Fastir pennar

Greiðari leið til lífgjafar eftir andlát

Steinunn Stefánsdóttir skrifar
Allmörg nýru úr lifandi gjöfum eru grædd í Íslendinga ár hvert. Vegna þessarar gjafmildi á annað nýra sitt til nákominna fjölskyldumeðlima hefur fjöldi fólks öðlast möguleika til verulega aukinna lífsgæða.

Hér hefur hins vegar ekki skapast hefð fyrir því að gefa líffæri eftir andlát þó það hafi verið heimilt lögum samkvæmt í meira en 20 ár þótt ekki sé það óþekkt að líffæri séu gefin úr látnum Íslendingum. Sömuleiðis fá allnokkrir Íslendingar líffæri úr látnum gjöfum ár hvert en íslensk heilbrigðisyfirvöld hafa verið í samstarfi við sjúkrahús á Norðurlöndum vegna líffæraígræðslna.

Ígrætt líffæri hefur bæði bjargað mörgum mannslífum og aukið til muna lífsgæði fólks. Slíkar aðgerðir heppnast stöðugt betur og mikil eftirspurn er eftir líffærum. Framboð líffæra nær þó engan veginn að svara eftirspurn þannig að fjöldamargir bíða á hverjum tíma nýs líffæris og því miður lifa ekki allir þann dag að fá nýtt líffæri.

Siv Friðleifsdóttir, þingkona og fyrrum heilbrigðisráðherra, fer nú fyrir hópi 18 þingmanna úr öllum flokkum sem hafa lagt fram þingsályktunartillögu þess efnis að Alþingi álykti að fela velferðarráðherra að láta semja frumvarp til laga þar sem gert er ráð fyrir ætluðu samþykki við líffæragjafir í stað ætlaðrar neitunar eins og nú er raunin í lögum.

Með því að gera fyrir fram ráð fyrir samþykki við líffæragjöf fremur en neitun er fetað í fótspor ýmissa ríkja svo sem Noregs, Svíþjóðar og Finnlands en flutningsmenn tillögunnar leggja til að farið verði að dæmi þessara þjóða hvað varðar möguleika ættingja til að hafna líffæragjöf.

Engu að síður er það mikilvægur viðsnúningur á grundvallarsýn laganna að ætla manni það fyrirfram að hann vilji koma náunga sínum til hjálpar með því að gefa heilbrigt líffæri sem að öðrum kosti kæmi engum að gagni. Lagasetning sem gengur út frá þessari afstöðu á að geta greitt mjög fyrir líffæragjöfum. Sömuleiðis má gera ráð fyrir að breytt lagasetning stuðli að mikilvægri umræðu innan fjölskyldna um hug fólks til líffæragjafar.

Ætla verður að þingsályktunartillaga Sivjar og félaga hljóti jákvæða meðferð þingsins þannig að hægt verði að breyta lagasetningunni sem allra fyrst. Með því að ganga út frá að látinn einstaklingur kjósi að láta líffæri sitt koma öðrum einstaklingi að gagni ef mögulegt er, er stigið skref í átt til framfara. Slík lagasetning getur ekki aðeins aukið lífsgæði fjölda fólks heldur beinlínis bjargað mannslífum.

Til þess að breytt lagasetning nýtist sem allra best er einnig mikilvægt að efna til umræðna í fjölskyldum um afstöðu til líffæragjafar. Það greiðir verulega fyrir ákvarðanatöku ástvina á sorgarstundu að þeim sé kunnugt um hver afstaða hins látna ástvinar hefur verið.






×