„Ég var alveg viss um að ég myndi deyja næst“

Ragnar Axelsson ljósmyndari hefur myndað Pétur og fylgt honum eftir í gegnum þetta erfiða tímabil.

„Þetta er samt allt á réttri leið þannig að ég vona að ég geti farið að gera eitthvað fljótlega, vinna eða eitthvað. Eins og þetta er búið að vera er ekkert sem maður hefur getað gert. Maður hefur ekki haft orku í að gera neitt. En ég er að fá meiri orku og finn einkennin minnka, en þó alveg svakalega hægt. Ég hefði ekki getað trúað því hvað þetta tæki langan tíma en þetta er allt á réttri leið.“

Jóninna Margrét Pétursdóttir og Reynir Mar Guðmundsson foreldrar Péturs létust með aðeins nokkurra daga millibili í lok mars á þessu ári. Þau skildu eftir sig stórt skarð í bæjarlífinu í Hveragerði, þar sem þau höfðu verið búsett undanfarin fimmtíu ár. Reynir og Jóninna voru borin til grafar þann 15. apríl síðastliðinn, hann var 75 ára og hún var 71 árs.

Pétur glímir enn við erfið eftirköst vegna Covid-19 og lauk nýlega margra vikna endurhæfingu sinni á Reykjalundi. Andlega heilsan hefur líka verið mjög slæm síðustu mánuði, enda missirinn mikill og erfiður.

„Söknuðurinn er mikill, nánast ólýsanlegur. Að ná ekki að kveðja, að þurfa bara að sitja við símann og bíða. Að síðasta tenginginn við sinn nánasta sé símtalið um að hann sé farinn. Það er eiginlega ekki hægt að setja þetta í orð.“

Pétur segir að það hafi verið gott að ná að hitta móður sína rúmum sólarhring áður en hún dó, en segir að hún hafi ekki þekkt þá feðgana enda voru þeir í hlífðarbúningum og með grímur fyrir andlitinu.

„Hún sá okkur ekkert, sá bara augun. Við vissum þá hvert stefndi, að það væri ekki aftur snúið. Þá var svo erfitt að segja eitthvað, svo maður er eiginlega bara til staðar. Að fara vitandi að maður er að fara í síðasta skiptið, var ólýsanlegt.“

Föður sinn náði hann ekki að kveðja, enda var hann þá sjálfur heima í einangrun vegna Covid-19.

Stöðugt úthaldsleysi hefur einkennt líðan Péturs síðustu mánuði. Ef hann gerði eitthvað með fjölskyldunni eða reyndi að vinna aðeins í garðinum, var hann ónýtur dagin n eftir og jafnvel í nokkra daga. Verandi garðyrkjumaður hefur hann einstaklega gaman að garðvinnunni og lét hann sig stundum hafa það þrátt fyrir að vita að hann þyrfti að taka afleiðingunum næstu daga á eftir.

„Stundum verð ég það þreyttur að ég get ekki einu sinni sofið, ekki nema í tvo eða þrjá tíma kannski. Það var þannig í sumar og frá því ég veikist eiginlega þangað til seint í haust, svaf ég í mesta lagi tvo til fjóra tíma á nóttu. Það er svona stundum eins og maður hafi unnið yfir sig þó að maður hafi ekki verið að gera neitt af viti, bara farið í gönguferð.“

Önnur einkenni Péturs hafa verið meltingarvandamál, stöðugar hálsbólgur, öndunarfæravandamál, óútskýrðir vöðvakippir og fleira.

„Þegar ég reyni að slaka á er stundum eins og allt sé á iði. Svo er húðin öll í rugli, það kemur exem úti um allt eftir þetta, mikill sviði í augum og hálfgerður náladofi í húðinni og þá sérstaklega í fótunum.“

Á Reykjalundi kynntist Pétur mörgum öðrum í sömu stöðu og komst að því að einkenni og eftirköst fólks eftir Covid-19 eru mjög mismunandi.

„Læknarnir segja að ef maður er í svona langan tíma án þess að geta þjálfað sig, þá gengur hægt að komast aftur til baka. Það er alveg hægt, en það þarf að vinna mikið í því eins og ég er að gera núna. Á Reykjalundi var ég í hreyfiprógrammi en þurfti að minnka það af því að það var of mikið fyrir mig. Ég var mjög aktívur áðan svo það er mjög skrítið að vera í þessum sporum. En ég er mjög bjartsýnn að þetta lagist allt.“

Pétur viðurkennir að það hafi verið ólýsanlega erfitt að geta ekki kvatt foreldra sína í eigin persónu á sjúkrahúsinu vegna aðstæðna. Þegar hann sest niður með blaðamanni og Ragnari ljósmyndara á heimili sínu í Hveragerði segir hann strax að hann sé hvorki reiður eða bitur þó að árið hafi verið strembið.

„Að vera bjartsýnn og jákvæður og trúa því að allt gangi til baka, það hjálpar mikið. Sama þó að það taki eitt eða tvö ár, þá tekur eru það samt bara eitt, tvö ár.“

Jóninna móðir Péturs var alltaf með hundinn hans Bellu í dekri á daginn á meðan fjölskyldan var í vinnu og skóla. Þegar Jóninna veiktist fannst þeim eins og hundurinn væri meðvitaður um hvað væri að gerast.

„Hún var bara eins og blautt handklæði og hreyfði sig ekki. Hún fékk hálfgert taugaáfall. Þá allt í einu var hún eins og lömuð og gat ekkert gengið og við þurftum að láta senda hana til dýralæknis á sjúkrahúsi á Selfossi. Hún jafnaði sig eftir einhverja daga, hún fékk bara taugaáfall. Hún fann sorgina á heimilinu og þetta var því erfiður tími fyrir hana líka.“

Fyrstu skiptin sem hún kom inn á heimilið eftir að þau létust, leitaði Bella um allt húsið. Svo hætti hún að leita. Pétur fer reglulega í gönguferðir í Hveragerði sem hluta af endurhæfingunni. Bella neitar núna að ganga leiðina framhjá húsi foreldra hans eftir að þau féllu frá.

„Við fórum alltaf sömu leiðina, en nú stoppar hún alltaf og vill ekki fara þangað og dregur mig til baka. Hún veit að það er ekkert að sækja þangað, hún veit það þetta litla grey.“

Lægsti punkturinn hjá Pétri kom skömmu eftir að foreldrar Péturs hans féllu frá, enda var hann þá sjálfur líka veikur af sama sjúkdómi. Þá missti hann vonina um stund.

„Ég var alveg viss um að ég myndi deyja næst, eftir að foreldrar mínir voru dánir. Ég var alveg viss og var alveg farinn að gera ráð fyrir því. Fyrst að þau gátu dáið þá gat ég alveg eins farið og yrði bara næstur í röðinni. Mér fannst eins og það væri rökrétt að það myndi gerast og var farin að hugsa fyrir því. “

Pétur sagði fólkinu í kringum sig ekki frá þessum hugsunum, en ræddi þessar tilfinningar þó við eiginkonuna.

„Svo þegar leið frá þá minnkuðu áhyggjurnar og manni fannst maður meira öruggur, að það myndi ekki gerast. En það var svolítill tími sem ég var viss um að það myndi gerast, í mínum huga fannst mér það mjög líklegt. Það var svakalega erfitt.“

Pétur segir að nú sé hann á hægum batavegi og er þakklátur fyrir að ekki fór verr. Hann er byrjaður að taka ákvarðanir og spá í því hvert hann sé að stefna, svo það finnst honum mjög jákvætt. Neistinn sem hafði sloknað er að koma til baka. Það sem situr eftir þegar Pétur horfir til baka yfir þetta tímabil er auðmýkt.

„Hlutirnir bara gerast og við höfum ekki mikla stjórn.“

Pétur er líka þakklátur fyrir allt fólkið sitt og íbúana í samfélaginu, sem hafa staðið þétt við bakið á fjölskyldunni með stuðningi og símtölum.

„Maður hefur aldrei hitt jafn fáa en aldrei verið jafn náinn fólkinu sínu. Á þessum tíma sem við áttum að halda fjarlægð hefur aldrei verið jafn mikil nánd.“