Í hvað getum við eytt 12 milljörðum? Mikael Torfason skrifar 7. október 2013 07:00 Í nýju fjárlagafrumvarpi er ekki gert ráð fyrir því að Landspítalinn fái 600 milljónir til tækjakaupa eins og búið var að lofa. Í raun eru framlög til Landspítala óbreytt milli ára, eða 38,5 milljarðar króna. Björn Zoëga, fyrrverandi forstjóri Landspítala, hafði spurnir af þessu og sagði upp áður en fjárlagafrumvarpið var lagt fram. Nýr forstjóri, Páll Matthíasson, vonar að um misskilning sé að ræða en hans fólk segir að í þessu frumvarpi sé í reynd verið að gera ráð fyrir 1,2-1,7 milljarða niðurskurði ef miðað er við rekstur spítalans á þessu ári. Kristján Þór Júlíusson heilbrigðisráðherra ber sig vel og vonast eftir stuðningi á alþingi við að standa við loforðið um 600 milljónir til tækjakaupa. Það á eftir að koma í ljós. Við krossleggjum fingur. Hins vegar er einn geiri í íslensku samfélagi sem þarf ekki að krossleggja fingur og það er íslenskur landbúnaður. Styrkir hækka um 376 milljónir í nýju fjárlagafrumvarpi og útgjöld á næsta ári verða því um 12,4 milljarðar. Reyndar fylgir það í skýringum við frumvarpið að „þótt útgjöld vegna styrkja til búvöruframleiðslu, það er mjólkur-, sauðfjár- og grænmetisframleiðslu, aukist um 376 milljónir króna á milli ára, þá hækki heildarfjárveiting til málaflokksins bara um 30 milljónir frá gildandi fjárlögum þegar frá eru taldar almennar verðlagsbreytingar“, eins og við sögðum frá í Fréttablaðinu í síðustu viku. Bændur verða því að bíta í það súra epli að fá „aðeins“ 30 milljóna króna hækkun á milli ára, á núvirði. Svo þeir geti viðhaldið kerfi sem enginn virðist græða á, hvorki neytendur né atvinnugreinin sjálf, eins og komið hefur fram í máli Daða Más Kristóferssonar, dósents í hagfræði. Daði er forseti Félagsvísindasviðs Háskóla Íslands (framlög til Háskólans lækka um 321,2 milljónir) en hann hefur rannsakað íslenskan landbúnað í mörg ár. Á Stöð 2 í síðasta mánuði sagði hann einmitt afdráttarlaust spurður hvort einhver hagnaðist á þessu kerfi að svo væri ekki. Að hans mati eru það neytendur sem borga fyrir úrelt landbúnaðarkerfi og bændur virðast fastir í fátæktargildru. Þeir mega reyndar ekki heyra minnst á neinar breytingar, þeir bregðast flestir ókvæða við slíku tali. „Maður skyldi ætla að bændur kæmu vel út úr þessu en tilfellið er að rannsóknir gegnum áratugina hafa sýnt að á endanum hækkar þetta hjá þeim kostnaðinn. Það dregur úr aðhaldi í framleiðslu og hefur tilhneigingu til að eigngerast og hækka þannig framleiðslukostnað til lengri tíma. Svo þeir græða heldur ekki. Þetta er einhvern veginn ein samfelld sorgarsaga,“ sagði Daði. Ríkisstyrkir til íslensks landbúnaðar nema 47 prósentum af tekjum greinarinnar. Það er með því hæsta sem þekkist í heiminum. Aðeins fjögur OECD-ríki styrkja landbúnaðinn meira en við og hefur þetta kerfi lengi notið mikils og breiðs stuðnings á alþingi Íslendinga þrátt fyrir að allir tapi. Eða, allir er sennilega ofsagt. Einhverjir hljóta að maka krókinn. Svo mikið er víst. Hér þarf eitthvað undan að láta og mikillar uppstokkunar er þörf. Við eigum að forgangsraða og ráðast í stórfelldan niðurskurð á styrkjum til íslensks landbúnaðar og hugsa þetta kerfi upp á nýtt. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mikael Torfason Mest lesið Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun „Við andlát manns lýkur skattskyldu hans“ Þórður Gunnarsson Skoðun Nýtanleg verðmætasköpun um allt land Jóhann Frímann Arinbjarnarson Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson Skoðun Gerum betur Hilmar Björnsson Skoðun
Í nýju fjárlagafrumvarpi er ekki gert ráð fyrir því að Landspítalinn fái 600 milljónir til tækjakaupa eins og búið var að lofa. Í raun eru framlög til Landspítala óbreytt milli ára, eða 38,5 milljarðar króna. Björn Zoëga, fyrrverandi forstjóri Landspítala, hafði spurnir af þessu og sagði upp áður en fjárlagafrumvarpið var lagt fram. Nýr forstjóri, Páll Matthíasson, vonar að um misskilning sé að ræða en hans fólk segir að í þessu frumvarpi sé í reynd verið að gera ráð fyrir 1,2-1,7 milljarða niðurskurði ef miðað er við rekstur spítalans á þessu ári. Kristján Þór Júlíusson heilbrigðisráðherra ber sig vel og vonast eftir stuðningi á alþingi við að standa við loforðið um 600 milljónir til tækjakaupa. Það á eftir að koma í ljós. Við krossleggjum fingur. Hins vegar er einn geiri í íslensku samfélagi sem þarf ekki að krossleggja fingur og það er íslenskur landbúnaður. Styrkir hækka um 376 milljónir í nýju fjárlagafrumvarpi og útgjöld á næsta ári verða því um 12,4 milljarðar. Reyndar fylgir það í skýringum við frumvarpið að „þótt útgjöld vegna styrkja til búvöruframleiðslu, það er mjólkur-, sauðfjár- og grænmetisframleiðslu, aukist um 376 milljónir króna á milli ára, þá hækki heildarfjárveiting til málaflokksins bara um 30 milljónir frá gildandi fjárlögum þegar frá eru taldar almennar verðlagsbreytingar“, eins og við sögðum frá í Fréttablaðinu í síðustu viku. Bændur verða því að bíta í það súra epli að fá „aðeins“ 30 milljóna króna hækkun á milli ára, á núvirði. Svo þeir geti viðhaldið kerfi sem enginn virðist græða á, hvorki neytendur né atvinnugreinin sjálf, eins og komið hefur fram í máli Daða Más Kristóferssonar, dósents í hagfræði. Daði er forseti Félagsvísindasviðs Háskóla Íslands (framlög til Háskólans lækka um 321,2 milljónir) en hann hefur rannsakað íslenskan landbúnað í mörg ár. Á Stöð 2 í síðasta mánuði sagði hann einmitt afdráttarlaust spurður hvort einhver hagnaðist á þessu kerfi að svo væri ekki. Að hans mati eru það neytendur sem borga fyrir úrelt landbúnaðarkerfi og bændur virðast fastir í fátæktargildru. Þeir mega reyndar ekki heyra minnst á neinar breytingar, þeir bregðast flestir ókvæða við slíku tali. „Maður skyldi ætla að bændur kæmu vel út úr þessu en tilfellið er að rannsóknir gegnum áratugina hafa sýnt að á endanum hækkar þetta hjá þeim kostnaðinn. Það dregur úr aðhaldi í framleiðslu og hefur tilhneigingu til að eigngerast og hækka þannig framleiðslukostnað til lengri tíma. Svo þeir græða heldur ekki. Þetta er einhvern veginn ein samfelld sorgarsaga,“ sagði Daði. Ríkisstyrkir til íslensks landbúnaðar nema 47 prósentum af tekjum greinarinnar. Það er með því hæsta sem þekkist í heiminum. Aðeins fjögur OECD-ríki styrkja landbúnaðinn meira en við og hefur þetta kerfi lengi notið mikils og breiðs stuðnings á alþingi Íslendinga þrátt fyrir að allir tapi. Eða, allir er sennilega ofsagt. Einhverjir hljóta að maka krókinn. Svo mikið er víst. Hér þarf eitthvað undan að láta og mikillar uppstokkunar er þörf. Við eigum að forgangsraða og ráðast í stórfelldan niðurskurð á styrkjum til íslensks landbúnaðar og hugsa þetta kerfi upp á nýtt.
Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun
Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun