Úrbótavilji í verki Steinunn Stefánsdóttir skrifar 14. desember 2007 06:00 Skólakerfið hefur verið talsvert rætt undanfarnar vikur. Full ástæða er til að fagna því að umræða um þennan mikilvæga málaflokk eigi sér stað. Tilefni umræðunnar er annars vegar niðurstöður alþjóðlegu samanburðarkönnunarinnar sem kennd er við Pisa og birt var á dögunum og hins vegar frumvörp til laga um leikskóla, grunnskóla og framhaldsskóla sem menntamálaráðherra lagði fram í þinginu um svipað leyti og niðurstöður samanburðarkönnunarinnar voru kynntar. Menntakerfið er grundvöllur framtíðar þjóðarinnar, grundvöllur velferðar og þróunar. Því sætir í raun nokkurri furðu hversu sjaldan er rætt um skóla- og menntamál, til dæmis á hinu háa Alþingi. Umræða um niðurstöður alþjóðlegra samanburðarrannsókna hafa oft á sér nokkuð upphlaupskennt yfirbragð. Viðhöfð eru stór orð og íslenskir skólar gagnrýndir harðlega, líka þegar betur gengur en raunin varð nú. Vissulega er full ástæða til að gefa því gaum að íslensk ungmenni lesi sér til síðri skilnings en þau hafa áður gert og sýni minni færni í stærðfræði. Íslenskt skólafólk hlýtur að leitast við að greina ástæður þessa og vinna að úrbótum. Varast verður þó að draga of víðtækar ályktanir af könnun sem þessari og ekki síst að kveða upp áfellisdóma. Könnun eins og Pisa-könnunin mælir ekki nema brot af því starfi sem fram fer í þeim skólum sem hún nær til þannig að forðast verður alhæfingar. Bent hefur verið á að óvíða sé jafnmiklu fjármagni varið í menntakerfið og hér á Íslandi. Minna hefur farið fyrir greiningu á því í hvað þessu fé er varið. Í þessu sambandi verður að benda á óhjákvæmilega mikinn byggingarkostnað sem hlotist hefur af einsetningu skóla, sem átti sér stað á Íslandi áratugum síðar en í öllum þeim löndum sem við berum okkur saman við. Auk þess fjölgar okkur hér hraðar en annars staðar og byggðin þéttist á suðvesturhorninu á sama tíma og fólki fækkar víða annars staðar á landinu. Þetta hefur kostað mikla uppbyggingu á húsakosti á sama tíma og skólum er lokað á landsbyggðinni og byggingar sem áður hýstu börn í námi standa auðar eða eru nýttar til annarra hluta. Auk þess má benda á að rekstrarkostnaður er til muna hærri í fámennum skólum í dreifðari byggðum landsins en í fjölmennari skólum. Laun kennara á Íslandi eru hins vegar lægri hér á landi en í nær öllum þeim löndum sem við miðum okkur við. Kennarastéttin er auk þess löskuð af því að hafa í áraraðir stöðugt dregist aftur úr í launum. Þetta hlýtur að hafa bein áhrif á nám barnanna í skólunum. Yfirvöld skólamála hafa boðað lengingu kennaranáms og breytingar á launakjörum kennara. Binda verður vonir við að kennarastéttin fái nú raunverulegar kjarabætur. Að öðrum kosti er full ástæða til að vera uggandi um framtíð íslenska skólakerfisins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Steinunn Stefánsdóttir Mest lesið Halldór 23.11.2024 Halldór Teppuleggjum ekki íslenska náttúru með vindorku Halla Hrund Logadóttir Skoðun Sögufölsun í heimildarþætti RÚV — Svör óskast Jóna Benediktsdóttir,Hjörtur Hjartarson,Katrín Oddsdóttir,Kjartan Jónsson,Kristín Erna Arnardóttir,Sigríður Ólafsdóttir,Þórir Baldursson Skoðun Kosningaloforðið sem gleymdist? Þorsteinn Siglaugsson Skoðun Óframseljanlegt DAGA-kerfi Kári Jónsson Skoðun Eru aðventan og jólin kvíða- eða tilhlökkunarefni? Guðlaug Helga Ásgeirsdóttir Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson Skoðun Kjósum á næsta kjörtímabili Jón Steindór Valdimarsson Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun Miskunnsami nýmarxistinn Kári Allansson Skoðun
Skólakerfið hefur verið talsvert rætt undanfarnar vikur. Full ástæða er til að fagna því að umræða um þennan mikilvæga málaflokk eigi sér stað. Tilefni umræðunnar er annars vegar niðurstöður alþjóðlegu samanburðarkönnunarinnar sem kennd er við Pisa og birt var á dögunum og hins vegar frumvörp til laga um leikskóla, grunnskóla og framhaldsskóla sem menntamálaráðherra lagði fram í þinginu um svipað leyti og niðurstöður samanburðarkönnunarinnar voru kynntar. Menntakerfið er grundvöllur framtíðar þjóðarinnar, grundvöllur velferðar og þróunar. Því sætir í raun nokkurri furðu hversu sjaldan er rætt um skóla- og menntamál, til dæmis á hinu háa Alþingi. Umræða um niðurstöður alþjóðlegra samanburðarrannsókna hafa oft á sér nokkuð upphlaupskennt yfirbragð. Viðhöfð eru stór orð og íslenskir skólar gagnrýndir harðlega, líka þegar betur gengur en raunin varð nú. Vissulega er full ástæða til að gefa því gaum að íslensk ungmenni lesi sér til síðri skilnings en þau hafa áður gert og sýni minni færni í stærðfræði. Íslenskt skólafólk hlýtur að leitast við að greina ástæður þessa og vinna að úrbótum. Varast verður þó að draga of víðtækar ályktanir af könnun sem þessari og ekki síst að kveða upp áfellisdóma. Könnun eins og Pisa-könnunin mælir ekki nema brot af því starfi sem fram fer í þeim skólum sem hún nær til þannig að forðast verður alhæfingar. Bent hefur verið á að óvíða sé jafnmiklu fjármagni varið í menntakerfið og hér á Íslandi. Minna hefur farið fyrir greiningu á því í hvað þessu fé er varið. Í þessu sambandi verður að benda á óhjákvæmilega mikinn byggingarkostnað sem hlotist hefur af einsetningu skóla, sem átti sér stað á Íslandi áratugum síðar en í öllum þeim löndum sem við berum okkur saman við. Auk þess fjölgar okkur hér hraðar en annars staðar og byggðin þéttist á suðvesturhorninu á sama tíma og fólki fækkar víða annars staðar á landinu. Þetta hefur kostað mikla uppbyggingu á húsakosti á sama tíma og skólum er lokað á landsbyggðinni og byggingar sem áður hýstu börn í námi standa auðar eða eru nýttar til annarra hluta. Auk þess má benda á að rekstrarkostnaður er til muna hærri í fámennum skólum í dreifðari byggðum landsins en í fjölmennari skólum. Laun kennara á Íslandi eru hins vegar lægri hér á landi en í nær öllum þeim löndum sem við miðum okkur við. Kennarastéttin er auk þess löskuð af því að hafa í áraraðir stöðugt dregist aftur úr í launum. Þetta hlýtur að hafa bein áhrif á nám barnanna í skólunum. Yfirvöld skólamála hafa boðað lengingu kennaranáms og breytingar á launakjörum kennara. Binda verður vonir við að kennarastéttin fái nú raunverulegar kjarabætur. Að öðrum kosti er full ástæða til að vera uggandi um framtíð íslenska skólakerfisins.
Sögufölsun í heimildarþætti RÚV — Svör óskast Jóna Benediktsdóttir,Hjörtur Hjartarson,Katrín Oddsdóttir,Kjartan Jónsson,Kristín Erna Arnardóttir,Sigríður Ólafsdóttir,Þórir Baldursson Skoðun
Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun
Sögufölsun í heimildarþætti RÚV — Svör óskast Jóna Benediktsdóttir,Hjörtur Hjartarson,Katrín Oddsdóttir,Kjartan Jónsson,Kristín Erna Arnardóttir,Sigríður Ólafsdóttir,Þórir Baldursson Skoðun
Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun