Vond landkynning 21. október 2004 00:01 Um miðjan áttunda áratuginn blöskraði Bandaríkjastjórn svo hótanir og kröfugirni íslenskra stjórnvalda að hún íhugaði í alvöru að segja upp varnarsamningi landanna og lét jafnframt með leynd kanna hvort hægt væri að halda uppi vörnum og eftirliti á Norður-Atlantshafi án liðveislu Íslendinga. Var það mat embættismanna í Washington að Íslendingar væru svo ótraustir og kröfuharðir bandamenn að vera kynni að Bandaríkjamenn sættu sig ekki við fórnarkostnaðinn sem því fylgdi að halda þeim góðum. Þessar upplýsingar komu fram í fyrirlestri Guðna Th. Jóhannessonar sagnfræðings á fundi Sagnfræðingafélags Íslands fyrr í vikunni eins og greint var frá hér í blaðinu á þriðjudaginn. Athyglisvert er að það var ekki vinstri stjórn sem að þessu sinni gekk svona fram af Bandaríkjamönnum heldur ríkisstjórn sjálfstæðismanna og framsóknarmanna. Yfirleitt hefur verið talið að sjálfstæðismenn vildu ekki nota varnarstöðina í Keflavík og aðild Íslands að Atlantshafsbandalaginu sem fjárhagslega skiptimynt, svo sem í landhelgisstríðunum, en nýjar rannsóknir sagnfræðinga benda til þess að forystumenn Sjálfstæðisflokksins hafi ekkert síður en leiðtogar vinstri flokkanna hagað sér með slíkum hætti. En stjórnmálamenn eru raunar ekki einir sekir um að rugla saman vörnum landsins og öðrum hagsmunum. Á sjötta áratugnum og á hinum áttunda var krafan um úrsögn úr Atlantshafsbandalaginu og brottför varnarliðsins borin fram á fjöldafundum sem þúsundir manna sóttu. Verkalýðshreyfingin tók undir og beitti samtakamætti sínum í þágu þessa málstaðar. Skoðanakannanir sýndu að þessi viðhorf áttu ríkan hljómgrunn með þjóðinni. Þorri Íslendinga sá ekkert athugavert við þennan hugsunarhátt. Og þetta er ekki bara sagnfræði. Þótt styðja megi það sterkum rökum að æskilegt sé að hafa bandarískt varnarlið á Íslandi fer ekki milli mála að áhyggjur manna, jafnt stjórnvalda sem stéttarsamtaka, um þessar mundir af brottför hermannanna ráðast ekkert síður af fjárhagslegum og atvinnulegum hagsmunum en öryggissjónarmiðum. Menn óttast meira atvinnubrest á Suðurnesjum en að Ísland sé óvarið. Það er umhugsarefni hve orð eins og "græðgi" og "frekja" koma oft fyrir í endurminningum og trúnaðarskjölum erlendra stjórnarerindreka sem dvalið hafa hér á landi eða átt skipti við íslensk stjórnvöld um öryggis- og varnarmál. Sama er að segja um samskipti þessara útlendinga við íslenska kaupsýslumenn og verktaka. Má til dæmis lesa um þetta í nýlegum sagnfræðiritum Vals Ingimundarsonar, sem rannsakað hefur samskipti Íslendinga við aðrar vestrænar þjóðir á árunum eftir stofnun lýðveldis. Þetta er sannarlega ekki góð landkynning. Það er okkur Íslendingum ekki til álitsauka á alþjóðavettvangi að láta þrönga fjárhagslega eiginhagsmuni ráða ferðinni í samskiptum við aðrar þjóðir. Þetta er efni sem allir landsmenn þurfa að ræða og íhuga og ekki láta sagnfræðingum einum eftir að velta fyrir sér. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fastir pennar Guðmundur Magnússon Skoðanir Mest lesið Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed Skoðun
Um miðjan áttunda áratuginn blöskraði Bandaríkjastjórn svo hótanir og kröfugirni íslenskra stjórnvalda að hún íhugaði í alvöru að segja upp varnarsamningi landanna og lét jafnframt með leynd kanna hvort hægt væri að halda uppi vörnum og eftirliti á Norður-Atlantshafi án liðveislu Íslendinga. Var það mat embættismanna í Washington að Íslendingar væru svo ótraustir og kröfuharðir bandamenn að vera kynni að Bandaríkjamenn sættu sig ekki við fórnarkostnaðinn sem því fylgdi að halda þeim góðum. Þessar upplýsingar komu fram í fyrirlestri Guðna Th. Jóhannessonar sagnfræðings á fundi Sagnfræðingafélags Íslands fyrr í vikunni eins og greint var frá hér í blaðinu á þriðjudaginn. Athyglisvert er að það var ekki vinstri stjórn sem að þessu sinni gekk svona fram af Bandaríkjamönnum heldur ríkisstjórn sjálfstæðismanna og framsóknarmanna. Yfirleitt hefur verið talið að sjálfstæðismenn vildu ekki nota varnarstöðina í Keflavík og aðild Íslands að Atlantshafsbandalaginu sem fjárhagslega skiptimynt, svo sem í landhelgisstríðunum, en nýjar rannsóknir sagnfræðinga benda til þess að forystumenn Sjálfstæðisflokksins hafi ekkert síður en leiðtogar vinstri flokkanna hagað sér með slíkum hætti. En stjórnmálamenn eru raunar ekki einir sekir um að rugla saman vörnum landsins og öðrum hagsmunum. Á sjötta áratugnum og á hinum áttunda var krafan um úrsögn úr Atlantshafsbandalaginu og brottför varnarliðsins borin fram á fjöldafundum sem þúsundir manna sóttu. Verkalýðshreyfingin tók undir og beitti samtakamætti sínum í þágu þessa málstaðar. Skoðanakannanir sýndu að þessi viðhorf áttu ríkan hljómgrunn með þjóðinni. Þorri Íslendinga sá ekkert athugavert við þennan hugsunarhátt. Og þetta er ekki bara sagnfræði. Þótt styðja megi það sterkum rökum að æskilegt sé að hafa bandarískt varnarlið á Íslandi fer ekki milli mála að áhyggjur manna, jafnt stjórnvalda sem stéttarsamtaka, um þessar mundir af brottför hermannanna ráðast ekkert síður af fjárhagslegum og atvinnulegum hagsmunum en öryggissjónarmiðum. Menn óttast meira atvinnubrest á Suðurnesjum en að Ísland sé óvarið. Það er umhugsarefni hve orð eins og "græðgi" og "frekja" koma oft fyrir í endurminningum og trúnaðarskjölum erlendra stjórnarerindreka sem dvalið hafa hér á landi eða átt skipti við íslensk stjórnvöld um öryggis- og varnarmál. Sama er að segja um samskipti þessara útlendinga við íslenska kaupsýslumenn og verktaka. Má til dæmis lesa um þetta í nýlegum sagnfræðiritum Vals Ingimundarsonar, sem rannsakað hefur samskipti Íslendinga við aðrar vestrænar þjóðir á árunum eftir stofnun lýðveldis. Þetta er sannarlega ekki góð landkynning. Það er okkur Íslendingum ekki til álitsauka á alþjóðavettvangi að láta þrönga fjárhagslega eiginhagsmuni ráða ferðinni í samskiptum við aðrar þjóðir. Þetta er efni sem allir landsmenn þurfa að ræða og íhuga og ekki láta sagnfræðingum einum eftir að velta fyrir sér.
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun