Það þarf heilt þorp Brynhildur Björnsdóttir skrifar 12. ágúst 2011 06:00 Samfélag gengur út á sameiginlega ábyrgð og ekki síst sameiginlegt siðferði. Sumir vilja meina að siðferðið sé grundvöllur samfélagsins, að án samkomulags um hvað sé rétt og hvað sé rangt sé ekkert samfélag. Það er eitthvað mikið að þegar þegnar lands ráðast á mannvirki og annað fólk i samfélaginu sínu, ræna og rupla og kveikja í að því er virðist að gamni sínu. Og verst af öllu er þegar hinir brotlegu eru ungt fólk, unglingar og börn. Í grein sem birtist í The Guardian í vikunni veltir uppeldisfrömuðurinn Rachel Tonkin fyrir sér ástæðum þess að ungt fólk í Bretlandi sér ekki ástæðu til að virða reglur samfélagsins sem það býr í. Hennar niðurstaða er að samfélagið hafi brugðist. Stuðningur við fátæka og/eða kornunga foreldra sé lítill sem enginn, aðstaða fyrir fátæka krakka og unglinga til að koma sér upp og sinna hugðarefnum vægast sagt ófullnægjandi, og hvatning, virðing og viðurkenning af skornum skammti. Ekki sé hægt að demba allri ábyrgðinni á foreldrana, sem margir hverjir hafi enga stjórn á eigin lífi og hafi sjálfir ekki fengið uppeldi svo heitið geti. Hún lýkur máli sínu með því að minna David Cameron, forsætisráðherra Bretlands, á að allt tal um refsingar sé einskis virði ef ekki sé frá fyrstu tíð unnið að því hörðum höndum að gefa börnum og unglingum jákvæðar ástæður til að virða reglurnar frekar en að brjóta þær. Hér á Íslandi er ástandið sem betur fer betra, þökk sé hinu umdeilda skandinavíska velferðarkerfi. Þó er viðkvæðið sums staðar að ekki sé hægt að halda samkomu án þess að greiða ofbeldisgjald. Að svo og svo margar nauðganir, barsmíðar og eignaspjöll séu óhjákvæmilegur fylgifiskur þess að fólk komi saman og skemmti sér. Það er ekki rétt. Ofbeldi sprettur ekki af sjálfu sér. Mun meiri líkur eru á að einstaklingur leyfi sér slíka hegðun ef viðmiðin í samfélaginu eru ekki skýr, skilaboðin tvöföld. Með öðrum orðum: það þarf að segja börnum og unglingum skýrt og greinilega og oft að það sé bannað að stela, meiða og nauðga, og gera þeim alveg ljóst að slík hegðun sé refsiverð og röng. Ekki í lagi undir ákveðnum kringumstæðum, ekki í lagi af því að einhver bauð upp á að brotið væri á honum: bara einfaldlega röng. Það þarf heilt þorp, heilt samfélag til að ala upp börn og kenna muninn á réttu og röngu. Siðferði verður ekki til af sjálfu sér. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Brynhildur Björnsdóttir Mest lesið Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson Skoðun
Samfélag gengur út á sameiginlega ábyrgð og ekki síst sameiginlegt siðferði. Sumir vilja meina að siðferðið sé grundvöllur samfélagsins, að án samkomulags um hvað sé rétt og hvað sé rangt sé ekkert samfélag. Það er eitthvað mikið að þegar þegnar lands ráðast á mannvirki og annað fólk i samfélaginu sínu, ræna og rupla og kveikja í að því er virðist að gamni sínu. Og verst af öllu er þegar hinir brotlegu eru ungt fólk, unglingar og börn. Í grein sem birtist í The Guardian í vikunni veltir uppeldisfrömuðurinn Rachel Tonkin fyrir sér ástæðum þess að ungt fólk í Bretlandi sér ekki ástæðu til að virða reglur samfélagsins sem það býr í. Hennar niðurstaða er að samfélagið hafi brugðist. Stuðningur við fátæka og/eða kornunga foreldra sé lítill sem enginn, aðstaða fyrir fátæka krakka og unglinga til að koma sér upp og sinna hugðarefnum vægast sagt ófullnægjandi, og hvatning, virðing og viðurkenning af skornum skammti. Ekki sé hægt að demba allri ábyrgðinni á foreldrana, sem margir hverjir hafi enga stjórn á eigin lífi og hafi sjálfir ekki fengið uppeldi svo heitið geti. Hún lýkur máli sínu með því að minna David Cameron, forsætisráðherra Bretlands, á að allt tal um refsingar sé einskis virði ef ekki sé frá fyrstu tíð unnið að því hörðum höndum að gefa börnum og unglingum jákvæðar ástæður til að virða reglurnar frekar en að brjóta þær. Hér á Íslandi er ástandið sem betur fer betra, þökk sé hinu umdeilda skandinavíska velferðarkerfi. Þó er viðkvæðið sums staðar að ekki sé hægt að halda samkomu án þess að greiða ofbeldisgjald. Að svo og svo margar nauðganir, barsmíðar og eignaspjöll séu óhjákvæmilegur fylgifiskur þess að fólk komi saman og skemmti sér. Það er ekki rétt. Ofbeldi sprettur ekki af sjálfu sér. Mun meiri líkur eru á að einstaklingur leyfi sér slíka hegðun ef viðmiðin í samfélaginu eru ekki skýr, skilaboðin tvöföld. Með öðrum orðum: það þarf að segja börnum og unglingum skýrt og greinilega og oft að það sé bannað að stela, meiða og nauðga, og gera þeim alveg ljóst að slík hegðun sé refsiverð og röng. Ekki í lagi undir ákveðnum kringumstæðum, ekki í lagi af því að einhver bauð upp á að brotið væri á honum: bara einfaldlega röng. Það þarf heilt þorp, heilt samfélag til að ala upp börn og kenna muninn á réttu og röngu. Siðferði verður ekki til af sjálfu sér.
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun