Gagnrýni

Eftir að múrarnir falla

Friðrika Benónýsdóttir skrifar
Brotin egg eftir Jim Powell.
Brotin egg eftir Jim Powell.
Bækur

Brotin egg eftir Jim Powell. Þýðing: Arnar Matthíasson og Guðrún Vilmundardóttir. Bjartur.

Feliks Zhukovski er ekki kommúnisti. Hann er vinstri maður sem hefur lifibrauð sitt af því að semja ferðabækur um Austur-Evrópu kommúnismans. Hann er Pólverji sem býr í París og hefur aldrei upplifað á eigin skinni að lifa í kommúnistaríki, en er engu að síður sannfærður um að það sé harla gott. Hann er einfari sem situr uppi með biturð yfir því að móðir hans hafi sent hann til Sviss í upphafi síðari heimsstyrjaldar, þá níu ára gamlan, og bróðir hans yfirgefið hann til að berjast með frönsku andspyrnuhreyfingunni. Þegar Berlínarmúrinn fellur og kommúnisminn missir tökin á Austur-Evrópu neyðist hann til að horfast í augu við söguna, bæði sína eigin sögu og sögu Austur-Evrópu.

Jim Powell er Breti og Brotin egg hans fyrsta bók. Hún ber þess ýmis merki að hafa verið lengi í vinnslu og að höfundinum liggi mikið á hjarta. Mikið er lagt upp úr því að leggja að jöfnu kommúnisma og nasisma, en fyrst og fremst birtir þó sagan ógnarstjórn mannsins yfir eigin huga.

Feliks er ekki sympatísk persóna, forstokkaður og fastur í eigin klisjum, en um leið óskaplega mannlegur og auðþekkjanlegur. Sögusviðið spannar bæði Austur-Evrópu á tímum seinni heimsstyrjaldar og kalda stríðsins, Bandaríki nútímans og Evrópu eftir fall múrsins og persónugalleríið er litríkt og skemmtilegt. Höfundurinn leggur sig í líma við að koma innri baráttu persónanna til skila ekki síður en ytri átökum og þrátt fyrir vissan fordæmingartón er sagan full af mannlegri hlýju og léttleika.

Endirinn er í dálítið ódýrum Hollywood-stíl, en lesandinn fyrirgefur það þar sem persónurnar hafa, þrátt fyrir margvíslegan breyskleika, öðlast líf í huga hans og honum finnst þær eiga skilið „happy ending" þótt ódýr sé.

Brotin egg er ekkert meistaraverk sem skiptir sköpum í bókmenntasögunni en engu að síður vel unnin saga um óhugnanlegan blett á evrópskri sögu 20. aldarinnar og þau áhrif sem sá blettur hefur haft á nútímann. Powell er enginn stílsnillingur en bætir það upp með brennandi áhuga á viðfangsefninu, húmor og hlýju.

Þýðingin er ein af þessum „hvorki né" þýðingum, það bólar sem betur fer ekki á ísl/ensku þýðingareinkennunum en tilþrifum í máli og stíl er ekki heldur fyrir að fara. Á stöku stað hafa málvillur sloppið í gegn, en í það heila tekið rennur textinn ágætlega og málfarið er tiltölulega eðlileg íslenska sem því miður heyrir nánast til undantekninga í þýðingum.

Niðurstaða: Áhrifarík saga um ógnartíma, full af mannlegri hlýju og léttleika.






Fleiri fréttir

Sjá meira


×