Líf og dauði íslensks landbúnaðar - 3. hluti Högni Elfar Gylfason skrifar 18. febrúar 2021 11:01 Undanfarið hafa lífleg skrif um íslenskan landbúnað og innflutning landbúnaðarvara birst á hinum ýmsu miðlum. Svo virðist sem rannsóknir og skrif Ernu Bjarnadóttur hagfræðings og verkefnastjóra Mjólkursamsölunnar í fjölmiðla hafi vakið upp draug. Í kjölfarið virðast flestir “sótraftar hafa verið á sjó dregnir” af hálfu talsmanna galopins og óhefts innflutnings landbúnaðarvara.Þannig hefur talsmaður Félags atvinnurekenda (lesist Félags innflytjenda) verið duglegur að skrifa um þessi mál, þrátt fyrir að um flest fari hann með hálfsannleik og/eða fleipur auk þess að skauta óskammfeilið framhjá ýmsum staðreyndum. Gamall draugur úr háskólasamfélaginu sem ber titil hagfræðiprófessors hefur verið endurlífgaður og ræðst af sinni alkunnu “snilld” á íslenska framleiðslu í sveitum landsins veifandi þeim “sannleika” sem hentar málstaðnum og styður við fyrirframgefna niðurstöðu hans. Síðast en ekki síst ber að nefna að svo virðist sem forstjóri hinnar virtu Samkeppnisstofnunar sé loks kominn út úr skápnum með skoðanir sínar og sé genginn í lið með Félagi atvinnurekenda. Allavega er erfitt að skilja yfirlýsingar hans og aðdáunarhróp í garð félagsins á fundi nýverið öðruvísi. Hvernig forstjóranum mun takast að sannfæra ráðherrra málaflokksins, þingmenn og þjóðina um hlutleysi sitt í starfi eftir áðurnefndar yfirlýsingar á eftir að koma í ljós, en upphlaupið hlýtur að vera íhugunarefni fyrir pólitíkina. Ekki verður rætt um stöðu landbúnaðar á Íslandi án þess að ræða stöðu innflutnings og smásöluverslunar í sömu andrá. Reyndar er sú staða einmitt það sem Félag atvinnurekenda vill forðast að ræða í samhengi. Þó geta allir séð í hendi sér að annað hefur áhrif á hitt. Þannig er tómt mál að tala hátíðlega út um annað munnvikið um stuðning við íslenskan landbúnað á meðan innflutningur er stóraukinn og tollar lækkaðir í sífellu og það þrátt fyrir að skortur sé á fólki til að neyta alls þessa innflutnings ofan á innlendu framleiðsluna. Ef stjórnmálamenn vilja að landbúnaður gangi upp hér á landi þarf að gera eins og aðrar þjóðir, það er að takmarka innflutning og tengja hann við raunverulega þörf markaðarins í stað þess að hann miðist við gróðasjónarmið stórverslunarinnar. Svo er einkennilegt til þess að hugsa að á meðan forstjóri Samkeppnisstofnunar talar gegn hagræðingu og samvinnu hjá afurðastöðvum í kjötvinnslu og reyndar öllum landbúnaði, er hér á landi allt að því einokun á sviði innflutnings og smásöluverslunar með matvöru. Ef sú staða er á einhvers ábyrgð, þá er það einmitt Samkeppnisstofnun sem hana ber og títtnefndur forstjóri. Svo er það nú einmitt þannig að græðgi eigenda þessarar einokunarverslunar hérlendis er það sem er að drepa íslenska framleiðslu. Þannig virðist sem forstjóri Samkeppnisstofnunar sé dottinn úr stereó og spili bara í mono. Á síðustu misserum hefur tiltölulega lítill hópur fólks unnið markvisst að því að tala niður íslenskan landbúnað. Það hefur ýmist verið gert í nafni umhverfisverndar eða á þeim grunni að sumum finnist óeðlilegt að borða kjöt og þá um leið að öllum öðrum eigi að finnast það líka. Svo langt hefur verið gengið í áróðrinum gegn innlendri framleiðslu að nú hefur íslenskt verkfræðifyrirtæki smíðað smáforrit sem allir geta stimplað inn í og fengið svar um kolefnislosun viðkomandi matvöru. Þannig virðist því nú haldið fram að hvergi í heiminum sé eins mikil mengun af landbúnaði og hér á landi og að minni mengun hljótist af því að flytja matvöru heimshorna á milli þar sem flutningurinn hafi svo lítil áhrif á mengunina.Hvergi er sagt frá því hvernig þessar niðurstöður eru fengnar né hvaða forsendur eru fyrir útreikningunum. Það er af og frá að allir hlutir séu sjálfkrafa staðreynd aðeins vegna þess að háskólagengnir “sérfræðingar” hafi komist að niðurstöðunni. Það er nefnilega þannig að það er hægt að reikna sig til hvaða niðurstöðu sem er. Það er val á forsendum og notkun þeirra sem ræður miklu um útkomuna og alls ekkert sjálfgefið að það sé neitt vísindalegt við hana. Til að gefa hugmynd úr allt annarri átt um hvað ég á við væri kannski hægt að segja litla sanna sögu: Fyrir allmörgum árum var spurt á prófi í grunnskóla hver mismunurinn væri á massa eplis eftir því hvort það væri á jörðinni eða tunglinu. Einn nemendanna svaraði samkvæmt því sem fjölskyldumeðlimur hafði sagt honum, að massinn væri sá sami á báðum stöðum. Kennarinn gaf rangt fyrir svarið í samræmi við það sem í kennslubókinni stóð.Þar með er þó ekki öll sagan sögð þar sem fjölskyldumeðlimur nemandans var ekki sáttur við að hafa valdið lakari einkunn með ráðleggingum sínum og hafði samband við kennarann. Þeir rökræddu málið og urðu svo sammála um að rangt væri farið með í kennslubókinni þar sem massinn getur aldrei orðið mismunandi, heldur væri það þyngd eplisins sem breyttist þar sem mismikið þyngdarafl væri á jörðinni og tunglinu. Þannig er vel mögulegt að rökræða þurfi gefnar forsendur bakvið kolefnisútreikninga verkfræðifyrirtækisins til að fá réttari niðurstöðu og í raun alveg bráðnauðsynlegt að það verði gert opinskátt svo ekki séu falsfréttir af kolefnisspori hinna ýmsu matvæla í umferð. Það er öllum hollt að stunda gagnrýna rökhugsun og trúa ekki athugunarlaust öllu sem sagt er og skrifað. Til að mynda skrifar undirritaður þessa grein út frá sínum skoðunum og því sem hann telur vera staðreyndir mála. Því er ekki úr vegi að næst þegar þú lest eða hlustar á fréttir, skoðanapistla eða annað á netinu eða í hefðbundnu fjölmiðlunum, að taka öllu með fyrirvara. Ef til vill þarfnast viðkomandi málefni frekari rökræðna til að rétt niðurstaða fáist.Það er líka mikilvægt að komast sjálfur að niðurstöðu í stað þess að trúa í blindni á handhafa sannleikans, en hann er víða að finna í þjóðfélaginu. Góðar stundir. Höfundur er sauðfjárbóndi í Skagafirði og áhugamaður um þjóðmálin. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Landbúnaður Högni Elfar Gylfason Tengdar fréttir Líf eða dauði íslensks landbúnaðar Frá því um landnám hefur landbúnaður verið stundaður á Íslandi. Hann hefur í árhundruð haldið lífinu í landsmönnum og án hans hefði tæplega orðið varanleg byggð í landinu. Hollusta íslenskra landbúnaðarvara er óumdeild þar sem hrein íslensk náttúra og tært íslenskt vatn spila stórt hlutverk. 29. janúar 2021 09:00 Líf eða dauði íslensks landbúnaðar - 2. hluti Á dögunum skrifaði undirritaður fáein orð sem innihéldu nokkrar staðreyndir um íslenskan landbúnað og stöðu hans í því umhverfi sem stjórnvöld hér á landi hafa búið honum. 7. febrúar 2021 12:00 Mest lesið Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Stundum hefur Gunnar Smári rétt fyrir sér Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Hamingjan grundvallast á gæðum hugsananna Árni Már Jensson skrifar Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Varnir gegn gagnagíslatökum Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Full orkuskipti ríkisflota og samgönguþjónustu fyrir 2030 Sigurður Friðleifsson skrifar Skoðun Einelti er veruleikabrenglun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun „Lýtalaus íslenska“ er ekki til Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Hvatning til mótshaldara Landsmóts hestamanna Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Áróður Kremls gegn Úkraínu og NATO Guðni Freyr Öfjörð skrifar Sjá meira
Undanfarið hafa lífleg skrif um íslenskan landbúnað og innflutning landbúnaðarvara birst á hinum ýmsu miðlum. Svo virðist sem rannsóknir og skrif Ernu Bjarnadóttur hagfræðings og verkefnastjóra Mjólkursamsölunnar í fjölmiðla hafi vakið upp draug. Í kjölfarið virðast flestir “sótraftar hafa verið á sjó dregnir” af hálfu talsmanna galopins og óhefts innflutnings landbúnaðarvara.Þannig hefur talsmaður Félags atvinnurekenda (lesist Félags innflytjenda) verið duglegur að skrifa um þessi mál, þrátt fyrir að um flest fari hann með hálfsannleik og/eða fleipur auk þess að skauta óskammfeilið framhjá ýmsum staðreyndum. Gamall draugur úr háskólasamfélaginu sem ber titil hagfræðiprófessors hefur verið endurlífgaður og ræðst af sinni alkunnu “snilld” á íslenska framleiðslu í sveitum landsins veifandi þeim “sannleika” sem hentar málstaðnum og styður við fyrirframgefna niðurstöðu hans. Síðast en ekki síst ber að nefna að svo virðist sem forstjóri hinnar virtu Samkeppnisstofnunar sé loks kominn út úr skápnum með skoðanir sínar og sé genginn í lið með Félagi atvinnurekenda. Allavega er erfitt að skilja yfirlýsingar hans og aðdáunarhróp í garð félagsins á fundi nýverið öðruvísi. Hvernig forstjóranum mun takast að sannfæra ráðherrra málaflokksins, þingmenn og þjóðina um hlutleysi sitt í starfi eftir áðurnefndar yfirlýsingar á eftir að koma í ljós, en upphlaupið hlýtur að vera íhugunarefni fyrir pólitíkina. Ekki verður rætt um stöðu landbúnaðar á Íslandi án þess að ræða stöðu innflutnings og smásöluverslunar í sömu andrá. Reyndar er sú staða einmitt það sem Félag atvinnurekenda vill forðast að ræða í samhengi. Þó geta allir séð í hendi sér að annað hefur áhrif á hitt. Þannig er tómt mál að tala hátíðlega út um annað munnvikið um stuðning við íslenskan landbúnað á meðan innflutningur er stóraukinn og tollar lækkaðir í sífellu og það þrátt fyrir að skortur sé á fólki til að neyta alls þessa innflutnings ofan á innlendu framleiðsluna. Ef stjórnmálamenn vilja að landbúnaður gangi upp hér á landi þarf að gera eins og aðrar þjóðir, það er að takmarka innflutning og tengja hann við raunverulega þörf markaðarins í stað þess að hann miðist við gróðasjónarmið stórverslunarinnar. Svo er einkennilegt til þess að hugsa að á meðan forstjóri Samkeppnisstofnunar talar gegn hagræðingu og samvinnu hjá afurðastöðvum í kjötvinnslu og reyndar öllum landbúnaði, er hér á landi allt að því einokun á sviði innflutnings og smásöluverslunar með matvöru. Ef sú staða er á einhvers ábyrgð, þá er það einmitt Samkeppnisstofnun sem hana ber og títtnefndur forstjóri. Svo er það nú einmitt þannig að græðgi eigenda þessarar einokunarverslunar hérlendis er það sem er að drepa íslenska framleiðslu. Þannig virðist sem forstjóri Samkeppnisstofnunar sé dottinn úr stereó og spili bara í mono. Á síðustu misserum hefur tiltölulega lítill hópur fólks unnið markvisst að því að tala niður íslenskan landbúnað. Það hefur ýmist verið gert í nafni umhverfisverndar eða á þeim grunni að sumum finnist óeðlilegt að borða kjöt og þá um leið að öllum öðrum eigi að finnast það líka. Svo langt hefur verið gengið í áróðrinum gegn innlendri framleiðslu að nú hefur íslenskt verkfræðifyrirtæki smíðað smáforrit sem allir geta stimplað inn í og fengið svar um kolefnislosun viðkomandi matvöru. Þannig virðist því nú haldið fram að hvergi í heiminum sé eins mikil mengun af landbúnaði og hér á landi og að minni mengun hljótist af því að flytja matvöru heimshorna á milli þar sem flutningurinn hafi svo lítil áhrif á mengunina.Hvergi er sagt frá því hvernig þessar niðurstöður eru fengnar né hvaða forsendur eru fyrir útreikningunum. Það er af og frá að allir hlutir séu sjálfkrafa staðreynd aðeins vegna þess að háskólagengnir “sérfræðingar” hafi komist að niðurstöðunni. Það er nefnilega þannig að það er hægt að reikna sig til hvaða niðurstöðu sem er. Það er val á forsendum og notkun þeirra sem ræður miklu um útkomuna og alls ekkert sjálfgefið að það sé neitt vísindalegt við hana. Til að gefa hugmynd úr allt annarri átt um hvað ég á við væri kannski hægt að segja litla sanna sögu: Fyrir allmörgum árum var spurt á prófi í grunnskóla hver mismunurinn væri á massa eplis eftir því hvort það væri á jörðinni eða tunglinu. Einn nemendanna svaraði samkvæmt því sem fjölskyldumeðlimur hafði sagt honum, að massinn væri sá sami á báðum stöðum. Kennarinn gaf rangt fyrir svarið í samræmi við það sem í kennslubókinni stóð.Þar með er þó ekki öll sagan sögð þar sem fjölskyldumeðlimur nemandans var ekki sáttur við að hafa valdið lakari einkunn með ráðleggingum sínum og hafði samband við kennarann. Þeir rökræddu málið og urðu svo sammála um að rangt væri farið með í kennslubókinni þar sem massinn getur aldrei orðið mismunandi, heldur væri það þyngd eplisins sem breyttist þar sem mismikið þyngdarafl væri á jörðinni og tunglinu. Þannig er vel mögulegt að rökræða þurfi gefnar forsendur bakvið kolefnisútreikninga verkfræðifyrirtækisins til að fá réttari niðurstöðu og í raun alveg bráðnauðsynlegt að það verði gert opinskátt svo ekki séu falsfréttir af kolefnisspori hinna ýmsu matvæla í umferð. Það er öllum hollt að stunda gagnrýna rökhugsun og trúa ekki athugunarlaust öllu sem sagt er og skrifað. Til að mynda skrifar undirritaður þessa grein út frá sínum skoðunum og því sem hann telur vera staðreyndir mála. Því er ekki úr vegi að næst þegar þú lest eða hlustar á fréttir, skoðanapistla eða annað á netinu eða í hefðbundnu fjölmiðlunum, að taka öllu með fyrirvara. Ef til vill þarfnast viðkomandi málefni frekari rökræðna til að rétt niðurstaða fáist.Það er líka mikilvægt að komast sjálfur að niðurstöðu í stað þess að trúa í blindni á handhafa sannleikans, en hann er víða að finna í þjóðfélaginu. Góðar stundir. Höfundur er sauðfjárbóndi í Skagafirði og áhugamaður um þjóðmálin.
Líf eða dauði íslensks landbúnaðar Frá því um landnám hefur landbúnaður verið stundaður á Íslandi. Hann hefur í árhundruð haldið lífinu í landsmönnum og án hans hefði tæplega orðið varanleg byggð í landinu. Hollusta íslenskra landbúnaðarvara er óumdeild þar sem hrein íslensk náttúra og tært íslenskt vatn spila stórt hlutverk. 29. janúar 2021 09:00
Líf eða dauði íslensks landbúnaðar - 2. hluti Á dögunum skrifaði undirritaður fáein orð sem innihéldu nokkrar staðreyndir um íslenskan landbúnað og stöðu hans í því umhverfi sem stjórnvöld hér á landi hafa búið honum. 7. febrúar 2021 12:00
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun