátt fyrir að engin gögn styðji þessar fullyrðingar lögðu þær grunninn að seinni tíma samsæriskenningum og óhróðri um Hillary Clinton þegar hún var í forsetaframboði. Þar má nefna „frazzledrip” hryllingssöguna, þar sem Hillary Clinton og aðstoðarkona hennar voru sagðar misnota og myrða unga stúlku. Nær í tíma má rekja rætur QAnon-samsæriskenningarinnar til „pizzagate“-málsins sem kom upp í aðdraganda forsetakosninganna árið 2016. Þá var brotist inn á tölvupóstþjón Hillary Clinton og orðrómur fór af stað um að póstarnir innihéldu dulmál um barnaníðingshring sem gerður væri út frá pizzastað í Washington. Gaf fylgjendunum undir fótinn Það er fyrst árið 2017 sem QAnon-samsæriskenningin lítur dagsins ljós undir því heiti. Það gerist á netspjallinu 4chan, þegar nafnlaus notandi sendir dulkóðuð skilaboð undir dulnefninu „Q“. Hann lýsir yfir að „stormurinn sé að koma“ þegar hin spillta, djöfladýrkandi og barnamisnotandi elíta muni hljóta makleg málagjöld og sannleikurinn komi í ljós. QAnon varð á skömmum tíma gríðarlega vinsæl á netinu og í raunheimum. Í lok árs 2017 og byrjun 2018 byrja fylgjendur að mæta á kosningafundi Donalds Trump með QAnon táknmál og fánamerki. „Kenningin fékk hljómgrunn, sérstaklega meðal þeirra sem höfðu tapað trú á hefðbundnum stjórnmálum,“ segir Hulda. Trump sjálfur gaf fylgjendum undir fótinn án þess að styðja þá beint með því að segja á kosningafundi: „Ég veit ekki mikið um QAnon, nema það að þeir eru mjög á móti barnaníði, og því er ég sammála.“ QAnon varð síðan eitt mest sláandi dæmið um það hvernig samsæriskenning getur haft alvarlegar afleiðingar þegar fylgjendur hennar brutust inn í þinghúsið þann 6. janúar með afleiðingum sem enn sér ekki fyrir endann á. Hvað knúði þessa hreyfingu áfram? Og hvaða áhrif hefur hún haft á bandaríska stjórnmálamenningu? Í næsta þætti Skuggavaldsins munum við kafa enn dýpra í þessa hættulegu þróun og greina árásina á þinghúsið sjálft – atburð sem á enn eftir að setja mark sitt á heiminn. Skuggavaldið Tengdar fréttir Íslendingar ginnkeyptir fyrir pólitískum samsæriskenningum Íslendingar eru ginnkeyptari fyrir pólitískum samsæriskenningum heldur íbúar í öðrum ríkjum Norðurlanda. Þetta er meðal þess sem fram kemur í fyrsta þætti Skuggavaldsins en í þessu nýja hlaðvarpi ræða stjórnmálafræðiprófessorarnir Eiríkur Bergmann og Hulda Þórisdóttir saman um hvaðeina er viðkemur samsæriskenningum. 2. september 2024 09:47 Mest lesið Sinfónía í sundi slegin af borðinu vegna kjötsúpu Lífið Björn heill heilsu eftir heilaskurðagerð Lífið Fyrsti Íslandsmeistarinn í fjórtán ár Lífið Lærði að byggja sig upp og elska úr fjarlægð Tónlist Vill opna á umræðuna um átröskun Lífið „Magnað ég hafi lifað 22 ár án þess að fara í aðra aðgerð“ Lífið Bað Youtube um að fjarlæga myndbandið Lífið Ari Eldjárn er bæjarlistamaður Seltjarnarnes Lífið Kalli Bjarni búinn að breyta lífi sínu Lífið Flaug á hausinn fyrsta skóladaginn eftir frí Lífið Fleiri fréttir Sinfónía í sundi slegin af borðinu vegna kjötsúpu Björn heill heilsu eftir heilaskurðagerð Fyrsti Íslandsmeistarinn í fjórtán ár Ari Eldjárn er bæjarlistamaður Seltjarnarnes Vill opna á umræðuna um átröskun Fréttatía vikunnar: Forsetaheimsókn, bílatjón og landsliðið Fögnuðu Hennar Rödd á alþjóðlegum baráttudegi kvenna Tvær miðaldra: Þekktust ekkert en láta nú drauminn rætast saman Bað Youtube um að fjarlæga myndbandið Hittast á laun „Loksins kominn til okkar“ „Að koma hingað inn er eins og að fara inn í annan heim“ Kalli Bjarni búinn að breyta lífi sínu Njáll á yfir fimmtíu mótorhjól og mun aldrei hætta að safna Flaug á hausinn fyrsta skóladaginn eftir frí Fögnuðu sigrum sínum langt fram á nótt „Magnað ég hafi lifað 22 ár án þess að fara í aðra aðgerð“ Opnar umboðsskrifstofu með Gumma kíró „Var mjög sár og reið út í hann þegar ég sá hann“ Rikki G á stórafmæli: „Ég er bara að fara að grenja“ Eftirminnilegast að hitta Loreen Tugtaður til í kaþólskum einkaskóla Tónlistarfólk hjálpar leikskólabörnum að komast á EM í skák Stórafmælið hefur afleiðingar Fimm konur í dómnefnd Ungfrú Ísland Ofurfyrirsætan opnar sig í fyrsta sinn um ástina Foreldrar mæti með lögfræðing með sér í skólann Ólsen ólsen extra: Leikurinn þróast mikið og orðinn mun hraðari Bóndinn Sigríður Hlynur missti af 350 þúsund krónum Björgunarsveitin kom Kötlu til bjargar Sjá meira
Í nýjasta þætti Skuggavaldsins fjalla prófessorarnir Hulda Þórisdóttir og Eiríkur Bergmann um forsöguna að QAnon, hvernig samsæriskenningin varð til og hvernig hún þróaðist frá undirheimum netmiðlanna yfir í virka pólitíska hreyfingu. „QAnon er í senn samsæriskenning og pólitísk hreyfing,“ útskýrir Eiríkur. „Hún er til í mörgum útgáfum en ein meginútgáfa hennar gengur út á að leynilegur hópur frægs fólks, stjórnmálamanna og viðskiptaleiðtoga stundi barnaníð og djöfladýrkun. Hópurinn stjórni í raun heiminum en Donald Trump berjist gegn honum og því sé afar mikilvægt að hann nái kjöri sem forseti.“ Uppruninn rekinn til níunda áratugarins En saga QAnon nær mun lengra aftur en margir átta sig á. Hulda rifjar upp hvernig rekja megi upprunann allt aftur til haturs í garð Clinton-hjónanna sem hófst strax á níunda áratugnum. Þá voru Bill og Hillary Clinton vænd um að hafa staðið að baki fjölmörgum morðum á pólitískum andstæðingum sem staðið hafi í vegi meintrar skefjalausrar valdagræðgi þeirra. Þrátt fyrir að engin gögn styðji þessar fullyrðingar lögðu þær grunninn að seinni tíma samsæriskenningum og óhróðri um Hillary Clinton þegar hún var í forsetaframboði. Þar má nefna „frazzledrip” hryllingssöguna, þar sem Hillary Clinton og aðstoðarkona hennar voru sagðar misnota og myrða unga stúlku. Nær í tíma má rekja rætur QAnon-samsæriskenningarinnar til „pizzagate“-málsins sem kom upp í aðdraganda forsetakosninganna árið 2016. Þá var brotist inn á tölvupóstþjón Hillary Clinton og orðrómur fór af stað um að póstarnir innihéldu dulmál um barnaníðingshring sem gerður væri út frá pizzastað í Washington. Gaf fylgjendunum undir fótinn Það er fyrst árið 2017 sem QAnon-samsæriskenningin lítur dagsins ljós undir því heiti. Það gerist á netspjallinu 4chan, þegar nafnlaus notandi sendir dulkóðuð skilaboð undir dulnefninu „Q“. Hann lýsir yfir að „stormurinn sé að koma“ þegar hin spillta, djöfladýrkandi og barnamisnotandi elíta muni hljóta makleg málagjöld og sannleikurinn komi í ljós. QAnon varð á skömmum tíma gríðarlega vinsæl á netinu og í raunheimum. Í lok árs 2017 og byrjun 2018 byrja fylgjendur að mæta á kosningafundi Donalds Trump með QAnon táknmál og fánamerki. „Kenningin fékk hljómgrunn, sérstaklega meðal þeirra sem höfðu tapað trú á hefðbundnum stjórnmálum,“ segir Hulda. Trump sjálfur gaf fylgjendum undir fótinn án þess að styðja þá beint með því að segja á kosningafundi: „Ég veit ekki mikið um QAnon, nema það að þeir eru mjög á móti barnaníði, og því er ég sammála.“ QAnon varð síðan eitt mest sláandi dæmið um það hvernig samsæriskenning getur haft alvarlegar afleiðingar þegar fylgjendur hennar brutust inn í þinghúsið þann 6. janúar með afleiðingum sem enn sér ekki fyrir endann á. Hvað knúði þessa hreyfingu áfram? Og hvaða áhrif hefur hún haft á bandaríska stjórnmálamenningu? Í næsta þætti Skuggavaldsins munum við kafa enn dýpra í þessa hættulegu þróun og greina árásina á þinghúsið sjálft – atburð sem á enn eftir að setja mark sitt á heiminn.
Skuggavaldið Tengdar fréttir Íslendingar ginnkeyptir fyrir pólitískum samsæriskenningum Íslendingar eru ginnkeyptari fyrir pólitískum samsæriskenningum heldur íbúar í öðrum ríkjum Norðurlanda. Þetta er meðal þess sem fram kemur í fyrsta þætti Skuggavaldsins en í þessu nýja hlaðvarpi ræða stjórnmálafræðiprófessorarnir Eiríkur Bergmann og Hulda Þórisdóttir saman um hvaðeina er viðkemur samsæriskenningum. 2. september 2024 09:47 Mest lesið Sinfónía í sundi slegin af borðinu vegna kjötsúpu Lífið Björn heill heilsu eftir heilaskurðagerð Lífið Fyrsti Íslandsmeistarinn í fjórtán ár Lífið Lærði að byggja sig upp og elska úr fjarlægð Tónlist Vill opna á umræðuna um átröskun Lífið „Magnað ég hafi lifað 22 ár án þess að fara í aðra aðgerð“ Lífið Bað Youtube um að fjarlæga myndbandið Lífið Ari Eldjárn er bæjarlistamaður Seltjarnarnes Lífið Kalli Bjarni búinn að breyta lífi sínu Lífið Flaug á hausinn fyrsta skóladaginn eftir frí Lífið Fleiri fréttir Sinfónía í sundi slegin af borðinu vegna kjötsúpu Björn heill heilsu eftir heilaskurðagerð Fyrsti Íslandsmeistarinn í fjórtán ár Ari Eldjárn er bæjarlistamaður Seltjarnarnes Vill opna á umræðuna um átröskun Fréttatía vikunnar: Forsetaheimsókn, bílatjón og landsliðið Fögnuðu Hennar Rödd á alþjóðlegum baráttudegi kvenna Tvær miðaldra: Þekktust ekkert en láta nú drauminn rætast saman Bað Youtube um að fjarlæga myndbandið Hittast á laun „Loksins kominn til okkar“ „Að koma hingað inn er eins og að fara inn í annan heim“ Kalli Bjarni búinn að breyta lífi sínu Njáll á yfir fimmtíu mótorhjól og mun aldrei hætta að safna Flaug á hausinn fyrsta skóladaginn eftir frí Fögnuðu sigrum sínum langt fram á nótt „Magnað ég hafi lifað 22 ár án þess að fara í aðra aðgerð“ Opnar umboðsskrifstofu með Gumma kíró „Var mjög sár og reið út í hann þegar ég sá hann“ Rikki G á stórafmæli: „Ég er bara að fara að grenja“ Eftirminnilegast að hitta Loreen Tugtaður til í kaþólskum einkaskóla Tónlistarfólk hjálpar leikskólabörnum að komast á EM í skák Stórafmælið hefur afleiðingar Fimm konur í dómnefnd Ungfrú Ísland Ofurfyrirsætan opnar sig í fyrsta sinn um ástina Foreldrar mæti með lögfræðing með sér í skólann Ólsen ólsen extra: Leikurinn þróast mikið og orðinn mun hraðari Bóndinn Sigríður Hlynur missti af 350 þúsund krónum Björgunarsveitin kom Kötlu til bjargar Sjá meira
Íslendingar ginnkeyptir fyrir pólitískum samsæriskenningum Íslendingar eru ginnkeyptari fyrir pólitískum samsæriskenningum heldur íbúar í öðrum ríkjum Norðurlanda. Þetta er meðal þess sem fram kemur í fyrsta þætti Skuggavaldsins en í þessu nýja hlaðvarpi ræða stjórnmálafræðiprófessorarnir Eiríkur Bergmann og Hulda Þórisdóttir saman um hvaðeina er viðkemur samsæriskenningum. 2. september 2024 09:47