Dólgakapítalismi? Ólafur Þ. Stephensen skrifar 17. júlí 2013 07:00 Mikið er búið að skamma Kristján Þór Júlíusson heilbrigðisráðherra fyrir ummæli hans á Bylgjunni á laugardag, þar sem hann sagði koma til greina að fleiri en ríkið tækju að sér rekstur heilbrigðisþjónustu. Heilbrigðisráðuneytið ætti að vera stefnumótandi en aðrir kynnu að vera færari um að annast reksturinn. Árni Páll Árnason, formaður Samfylkingarinnar, segir að ríkið gæti verið að búa til „dólgakapítalisma“ þar sem ríkið glatar samningsstöðu sinni og viðsemjendurnir skammta sér sjálfir fé, Dagur B. Eggertsson formaður borgarráðs talar um „órökstudda einkavæðingaráráttu“ og Katrín Jakobsdóttir, formaður Vinstri grænna, segir að bandaríska heilbrigðiskerfið sé einkarekið, óhagkvæmt og dýrast í heimi – og gefur þar með í skyn að Kristján vilji fara sömu leið. Að minnsta kosti sumt af þessu fólki veit betur. Í stjórnarsáttmálanum er kveðið á um að lögin um sjúkratryggingar, sem sett voru í tíð ríkisstjórnar Sjálfstæðisflokksins og Samfylkingarinnar árið 2008, eigi að virkja til fulls. Þeim ákvæðum laganna sem kváðu á um að Sjúkratryggingar Íslands eigi að virka sem kaupandi heilbrigðisþjónustu, sem gerir samninga við heilbrigðisstofnanir, var frestað í tíð síðustu ríkisstjórnar. Rökin fyrir þeirri breytingu eru þó augljós. Ríkið hefur þrjú hlutverk. Það markar stefnu um þjónustuna, fjármagnar hana og er þar af leiðandi kaupandi hennar fyrir hönd skattgreiðenda og loks sér það sjálft um rekstur á margvíslegri heilbrigðisþjónustu. Hið opinbera rekur þó ekki alla heilbrigðisþjónustu; staðreynd sem oft gleymist í þessari umræðu er að ríflega fjórðungur heilbrigðisútgjalda rennur til annarra en ríkisins. Það að einkaaðilar sjái um veitingu þjónustu þýðir hvorki að ríkið hætti að fjármagna hana né marka stefnuna. Í fréttum Stöðvar 2 í gærkvöldi var einkarekin heilsugæzlustöð í Salahverfi heimsótt. Þar kostar þjónustan notandann það sama og annars staðar, en reksturinn er ódýrari fyrir skattgreiðendur og frammistaðan í fremstu röð. Lögin gerðu ráð fyrir að Sjúkratryggingarnar gerðu samninga við allar heilbrigðisstofnanir, sem kvæðu á um gæði þjónustunnar, afköst, biðtíma og þar fram eftir götunum. Þannig veit ríkið sem kaupandi þjónustunnar hvað það er að borga fyrir og hinn almenni skattgreiðandi, sá sjúkratryggði, veit í hverju sjúkratryggingin hans felst, en upp á það vantar verulega í dag. Um leið opnast nýir möguleikar á að samið sé við aðra en ríkisstofnanir um að veita þjónustu ef það er gert með skilvirkari eða ódýrari hætti en ríkið gerir. Á sínum tíma, þegar ríkið bauð út gerð augnsteinaaðgerða, buðu einkaaðilar um þriðjung af því verði sem Landspítalinn vildi fá fyrir þær. Þá lá í augum uppi að semja við þá. Eins má segja að ef ríkisstofnun getur sinnt verkefni sem einkarekin stofnun hefur nú með höndum með ódýrari hætti eigi ríkið að færa viðskipti sín þangað. Árni Páll Árnason skrifaði á sínum tíma um sjúkratryggingalögin á heimasíðuna sína: „Ýmsir hafa haft hátt á undanförnum mánuðum um að í breytingunum felist einkavæðing, markaðsvæðing, sala sjúklinga, sjúklingaskattar eða eitthvað þaðan af verra. Í umræðum á Alþingi kom fram að engin innistæða er fyrir gífuryrðum af þessum toga...“ Það er nefnilega rétt hjá honum. Og ekki ástæða til að fleygja sér sjálfkrafa ofan í pólitískar skotgrafir í þessu máli. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ólafur Stephensen Mest lesið „Við andlát manns lýkur skattskyldu hans“ Þórður Gunnarsson Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson Skoðun Aðgangur bannaður Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun Það er verið að ljúga að okkur Hildur Þórðardóttir Skoðun Ævintýralegar eftiráskýringar Hildur Sverrisdóttir Skoðun Loftslagskvíði Sjálfstæðisflokksins Gunnar Bragi Sveinsson Skoðun Gervigóðmennska fyrir almannafé Kári Allansson Skoðun Við þurfum þingmann eins og Ágúst Bjarna Valdimar Víðisson Skoðun
Mikið er búið að skamma Kristján Þór Júlíusson heilbrigðisráðherra fyrir ummæli hans á Bylgjunni á laugardag, þar sem hann sagði koma til greina að fleiri en ríkið tækju að sér rekstur heilbrigðisþjónustu. Heilbrigðisráðuneytið ætti að vera stefnumótandi en aðrir kynnu að vera færari um að annast reksturinn. Árni Páll Árnason, formaður Samfylkingarinnar, segir að ríkið gæti verið að búa til „dólgakapítalisma“ þar sem ríkið glatar samningsstöðu sinni og viðsemjendurnir skammta sér sjálfir fé, Dagur B. Eggertsson formaður borgarráðs talar um „órökstudda einkavæðingaráráttu“ og Katrín Jakobsdóttir, formaður Vinstri grænna, segir að bandaríska heilbrigðiskerfið sé einkarekið, óhagkvæmt og dýrast í heimi – og gefur þar með í skyn að Kristján vilji fara sömu leið. Að minnsta kosti sumt af þessu fólki veit betur. Í stjórnarsáttmálanum er kveðið á um að lögin um sjúkratryggingar, sem sett voru í tíð ríkisstjórnar Sjálfstæðisflokksins og Samfylkingarinnar árið 2008, eigi að virkja til fulls. Þeim ákvæðum laganna sem kváðu á um að Sjúkratryggingar Íslands eigi að virka sem kaupandi heilbrigðisþjónustu, sem gerir samninga við heilbrigðisstofnanir, var frestað í tíð síðustu ríkisstjórnar. Rökin fyrir þeirri breytingu eru þó augljós. Ríkið hefur þrjú hlutverk. Það markar stefnu um þjónustuna, fjármagnar hana og er þar af leiðandi kaupandi hennar fyrir hönd skattgreiðenda og loks sér það sjálft um rekstur á margvíslegri heilbrigðisþjónustu. Hið opinbera rekur þó ekki alla heilbrigðisþjónustu; staðreynd sem oft gleymist í þessari umræðu er að ríflega fjórðungur heilbrigðisútgjalda rennur til annarra en ríkisins. Það að einkaaðilar sjái um veitingu þjónustu þýðir hvorki að ríkið hætti að fjármagna hana né marka stefnuna. Í fréttum Stöðvar 2 í gærkvöldi var einkarekin heilsugæzlustöð í Salahverfi heimsótt. Þar kostar þjónustan notandann það sama og annars staðar, en reksturinn er ódýrari fyrir skattgreiðendur og frammistaðan í fremstu röð. Lögin gerðu ráð fyrir að Sjúkratryggingarnar gerðu samninga við allar heilbrigðisstofnanir, sem kvæðu á um gæði þjónustunnar, afköst, biðtíma og þar fram eftir götunum. Þannig veit ríkið sem kaupandi þjónustunnar hvað það er að borga fyrir og hinn almenni skattgreiðandi, sá sjúkratryggði, veit í hverju sjúkratryggingin hans felst, en upp á það vantar verulega í dag. Um leið opnast nýir möguleikar á að samið sé við aðra en ríkisstofnanir um að veita þjónustu ef það er gert með skilvirkari eða ódýrari hætti en ríkið gerir. Á sínum tíma, þegar ríkið bauð út gerð augnsteinaaðgerða, buðu einkaaðilar um þriðjung af því verði sem Landspítalinn vildi fá fyrir þær. Þá lá í augum uppi að semja við þá. Eins má segja að ef ríkisstofnun getur sinnt verkefni sem einkarekin stofnun hefur nú með höndum með ódýrari hætti eigi ríkið að færa viðskipti sín þangað. Árni Páll Árnason skrifaði á sínum tíma um sjúkratryggingalögin á heimasíðuna sína: „Ýmsir hafa haft hátt á undanförnum mánuðum um að í breytingunum felist einkavæðing, markaðsvæðing, sala sjúklinga, sjúklingaskattar eða eitthvað þaðan af verra. Í umræðum á Alþingi kom fram að engin innistæða er fyrir gífuryrðum af þessum toga...“ Það er nefnilega rétt hjá honum. Og ekki ástæða til að fleygja sér sjálfkrafa ofan í pólitískar skotgrafir í þessu máli.
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun