Iðnnám er töff Þorbjörn Þórðarson skrifar 1. febrúar 2018 07:00 Hugarfarsbreyting þarf að eiga sér stað í samfélaginu til að fleiri sæki í iðnnám enda er viðvarandi skortur á iðnmenntuðu starfsfólki. Í Noregi er hlutfall þeirra sem ljúka námi úr iðn- og starfsgreinum í kringum 40 prósent en hér á landi er það 12-14 prósent. Það hefur lengi verið lítil aðsókn í iðngreinar hér á landi. Það er ein af af ástæðum þess að það er stöðugur skortur á smiðum, pípurum, múrurum og rafvirkjum, svo aðeins örfá dæmi séu nefnd. Árið 2007 fóru einungis 14 prósent íslenskra nemenda í starfsnám að loknum grunnskóla á sama tíma og hlutfallið var 50 prósent í ríkjum Evrópusambandsins. Samhliða lítilli aðsókn í iðngreinar er mikið brotthvarf úr íslenskum framhaldsskólum en settar hafa verið fram ýmsar kenningar um ástæður þess. Hlutfall þeirra sem hverfa frá námi er 19 prósent hér á landi en 7-10 prósent á hinum Norðurlöndunum. Meðaltalið í Evrópu er 11 prósent. Vera kann að tengsl séu á milli lítillar eftirspurnar eftir iðnnámi og brotthvarfs úr framhaldsskólum. Margir nemendur sem myndu una hag sínum betur í iðnnámi finna sig knúna til að fara í hefðbundið bóknám vegna þrýstings úr nærumhverfi en finna sig ekki þar og hverfa frá námi. Ljóst er að lítil aðsókn í iðn- og verknám hér á landi skýrist að einhverju leyti af hugarfari. Á Íslandi er snobbað fyrir háskólanámi og það virðist vera útbreidd skoðun að háskólanám sé ávísun á velgengni. Mennt er máttur og háskólamenntun kemur yfirleitt alltaf að góðum notum þótt fólk starfi ekki beinlínis við það sem það menntaði sig til í háskóla. Hins vegar verður að útrýma þeirri þjóðsögu í samfélaginu að efnahagsleg velsæld og velgengni í veraldlegum skilningi sé aðeins möguleg að undangengnu háskólanámi. Í mörgum tilvikum er því einmitt þveröfugt farið. Þá þarf að hafa hugfast að algjört offramboð er af háskólamenntuðu starfsfólki í sumum greinum og má þar nefna sem dæmi lögfræði og viðskiptafræði. Ljóst er að aðeins hluti af þeim mikla fjölda sem leggur stund á lögfræði í háskólum landsins í dag mun finna starf við hæfi að lokinni útskrift. Það er út af fyrir sig sérstakt að hér á landi sé snobbað jafn mikið fyrir háskólanámi og raun ber vitni því að á Íslandi er launajöfnuður sá mesti innan allra ríkja OECD og hefur aukist á undanförnum árum. Það er því mun minni munur á launum háskólamenntaðra og iðnlærðra hér á landi en í öðrum ríkjum. Ljóst er að það verður erfitt að útrýma hugarfari sem hefur fest rætur hjá þjóðinni yfir margra ára tímabil. Jafnvel þótt það byggist á vanþekkingu. Foreldrar þurfa að eiga samtöl við börn sín inni á heimilum landsins um kosti ólíkra námsgreina. Skynsamir og vel upplýstir foreldrar letja ekki börn sín frá því að mennta sig í iðngreinum. Heiðarlegir lögfræðingar munu líka fyrstir manna viðurkenna að húsasmiðir eru miklu líklegri til að skapa verðmæti fyrir samfélagið en þeir sjálfir.Leiðarinn birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorbjörn Þórðarson Mest lesið Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun
Hugarfarsbreyting þarf að eiga sér stað í samfélaginu til að fleiri sæki í iðnnám enda er viðvarandi skortur á iðnmenntuðu starfsfólki. Í Noregi er hlutfall þeirra sem ljúka námi úr iðn- og starfsgreinum í kringum 40 prósent en hér á landi er það 12-14 prósent. Það hefur lengi verið lítil aðsókn í iðngreinar hér á landi. Það er ein af af ástæðum þess að það er stöðugur skortur á smiðum, pípurum, múrurum og rafvirkjum, svo aðeins örfá dæmi séu nefnd. Árið 2007 fóru einungis 14 prósent íslenskra nemenda í starfsnám að loknum grunnskóla á sama tíma og hlutfallið var 50 prósent í ríkjum Evrópusambandsins. Samhliða lítilli aðsókn í iðngreinar er mikið brotthvarf úr íslenskum framhaldsskólum en settar hafa verið fram ýmsar kenningar um ástæður þess. Hlutfall þeirra sem hverfa frá námi er 19 prósent hér á landi en 7-10 prósent á hinum Norðurlöndunum. Meðaltalið í Evrópu er 11 prósent. Vera kann að tengsl séu á milli lítillar eftirspurnar eftir iðnnámi og brotthvarfs úr framhaldsskólum. Margir nemendur sem myndu una hag sínum betur í iðnnámi finna sig knúna til að fara í hefðbundið bóknám vegna þrýstings úr nærumhverfi en finna sig ekki þar og hverfa frá námi. Ljóst er að lítil aðsókn í iðn- og verknám hér á landi skýrist að einhverju leyti af hugarfari. Á Íslandi er snobbað fyrir háskólanámi og það virðist vera útbreidd skoðun að háskólanám sé ávísun á velgengni. Mennt er máttur og háskólamenntun kemur yfirleitt alltaf að góðum notum þótt fólk starfi ekki beinlínis við það sem það menntaði sig til í háskóla. Hins vegar verður að útrýma þeirri þjóðsögu í samfélaginu að efnahagsleg velsæld og velgengni í veraldlegum skilningi sé aðeins möguleg að undangengnu háskólanámi. Í mörgum tilvikum er því einmitt þveröfugt farið. Þá þarf að hafa hugfast að algjört offramboð er af háskólamenntuðu starfsfólki í sumum greinum og má þar nefna sem dæmi lögfræði og viðskiptafræði. Ljóst er að aðeins hluti af þeim mikla fjölda sem leggur stund á lögfræði í háskólum landsins í dag mun finna starf við hæfi að lokinni útskrift. Það er út af fyrir sig sérstakt að hér á landi sé snobbað jafn mikið fyrir háskólanámi og raun ber vitni því að á Íslandi er launajöfnuður sá mesti innan allra ríkja OECD og hefur aukist á undanförnum árum. Það er því mun minni munur á launum háskólamenntaðra og iðnlærðra hér á landi en í öðrum ríkjum. Ljóst er að það verður erfitt að útrýma hugarfari sem hefur fest rætur hjá þjóðinni yfir margra ára tímabil. Jafnvel þótt það byggist á vanþekkingu. Foreldrar þurfa að eiga samtöl við börn sín inni á heimilum landsins um kosti ólíkra námsgreina. Skynsamir og vel upplýstir foreldrar letja ekki börn sín frá því að mennta sig í iðngreinum. Heiðarlegir lögfræðingar munu líka fyrstir manna viðurkenna að húsasmiðir eru miklu líklegri til að skapa verðmæti fyrir samfélagið en þeir sjálfir.Leiðarinn birtist fyrst í Fréttablaðinu.