Hófsöm en afgerandi sveifla 19. september 2006 00:01 Mála sannast er að sveiflan í sænsku kosningunum var hófsöm breyting en afgerandi. Það var augljóslega vilji til breytinga, að því gefnu að hornsteinar velferðarkerfisins fengju samt sem áður að standa. Borgaraflokkunum tókst að svara þessum sjónarmiðum. Tilfærsla Hófsama flokksins frá hægri nær miðjunni sýnist hafa verið forsenda fyrir því að flokknum tókst að ávinna sér aukinn trúnað kjósenda. Formlegt bandalag borgaraflokkanna með sameiginlegri kosningastefnu sýnist aukheldur hafa verið lykillinn að inngöngu þeirra í stjórnarskrifstofurnar. Andspænis áratuga sósíaldemókratískri kjölfestu urðu borgaraflokkarnir að sýna með skýrum hætti fram á samstöðu í málflutningi. Það tókst. Að þessum forsendum uppfylltum voru sænskir kjósendur fúsir til að gefa sósíaldemókrötunum frí eftir áratuga lítt slitna stjórnarsetu. Með öðrum orðum var það efnisleg breyting á stöðu borgaraflokkanna sem opnaði möguleika þeirra á að nota gömlu kenninguna um að Svíþjóð væri orðin einsflokksríki og breytingar breytinganna vegna væru því nauðsynlegar. Sá boðskapur hefur aldrei dugað einn og sér. Hvað sem öðru líður felur þessi hófsama sænska sveifla í sér veruleg pólitísk tíðindi. Gróska hefur verið í sænsku efnahagslífi. Stjórnarandstaðan flaggaði heldur engum stundarvinsældarmálum. Í þessu viðliti er ákvörðun sænskra kjósenda þeim mun merkilegri. Sænskir kjósendur fengu vaxandi atvinnuleysi ekki til þess að ríma við góðan hagvöxt. Skatta- og atvinnuleysisbótastefna borgaraflokkanna reyndist trúverðugri en skýringar fráfarandi ríkisstjórnar. Spurning er hvort draga megi einhvern lærdóm af þessum sænsku kosningum þegar litið er til komandi kosninga hér. Í því viðfangi er þó ljóst að umhverfið er nægjanlega ólíkt til að gera samanburð erfiðan. Formlegt og málefnalegt bandalag borgaraflokkanna færði sænskum kjósendum þó óneitanlega tvo skýra kosti til þess að velja á milli. Stjórnarandstöðuflokkanir hér hafa ekki viljað ganga jafn langt. Að því leyti verða þeir ekki jafn skýr málefnalegur kostur andspænis ríkisstjórnarflokkunum eins og gerðist í sænsku kosningunum. Ríkisstjórnarflokkarnir hér hafa framkvæmt svipaða pólitík og borgaraflokkarnir í Svíþjóð boða. Hins vegar liggur ekki fyrir hvort Framsóknarflokkurinn telur vænlegra að veðja á samstöðu um þá hluti eða einhvers konar sérstöðu varðandi ókomna tíð. Eins og sakir standa verða því tæpast dregnar upp pólitískar hliðstæðumyndir af sænsku kosningunum og þeim sem hér eru í vændum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðanir Þorsteinn Pálsson Mest lesið „Við andlát manns lýkur skattskyldu hans“ Þórður Gunnarsson Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson Skoðun Aðgangur bannaður Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun Almageddon? Eyþór Kristleifsson Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun
Mála sannast er að sveiflan í sænsku kosningunum var hófsöm breyting en afgerandi. Það var augljóslega vilji til breytinga, að því gefnu að hornsteinar velferðarkerfisins fengju samt sem áður að standa. Borgaraflokkunum tókst að svara þessum sjónarmiðum. Tilfærsla Hófsama flokksins frá hægri nær miðjunni sýnist hafa verið forsenda fyrir því að flokknum tókst að ávinna sér aukinn trúnað kjósenda. Formlegt bandalag borgaraflokkanna með sameiginlegri kosningastefnu sýnist aukheldur hafa verið lykillinn að inngöngu þeirra í stjórnarskrifstofurnar. Andspænis áratuga sósíaldemókratískri kjölfestu urðu borgaraflokkarnir að sýna með skýrum hætti fram á samstöðu í málflutningi. Það tókst. Að þessum forsendum uppfylltum voru sænskir kjósendur fúsir til að gefa sósíaldemókrötunum frí eftir áratuga lítt slitna stjórnarsetu. Með öðrum orðum var það efnisleg breyting á stöðu borgaraflokkanna sem opnaði möguleika þeirra á að nota gömlu kenninguna um að Svíþjóð væri orðin einsflokksríki og breytingar breytinganna vegna væru því nauðsynlegar. Sá boðskapur hefur aldrei dugað einn og sér. Hvað sem öðru líður felur þessi hófsama sænska sveifla í sér veruleg pólitísk tíðindi. Gróska hefur verið í sænsku efnahagslífi. Stjórnarandstaðan flaggaði heldur engum stundarvinsældarmálum. Í þessu viðliti er ákvörðun sænskra kjósenda þeim mun merkilegri. Sænskir kjósendur fengu vaxandi atvinnuleysi ekki til þess að ríma við góðan hagvöxt. Skatta- og atvinnuleysisbótastefna borgaraflokkanna reyndist trúverðugri en skýringar fráfarandi ríkisstjórnar. Spurning er hvort draga megi einhvern lærdóm af þessum sænsku kosningum þegar litið er til komandi kosninga hér. Í því viðfangi er þó ljóst að umhverfið er nægjanlega ólíkt til að gera samanburð erfiðan. Formlegt og málefnalegt bandalag borgaraflokkanna færði sænskum kjósendum þó óneitanlega tvo skýra kosti til þess að velja á milli. Stjórnarandstöðuflokkanir hér hafa ekki viljað ganga jafn langt. Að því leyti verða þeir ekki jafn skýr málefnalegur kostur andspænis ríkisstjórnarflokkunum eins og gerðist í sænsku kosningunum. Ríkisstjórnarflokkarnir hér hafa framkvæmt svipaða pólitík og borgaraflokkarnir í Svíþjóð boða. Hins vegar liggur ekki fyrir hvort Framsóknarflokkurinn telur vænlegra að veðja á samstöðu um þá hluti eða einhvers konar sérstöðu varðandi ókomna tíð. Eins og sakir standa verða því tæpast dregnar upp pólitískar hliðstæðumyndir af sænsku kosningunum og þeim sem hér eru í vændum.
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun