Sætmeti til sölu 18. nóvember 2011 06:00 Mikill fréttaflutningur hefur verið um ofþyngd Íslendinga undanfarið. Talað er um að Íslendingar séu næstfeitasta þjóð Vesturlanda og að aukinni offitu barna sé best lýst sem faraldri. Ýmsar umræður hafa sprottið upp í kjölfar þessa fréttaflutnings og vilja margir meina að orðum sé nokkuð aukið og einnig að heilsufarsvandamál og ofþyngd séu ekki endilega jafn samanspyrt og margir þeir sem tjá sig um ofþyngd vilja vera láta. Ég ætla ekkert að tjá mig um það hér enda væri ég þá á hálum ís, tilheyrandi þeim vaxandi hópi Íslendinga sem er í ofþyngd. Mig langar hins vegar að benda á að ef sú er raunin að ofþyngd og offita stefni hraðbyri í þá átt að vera stærsta heilsufarsvandamál Íslendinga væri eðlilegt að staldra við og velta fyrir sér hvað hægt sé að gera til að stemma stigu við vandanum. Rannsóknir sýna að sykur er fíkniefni á sama hátt og áfengi og tóbak og að þeir sem ánetjast því eiga erfitt með að standast það þegar það býðst. Mannfólk er enda forritað til að sækja í sykur og aðrar hitaeiningaríkar afurðir. Aðgerðir gegn ofneyslu á áfengi og tóbaki hafa meðal annars falið í sér stífar reglur um aðgengi; áfengi má til dæmis ekki kaupa nema á veitingastöðum eða í sérverslunum, tóbak er hvergi sýnilegt í verslunum og innkaup eru háð aldurstakmarki. Alfarið er bannað að auglýsa þessar vörur. Þegar kveikt er á sjónvarpi, einkum þegar fjölskylduefni er á dagskrá, má hins vegar sjá bráðið súkkulaði leka tælandi um allan skjá og þegar gengið er inn í matvöruverslanir fer ekkert á milli mála hvað helst á að selja; sælgæti og gosdrykkjum er stillt upp þannig að ekki fer framhjá neinum. Þá er regla frekar en undantekning að sælgæti sé til sölu við kassann svo góður tími gefist til að láta freistast á meðan beðið er í röð eftir því að borga. Flestir sem þurfa að fara í matarinnkaup með börn meðferðis þekkja umræðurnar sem sprottið geta þar. Það er ljóst að ofþyngd stafar helst af ofneyslu hitaeiningaríkrar fæðu og hreyfingarleysi. Læknar hafa nú fengið umboð til að ávísa á hreyfingu ef þeir telja þörf á og er það vel. En vandinn í sambandi við neysluna situr eftir hjá neytandanum. Og hann heldur áfram að borða nammi og drekka kók á meðan aðgengi að því er eins auðvelt og raun ber vitni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Brynhildur Björnsdóttir Mest lesið Hvernig og hvenær en ekki hvort Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson Skoðun Svifhrifavaldar Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt Skoðun Halldór 13.04.2024 Halldór Baldursson Halldór Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson Skoðun Græðum pening, bætum lífsgæði, drögum úr losun. Vandamál? Björn Teitsson Skoðun Snjallsímar og geðveiki meðal barna og unglinga Atli Harðarson Skoðun Tilfinningalegur athyglisbrestur og heilbrigt tilfinningalíf Jón Þór Ólafsson Skoðun
Mikill fréttaflutningur hefur verið um ofþyngd Íslendinga undanfarið. Talað er um að Íslendingar séu næstfeitasta þjóð Vesturlanda og að aukinni offitu barna sé best lýst sem faraldri. Ýmsar umræður hafa sprottið upp í kjölfar þessa fréttaflutnings og vilja margir meina að orðum sé nokkuð aukið og einnig að heilsufarsvandamál og ofþyngd séu ekki endilega jafn samanspyrt og margir þeir sem tjá sig um ofþyngd vilja vera láta. Ég ætla ekkert að tjá mig um það hér enda væri ég þá á hálum ís, tilheyrandi þeim vaxandi hópi Íslendinga sem er í ofþyngd. Mig langar hins vegar að benda á að ef sú er raunin að ofþyngd og offita stefni hraðbyri í þá átt að vera stærsta heilsufarsvandamál Íslendinga væri eðlilegt að staldra við og velta fyrir sér hvað hægt sé að gera til að stemma stigu við vandanum. Rannsóknir sýna að sykur er fíkniefni á sama hátt og áfengi og tóbak og að þeir sem ánetjast því eiga erfitt með að standast það þegar það býðst. Mannfólk er enda forritað til að sækja í sykur og aðrar hitaeiningaríkar afurðir. Aðgerðir gegn ofneyslu á áfengi og tóbaki hafa meðal annars falið í sér stífar reglur um aðgengi; áfengi má til dæmis ekki kaupa nema á veitingastöðum eða í sérverslunum, tóbak er hvergi sýnilegt í verslunum og innkaup eru háð aldurstakmarki. Alfarið er bannað að auglýsa þessar vörur. Þegar kveikt er á sjónvarpi, einkum þegar fjölskylduefni er á dagskrá, má hins vegar sjá bráðið súkkulaði leka tælandi um allan skjá og þegar gengið er inn í matvöruverslanir fer ekkert á milli mála hvað helst á að selja; sælgæti og gosdrykkjum er stillt upp þannig að ekki fer framhjá neinum. Þá er regla frekar en undantekning að sælgæti sé til sölu við kassann svo góður tími gefist til að láta freistast á meðan beðið er í röð eftir því að borga. Flestir sem þurfa að fara í matarinnkaup með börn meðferðis þekkja umræðurnar sem sprottið geta þar. Það er ljóst að ofþyngd stafar helst af ofneyslu hitaeiningaríkrar fæðu og hreyfingarleysi. Læknar hafa nú fengið umboð til að ávísa á hreyfingu ef þeir telja þörf á og er það vel. En vandinn í sambandi við neysluna situr eftir hjá neytandanum. Og hann heldur áfram að borða nammi og drekka kók á meðan aðgengi að því er eins auðvelt og raun ber vitni.