Guðmundur Andri: Fjárflokkakerfið

Nú verður hópur stjórnmálamanna uppvís að því að hafa þegið stórfé af stórfyrirtækjum. Skulu þá þær konur sem í hópnum eru víkja.

Þannig hljóðar ein af þessum óskráðu lagagreinum sem íslensk stjórnmál lúta en enginn nefnir upphátt. Kallarnir með heykvíslarnar og kyndlana sem voru með margra daga umsátur um heimili Steinunnar Valdísar og Þorgerðar Katrínar virtust telja að þeir hefðu náð þeirri siðvæðingu sem þeir stefndu að þegar búið var að hrekja þessar konur úr sínum stöðum. Og gátu sest við tölvurnar til þess að blogga um hversu vond manneskja Sóley Tómasdóttir væri, svo að sú þriðja sé nefnd sem hefur mátt sæta opinberum grýtingum að undanförnu fyrir skoðanir sínar og afskipti af þjóðmálum.

Andi tímans Það að tilteknir karlar séu sekir um sömu yfirsjónir fríar þær Þorgerði Katrínu og Steinunni Valdísi að vísu ekki sök í sjálfu sér. En báðar eiga sér málsbætur. Þorgerður Katrín sýpur seyðið af hinni fáránlegu lánastarfsemi - eða hvað þetta markaðsmöndl nú var - sem tíðkaðist í Kaupþingi og eiginmaður hennar tók þátt í, auk þess sem hún var í hópi þeirra íslensku ráðamanna sem stóðu ráðalausir (og hæstánægðir) hjá þegar fjármálafurstar tóku yfir stjórn landsins upp úr einkavæðingu bankanna með þeim afleiðingum að efnahagskerfið hrundi. Steinunn Valdís fékk ómælda fjármuni hjá bönkum og öðru auðvaldi. Þar má hafa tvennt í huga: Í fyrsta lagi varstu á þessum árum púkó ef þú varst ekki í samkrulli við peningamenn - sérstaklega ef þú varst í Samfylkingunni og þurftir að afsanna að þú værir kommúnisti og þar með andvíg „atvinnulífinu" - þetta var andi tímans. Og hitt: Steinunn Valdís var fulltrúi kvenna í slag um borgarstjórastól við karla sem kann að hafa glapið henni sýn í kappinu að ná sem bestum árangri.

Hugsanlegar málsbætur eiga að efla manni skilning á hlutskipti og gerðum samborgaranna en ekki að vera allsherjar syndaaflausn eins og tíðkast hefur lengi í íslenskri umræðu með orðunum: „sá yðar sem syndlaus er ..."

Andi tímans. Þetta var svona þá. Þetta tíðkaðist. Allir gerðu þetta. Þetta virðist ætla að verða vörn Guðlaugs Þórs sem þáði helmingi meiri peninga en Steinunn Valdís, enda var honum ætlað sögulegt hlutverk: að fella Björn Bjarnason sem Baugsmönnum, helstu styrktaraðilunum, var í frægri nöp við.

Það má til sanns vegar færa að mörk hins siðlega í samskiptum pólitíkusa og stjórnmálamanna voru sérlega óljós á þessum árum, og sérstaklega hefur verið erfitt að átta sig á þeim fyrir ungan sjálfstæðismann, því það hafði tíðkast um árabil að flokkurinn rukkaði „atvinnulífið" fyrir hverjar kosningar um aðgang að hvers kyns sérleyfaháðum gæðum á borð við vinnu fyrir ameríska herinn, fiskinn í sjónum, flug, siglingar, innflutning, lóðir og byggingastarfsemi.

Þetta samkrull stjórnmálamanna sem stjórna aðgangi að gæðum og kaupsýslumanna sem geta borið fé á stjórnmálamenn er gamalt og rótgróið - ósýnileg spilling sem hér hefur verið undir radar alþjóðlegra mælinga á spillingu.



Alræði verktakanna Það gildir einu hvaða stjórnmálamaður það er og úr hvaða flokki: Stjórnmálamenn eiga ekki að fá framlög frá "atvinnulífinu". Þetta betl er fyrir neðan allar hellur. Þeir eiga ekki að vera eins og götumúsíkant sem gengur með húfu sína milli vegfarenda til að fá launin sín. Þetta blasir við: Fái ég greitt frá einhverjum þá er það vegna þess að ég hef innt af hendi eitthvert verk. Hafi ég ekki gert það er ég skuldbundinn viðkomandi.

Eitthvert ógurlegasta böl okkar Íslendinga á undanförnum áratugum er greiður aðgangur athafnaleirskálda að stjórnmálamönnum, sem láta almannahagsmuni víkja eða telja sér trú um að almannhagsmunir séu framkvæmdir, bara einhverjar framkvæmdir.

Ekki þarf annað en að horfa á uppbygginguna í byggingariðnaðinum á höfuðborgarsvæðinu til að átta sig á þessu þar sem verktakar tóku greinilega yfir stjórn allra skipulagsmála. Of lengi hefur okkur verið stjórnað af iðnaðarmönnum og steypuköllum. Skuggahverfið í Reykjavík, Norðurbakkinn í Hafnarfirði, nýju hverfin í Kópavogi, eyðilegging Gálgahraunsins á Álftanesi - öll þessi hýbýli vindanna eru vitnis-burður um alræði verktakanna sem borið höfðu fé á stjórnmálamenn.

Sveitastjórnarkosningarnar voru ekki bara reiðarslag fyrir fjórflokkinn: þær voru líka áfellisdómur yfir fjárflokknum sem vonandi er dauður og lifnar aldrei aftur.