Endurrómur upphafsins - Tvær stjörnur 28. desember 2006 14:30 Ekki jólabókin í ár en hefði verið fín í skóinn. Metnaðarfull ljóðabók en mjög óþroskaður skáldskapur. Skáldið leitar hinstu raka og þráspyr sjálft sig um eðli veruleikans. Leitin hefst við sjálfa sköpun heimsins en færist smám saman nær einstaklingnum, samfélaginu og skáldinu sjálfu sem í nánast stjórnlausum orðaflaumi gegnum blekkingar guðóminn vonir drauma óskir þrár og ást (sem er þó skömminni skást) einblínir að lokum á veröld sem tortímist „brotnar á kistuloki allífsins" (65) og eftir stendur að eilífu þögnin ein - jafnvel orðið sem í upphafi kveikti allt er duglaust og dautt. Það er auðvitað stærilæti gagnvart ljóðinu og lesandanum að ætlast til þess að slík glíma við sköpunarmáttinn og alvizkuna eigi eitthvað upp á dekk áður en maður á kost á því að míga almennilega í saltan. En oflæti er leynivopn ungskálda og lesandans að dæma hvort höfundur á erindi sem erfiði, varpi nýju ljósi. Ekki vantar viljann, svo er víst, og sköpunarþörfin er næstum yfirgengileg. Til að bæta sér upp skort á lífsreynslu eru skáldi þrjár leiðir einkum færar: (a) rata sjálft í raunir og vanda án tafar, (b) gera sér mat úr ógæfu nágrannans, eða (c) grafa hana upp úr góðum bókum. Í fyrsta hluta bókarinnar velur skáldið þriðja kostinn og verður fyrsta Mósebók fyrir valinu fram að sköpun mannsins - þó með þeirri breytingu að upphafi Jóhannesarguðspjalls er óbeint skipt inná í stað upphafsorða sköpunarsögunnar. Þar sem Jóhannes á með orði sínu við frelsarann en ekki frækorn ljóðsins veldur þetta strax nokkrum glundroða og endurómar hann í ofhlöðnu og stundum nokkuð mótsagnakenndu myndmáli. Undir lok fyrsta hluta bókarinnar birtist mannvera og ljóðið fær mælanda sem kveikir lesandanum vonir um mikil átök í komandi skáldfíflahlut (öðrum hluta). Má deila um hvort það gangi eftir. Mælandinn er þar „ég/við" í aðalhlutverki og í aukahlutverki er „þú" sem bregður sér þó í allra kvikinda líki. Hér og bókina á enda velur skáldið leið (a) hér að ofan en velur sér þó eigin ratvillur ekki síst í (c). Og talar mikið undir rós, flækir sjálft sig og lesandann í blóðugum þyrnaskógi þar sem vonir og draumar rætast og svíkja á víxl. Skáldið beinlínis öskrar á tröllvaxin yrkisefni sín og býður náttúrunni og draumi sínum einvígi sem það veit að það er dæmt til að tapa, bæði í orði og verki, en orgar þó af öllum kröftum frammí síðasta dropa. Hér ægir saman allskyns misvísandi myndum, myrkum táknum, ómarkvissum vísunum, offlæði hugmynda og ofskýringar í bland. Allt kaffærist hvað í öðru. Skáldið er á kosmísku trippi og flengríður yfir tilvistina með ógurlegum vængjaslætti þar sem orði og æði rignir nykruðu og öfugsnúnu uppímóti og hinsegin út um allar trissur á landi láði og í lofti uns lesandinn brennur upp í „hryllilegri þögninni" með ógnháum hvelli. Lífsreynsla út af fyrir sig. Ég dáist að áræðni skáldsins og einlægni, þetta er grafalvarleg bók. Sigurður Hróarsson Mest lesið Skilnaður handan við hornið hjá Kanye og Biöncu Lífið „Fólk í kringum þessa einstaklinga er á nálum“ Lífið Tíu ár af ást: „Sennilega ekki auðvelt með mér“ Lífið Eins og þruma úr heiðskíru lofti Lífið Hafi enn verið hreinn sveinn Lífið Ragnhildur og Hanna Katrín kveðja Búseta Lífið Stjörnulífið: Skvísustælar við bakkann og áminning um óöryggi Lífið Stofnar eigin útgáfu og byrjar í ruslinu Lífið Kemur frá Sýrlandi og syngur á íslensku Tónlist Harry og Meghan séu ekki að skilja Lífið Fleiri fréttir Henti listaverkinu í ruslið Kúltúrkettir landsins létu sig ekki vanta í Portið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Bríet lét sig ekki vanta á sýningaropnun Ynju Blævar Út um allar koppagrundir Alþingis: „Froðan flæðir endalaust, það er bara froða froða“ Skálda opnar: „Kannski ekki margir nógu vitlausir til að framkvæma þessa hugmynd“ Össur Geirsson er heiðurslistamaður Kópavogs 2024 Margmenni í sköpunargleði og stuði á safninu Ólafur Elíasson tekur yfir Piccadilly Circus og Times Square Opna fyrstu umboðsstofuna í eigu leikara Baráttan innra með manni eins og ljós og skuggar Bein útsending: Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Bong Joon Ho verður stafrænn heiðursgestur á RIFF Ævar Þór Benediktsson hlýtur verðlaun Guðrúnar Helgadóttur Ráðinn markaðs- og kynningarstjóri Tónlistarmiðstöðvar Verk Arnhildar og félaga valið framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum í arkitektúr Lyfjameðferð við meðvirkni: „Æ, ég væri bara til í að taka eina töflu“ „Mann- og listfjandsamleg þvæla“ Sjá meira
Metnaðarfull ljóðabók en mjög óþroskaður skáldskapur. Skáldið leitar hinstu raka og þráspyr sjálft sig um eðli veruleikans. Leitin hefst við sjálfa sköpun heimsins en færist smám saman nær einstaklingnum, samfélaginu og skáldinu sjálfu sem í nánast stjórnlausum orðaflaumi gegnum blekkingar guðóminn vonir drauma óskir þrár og ást (sem er þó skömminni skást) einblínir að lokum á veröld sem tortímist „brotnar á kistuloki allífsins" (65) og eftir stendur að eilífu þögnin ein - jafnvel orðið sem í upphafi kveikti allt er duglaust og dautt. Það er auðvitað stærilæti gagnvart ljóðinu og lesandanum að ætlast til þess að slík glíma við sköpunarmáttinn og alvizkuna eigi eitthvað upp á dekk áður en maður á kost á því að míga almennilega í saltan. En oflæti er leynivopn ungskálda og lesandans að dæma hvort höfundur á erindi sem erfiði, varpi nýju ljósi. Ekki vantar viljann, svo er víst, og sköpunarþörfin er næstum yfirgengileg. Til að bæta sér upp skort á lífsreynslu eru skáldi þrjár leiðir einkum færar: (a) rata sjálft í raunir og vanda án tafar, (b) gera sér mat úr ógæfu nágrannans, eða (c) grafa hana upp úr góðum bókum. Í fyrsta hluta bókarinnar velur skáldið þriðja kostinn og verður fyrsta Mósebók fyrir valinu fram að sköpun mannsins - þó með þeirri breytingu að upphafi Jóhannesarguðspjalls er óbeint skipt inná í stað upphafsorða sköpunarsögunnar. Þar sem Jóhannes á með orði sínu við frelsarann en ekki frækorn ljóðsins veldur þetta strax nokkrum glundroða og endurómar hann í ofhlöðnu og stundum nokkuð mótsagnakenndu myndmáli. Undir lok fyrsta hluta bókarinnar birtist mannvera og ljóðið fær mælanda sem kveikir lesandanum vonir um mikil átök í komandi skáldfíflahlut (öðrum hluta). Má deila um hvort það gangi eftir. Mælandinn er þar „ég/við" í aðalhlutverki og í aukahlutverki er „þú" sem bregður sér þó í allra kvikinda líki. Hér og bókina á enda velur skáldið leið (a) hér að ofan en velur sér þó eigin ratvillur ekki síst í (c). Og talar mikið undir rós, flækir sjálft sig og lesandann í blóðugum þyrnaskógi þar sem vonir og draumar rætast og svíkja á víxl. Skáldið beinlínis öskrar á tröllvaxin yrkisefni sín og býður náttúrunni og draumi sínum einvígi sem það veit að það er dæmt til að tapa, bæði í orði og verki, en orgar þó af öllum kröftum frammí síðasta dropa. Hér ægir saman allskyns misvísandi myndum, myrkum táknum, ómarkvissum vísunum, offlæði hugmynda og ofskýringar í bland. Allt kaffærist hvað í öðru. Skáldið er á kosmísku trippi og flengríður yfir tilvistina með ógurlegum vængjaslætti þar sem orði og æði rignir nykruðu og öfugsnúnu uppímóti og hinsegin út um allar trissur á landi láði og í lofti uns lesandinn brennur upp í „hryllilegri þögninni" með ógnháum hvelli. Lífsreynsla út af fyrir sig. Ég dáist að áræðni skáldsins og einlægni, þetta er grafalvarleg bók. Sigurður Hróarsson
Mest lesið Skilnaður handan við hornið hjá Kanye og Biöncu Lífið „Fólk í kringum þessa einstaklinga er á nálum“ Lífið Tíu ár af ást: „Sennilega ekki auðvelt með mér“ Lífið Eins og þruma úr heiðskíru lofti Lífið Hafi enn verið hreinn sveinn Lífið Ragnhildur og Hanna Katrín kveðja Búseta Lífið Stjörnulífið: Skvísustælar við bakkann og áminning um óöryggi Lífið Stofnar eigin útgáfu og byrjar í ruslinu Lífið Kemur frá Sýrlandi og syngur á íslensku Tónlist Harry og Meghan séu ekki að skilja Lífið Fleiri fréttir Henti listaverkinu í ruslið Kúltúrkettir landsins létu sig ekki vanta í Portið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Bríet lét sig ekki vanta á sýningaropnun Ynju Blævar Út um allar koppagrundir Alþingis: „Froðan flæðir endalaust, það er bara froða froða“ Skálda opnar: „Kannski ekki margir nógu vitlausir til að framkvæma þessa hugmynd“ Össur Geirsson er heiðurslistamaður Kópavogs 2024 Margmenni í sköpunargleði og stuði á safninu Ólafur Elíasson tekur yfir Piccadilly Circus og Times Square Opna fyrstu umboðsstofuna í eigu leikara Baráttan innra með manni eins og ljós og skuggar Bein útsending: Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Bong Joon Ho verður stafrænn heiðursgestur á RIFF Ævar Þór Benediktsson hlýtur verðlaun Guðrúnar Helgadóttur Ráðinn markaðs- og kynningarstjóri Tónlistarmiðstöðvar Verk Arnhildar og félaga valið framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum í arkitektúr Lyfjameðferð við meðvirkni: „Æ, ég væri bara til í að taka eina töflu“ „Mann- og listfjandsamleg þvæla“ Sjá meira